Reklama

Wypracowanie pisemne może mieć różne formy: rozprawki, charakterystyki postaci, recenzji, sprawozdania, opowiadania, listu, opisu (np. krajobrazu). Nie specjalnie też ma sens zastanawianie się nad tym, jak napisać wypracowanie z polskiego, WOS-u lub z historii – wszystkie rządzą się tymi samymi prawami. O czym warto pamiętać, chcąc napisać dobre wypracowanie? Jak je zacząć, rozwinąć i jak zakończyć?

Reklama

Spis treści:

Jak napisać wypracowanie? - kompozycja

Wypracowanie składa się z trzech części, czyli:

  • wstępu,
  • rozwinięcia,
  • zakończenia.

Warto o tym pamiętać, zanim zabierzemy się za pisanie wypracowania. Co ważne – każda z 3 częście części wypracowania rządzi się swoimi prawami.

Wstęp

To pierwsza część wypracowania. Wstęp nie musi być długi. Należy jednak pamiętać o proporcjach tekstu – idealnie, gdy wstęp stanowi około 15 proc. całości wypracowania (podobnie długie powinno być zakończenie).

Co powinno znaleźć się we wstępie do wypracowania:

  • nawiązanie do tematu,
  • zarys tego, o czym będziesz pisać (o jakich bohaterach, problemach, okolicznościach przywoływanych zdarzeń),
  • pytanie lub cytat nawiązujący do tematu wypracowania (możesz go zawrzeć we wstępie, ale nie musisz).

Rozwinięcie

To główna część wypracowania, w której musisz udowodnić, że:

  • rozumiesz temat wypracowania,
  • znasz teksty lub fakty, na które się powołujesz,
  • potrafisz podać rzeczowe argumenty składające się na rozwiązanie problemu zawartego w temacie wypracowania.

Każdy z tych punktów wymaga namysłu i wiedzy na poruszany temat. Dlatego dobrym rozwiązaniem może okazać się napisanie planu, w którym – punkt po punkcie – uporządkujesz kolejność akapitów.

Co powinno znaleźć się w rozwinięciu wypracowania:

  • akapity z rzeczowymi argumentami (każdy powinien liczyć mniej więcej 3-4 zdania),
  • jeśli piszesz wypracowanie z polskiego: przykłady z literatury,
  • jeśli piszesz wypracowanie z historii: przykłady wydarzeń historycznych potwierdzających tezę postawioną w temacie,
  • jeśli piszesz wypracowanie z WOS-u: przykłady zdarzeń historycznych, zapisów prawnych, zdarzeń społecznych związanych z tematem,
  • pogłębiona refleksja – pokuś się o interpretację zdarzeń lub faktów.

Zakończenie wypracowania

Powinno zawierać podsumowanie pracy. Najlepiej, aby wnioski końcowe ująć innymi słowami niż w rozwinięciu. To dobry moment, by postawić przysłowiową kropkę nad „i” (np. błyskotliwym, zapadającym w pamięć stwierdzeniem).

Uwaga: Nauczyciel, oceniając wypracowanie, będzie zwracał uwagę nie tylko na strukturę, która stworzy spójną, logiczną całość. Czytając wstęp, rozwinięcie i zakończenie – weźmie pod uwagę poprawność stylu, ortografii i interpunkcji.

Co powinno znaleźć się w zakończeniu wypracowania:

  • krótkie podsumowanie wstępu i rozwinięcia,
  • wnioski nasuwające się w związku z wątkami poruszonymi w rozwinięciu.
  • coś, co chciałabyś/chciałbyś napisać na „pożegnanie” czytelnikowi wypracowania – tak, by praca została mu w pamięci, zainspirowała do refleksji na poruszany temat.

Jak napisać wypracowanie na temat?

Nawet wzorowo napisane wypracowanie może zostać źle ocenione, gdy nie dotyczy tematu. Dlatego tak ważne jest, by przed rozpoczęciem pisania zastanowić się nad poruszanymi zagadnieniami. Jeśli jest kilka tematów do wyboru – wybierz ten, który wydaje ci się najłatwiejszy.

W trzymaniu się tematu pomoże wspomniany wyżej plan wypracowania. Gdy popatrzysz na punkty gotowego planu – krytycznie oceń, czy rzeczywiście ściśle wiążą się z tematem wypracowania. Pomogą ci trzymać się tematu i nie pominąć ważnych kwestii.

Pisząc wypracowanie, pamiętaj o formie wypowiedzi pisemnej. W poleceniu wyraźnie masz podane, czy chodzi o rozprawkę, charakterystykę, opowiadanie, czy inną formę.

Nie „lej wody” tylko po to, by na siłę wydłużyć pracę.

Wypracowanie - przykład

Jak zastosować wszystkie powyższe rady w praktyce? Pomoże w tym poniższy przykład wypracowania.

Opis widoku z okna

Widok z mojego okna zależy od pory roku. Najpiękniejszy jest wiosną. Za sprawą starej jabłonki przypomina trochę widok z okna Ani Shirley. Podobnie jak wiśnia, którą widziała Ania z okna swej facjatki – nasza jabłoń kwitnie tak, że spod płatków właściwie nie widać liści. Na tym podobieństwa się kończą*.

* Tu kończy się wstęp. Mamy nawiązanie do tematu i... pewność, że uczennica – zgodnie z poleceniem – zapoznała się z fragmentem lektury. Znalazła „punkt zaczepienia”, którym okazał się wspólny element krajobrazu widzianego z okna bohaterki literackiej i ten, który widzi z okna własnego pokoju.

Nasze drzewko nie dotyka okna, rośnie na samym środku ogrodu. Nie widać też żadnych sadów – posesję otaczają inne domy. Na wprost mojego okna, za ogrodzeniem, właśnie trwa budowa niewielkiego bloku.

Kiedyś wzdłuż tego ogrodzenia rosła ściana ze starych dębów. Niestety, pewnego dnia przyjechał specjalny podnośnik i wszystkie gałęzie zostały obcięte – pozostały jedynie te na samych czubkach drzew. Wygląda to dziwnie i nie rozumiem, dlaczego ktoś podjął taką decyzję. Z drugiej strony – cieszę się, że nie ścięto tych drzew.

Z okna nie widzę też strumyka, ani łąk pełnych koniczyny. Ale do ogrodu, o który dba babcia, bardzo lubią przylatywać sójki, szpaki, kosy i sroki. Z okna widzę dokładnie tych skrzydlatych gości. Oprócz domów, z mojego okna widać też garaże sąsiadów. Z pewnością są one mniej malownicze niż stajnia i spichrz, które widywała Ania Shirley. Z okna mojego pokoju nie widać też morza… To niezwykłe, że bohaterka powieści L. M. Montgomery widywała morze codziennie, wyglądając przez okno.*

* Rozwinięcie zawiera elementy opisywanego widoku z okna. Nie brakuje nawiązań do lektury. Uczennica trzyma się tematu wypracowania, stara się jak najplastyczniej oddać to, co widzi z okna swojego pokoju.

Widok, który pierwszego poranka na Zielonym Wzgórzu zobaczyła Ania, uchylając żaluzje – z pewnością zapierał dech w piersiach. Widok, który widzę ze swojego okna – towarzyszy mi, odkąd pamiętam. Choć zmienia się w ciągu roku i lat – chwilami nawet na niekorzyść (biedne dęby, nowy blok) – jest po prostu mój. I nigdy nie musiałam się bać, że go stracę… Tak jak Ania, która przez całe dzieciństwo traciła wszystko, co dla niej ważne.*

* Zakończenie zawiera podsumowanie oraz osobistą refleksję (uczennica nie zamieniłaby swego widoku z okna, nawet na ten, który widziała Ania Shirley). W pewnym sensie – prowokuje też czytelnika do zastanowienia się: jaki ma stosunek do tego, co widzi za swoim oknem.

To już wszystkie najważniejsze informacje na temat tego, jak napisać dobre wypracowanie. Jedyne, co można dodać, to to, że z pisaniem wypracowań jest trochę jak ze sportem lub graniem na instrumencie: tylko trening czyni mistrza.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama