Chrapanie u dzieci oznacza zatkany nos. Ale nie tylko! Jak pomóc?

Dzieci najczęściej chrapią podczas snu, ale zdarza się, że chrapanie, trudności w oddychaniu i świszczący oddech pojawiają się także w dzień. Zlekceważenie chrapania u dziecka może mieć poważne konsekwencje dla jego zdrowia. Jeżeli chrapanie u dziecka długo się utrzymuje, należy skonsultować się z lekarzem.

Spis treści:

• Przyczyny chrapania u dzieci
• Skutki chrapania u dziecka
• Chrapanie u dziecka – jak pomóc?
• Chrapanie u dziecka a bezdech
• Chrapanie u dziecka – leczenie

Przyczyny chrapania u dzieci

Zastanawiasz się, dlaczego twoje dziecko chrapie w nocy? Wśród przyczyn chrapania wymienia się:

• Przeziębienie. Jeżeli dziecko ma katar, śluzówki nosa są obrzęknięte, a powietrze przeciska się przez nie z trudem. W dzień, gdy dziecko jest w pozycji pionowej lub półpionowej, oddycha mu się łatwiej. W nocy pozycja leżąca sprzyja chrapaniu. Jeżeli przyczyną jest tylko przeziębienie, chrapanie u dziecka ustanie po wyleczeniu infekcji górnych dróg oddechowych.
• Powiększony migdałek. To najczęstsza przyczyna chrapania u dzieci. Laryngolog dokładnie obejrzy dziecku gardło. Jeśli będzie miał wątpliwości, czy przyczyną problemów jest przerośnięty trzeci migdałek, skieruje dziecko na zdjęcie rentgenowskie lub wykonanie tzw. fiberoskopii. Lekarz ogląda drogi oddechowe dziecka specjalnym światłowodem. Jeżeli rzeczywiście winny będzie przerośnięty migdałek, laryngolog może doradzić jego usunięcie.
• Wiotkie tkanki krtani. W tej sytuacji dziecko ma też problemy w dzień: ciężko, świszcząco oddycha. Może też częściej chorować, a infekcjom towarzyszy zwykle duszność. Wiotkości się nie leczy. Trzeba poczekać (zwykle do końca 2. roku życia), aż dziecko z tego „wyrośnie”.
• Skrzywiona przegroda nosa. Może utrudniać oddychanie i powodować chrapanie, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu obrzęk śluzówek nosa. Skrzywioną przegrodę leczy się operacyjnie po skończeniu przez dziecko 7. roku. W niektórych przypadkach przeprowadza się ją wcześniej (około 4. roku życia).
• Alergia na pyłki. Alergiczne dziecko ma obrzęknięte śluzówki nosa i chrapie. Konieczna jest wizyta u alergologa, który postawi diagnozę i rozpocznie leczenie.

Skutki chrapania u dziecka

Nie lekceważ tej dolegliwości, szczególnie jeśli chrapanie u dziecka pojawia się bez kataru. Może ono bowiem mieć negatywny wpływ na zdrowie dziecka: przede wszystkim dlatego, że przeszkadza mu w pełni wypocząć w czasie snu. W konsekwencji dziecku rano trudno się obudzić, jest niewyspane i zmęczone. W ciągu dnia zaś często bywa senne, apatyczne, ma też problemy z koncentracją uwagi i nauką.

W Niemczech przeprowadzono badania wśród dzieci szkolnych. Okazało się, że te, które chrapały, miały niższe oceny z matematyki, ortografii i nauk przyrodniczych. Najprawdopodobniej we śnie dochodzi do częściowego niedotlenienia mózgu. A poza tym notorycznie niedospane dzieci nie miały możliwości skoncentrowania się na lekcjach i nie uważały. Warto tym kłopotom szkolnym wcześniej zapobiec!

Chrapanie u dziecka – jak pomóc?

Chrapanie u dziecka to dość częsta dolegliwość (szczególnie w przypadku przeziębienia) i nie zawsze jest oznaką choroby. Jeśli jednak chrapanie pojawia się u niemowlaka lub utrzymuje się u starszego dziecka przez dłuższy czas, należy bezwzględnie skonsultować się z pediatrą lub laryngologiem dziecięcym.

Zanim skonsultujesz się z lekarzem, spróbuj pomóc dziecku w inny sposób:

• Zapewnij odpowiednią pozycję do spania. Połóż dziecko na boku, tak aby główkę miało nieco wyżej niż resztę ciała. Taka pozycja ułatwia oddychanie. W tym celu możesz pod materac włożyć poduszkę lub zwinięty w wałek koc. Uwaga: nie zaleca się kłaść dziecka na pleckach. Wiotkie tkanki i język mogą blokować drogi oddechowe podczas snu.
• Usuń z otoczenia alergeny. Zwróć szczególną uwagę na: puchowe kołdry, poduszki, dywany i inne siedliska roztoczy. Jeśli to możliwe, ogranicz dostęp zwierzętom do pomieszczenia, w którym śpi dziecko.
• Przed snem wywietrz pomieszczenie. Zadbaj też o odpowiednią, nie za wysoką, temperaturę w sypialni i nawilżenie powietrza. Suche śluzówki mogą być przyczyną chrapania.
• Wprowadź zdrową i zbilansowaną dietę. W niektórych przypadkach chrapanie u dziecka może być wywołane otyłością.
• Zadbaj o aktywność fizyczną dziecka i odpowiednie natlenienie w ciągu dnia.

Chrapanie u dziecka a bezdech

Chrapanie u dziecka może też doprowadzić do bezdechów sennych, czyli powtarzających się w czasie snu zatrzymań oddechu. Przyczyną bezdechu najczęściej jest fizjologiczna „miękkość podniebienia”, ale może on być także spowodowany skrzywieniem przegrody nosowej, przerośniętym trzecim migdałkiem, alergią, otyłością.

Dlaczego tak się dzieje? Otóż kiedy błona śluzowa jest obrzęknięta, a drogi oddechowe mocno zwężone, w trakcie wdechu miękkie i elastyczne części dróg oddechowych są zasysane pod taką siłą, że co pewien czas zatykają się na kilka sekund (niebezpieczny jest bezdech trwający ponad 15 sekund).

Chrapanie u dziecka – leczenie

Sposób leczenia chrapania u dziecka zależy od przyczyny:

• W przypadku zdiagnozowania przerostu migdałka lekarka lub lekarz laryngolog może przepisać leki obkurczające, a nawet zalecić jego usunięcie.
• Jeśli przyczyną chrapania jest alergia, wskazane jest przyjmowanie leków antyhistaminowych.
• W przypadku chrapania wywołanego przeziębieniem należy leczyć infekcję zgodnie z zaleceniami lekarza. Chrapanie powinno wkrótce ustąpić.
• Jeśli dziecko często chrapie, posłuchaj, czy w czasie snu nie przestaje na moment oddychać. Zauważanie u chrapiącego dziecka bezdechu sennego należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Jeśli lekarz potwierdzi, że u dziecka występuje bezdech senny, skieruje je na specjalistyczne badania i zaleci dalsze leczenie.

Pamiętaj, by nie podawać dziecku leków bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Zobacz też:

• Astma u dzieci: sprawdź przyczyny i objawy (to nie zawsze tylko kaszel)
• Alergia krzyżowa: objawy, tabela alergenów krzyżowych
• Kiedy trzeba usunąć migdałki?

Konsultacja merytoryczna

Dr n. med. Marzanna Radziszewska-Konopka

Otolaryngolożka, lekarka z ponad trzydziestoletnią praktyką zawodową. Przez wiele lat kierowała Zakładem Audiologii Foniatrii i Laryngologii w Instytucie Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Przez siedem lat współtworzyła i koordynowała Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy