Ospa bywa nieprzewidywalna – wywiad z ekspertem

W 2012 roku odnotowano w Polsce 207 tysięcy przypadków ospy. Na temat tej zakaźnej choroby, jej objawów i przebiegu oraz powikłań rozmawiamy z dr. n. med. Ernestem Kucharem z Katedry i Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Dlaczego ospa wietrzna potocznie nazywana jest "wiatrówką"?

Przenoszona jest bowiem drogą powietrzną. Ospą zarażamy się bardzo łatwo tzw. drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Ospa wietrzna jest wysoce zakaźną chorobą wirusową głównie wieku dziecięcego, której bardzo trudno uniknąć. Wywołuje ją wirus VZV. Chorują wszyscy: jedni wcześniej, inni później.

Czy w czasie tzw. przesilenia, zwłaszcza jesienią i wiosną, odnotowuje się wzrost zachorowań?

Na ospę wietrzną, podobnie jak na grypę, najczęściej chorujemy w tych właśnie porach roku. Klimat zmusza do tego, żebyśmy w okresie chłodów pozostawali w pomieszczeniach zamkniętych. Proszę sobie wyobrazić, że jeśli w żłobku czy w przedszkolu jedno z dzieci jest chore, to stężenie wirusa ospy wietrznej w powietrzu będzie tak znaczne, że nie uda się ochronić przed zachorowaniem pozostałych dzieci.

A jaki jest czas wylęgania choroby?

Jest to okres od 14 do 21 dni, czyli od dwóch do trzech tygodni. Jeśli wśród domowników zachoruje na ospę wietrzną jedno dziecko, to szacuje się, że zarazi nią 90 proc. domowników wrażliwych na zachorowania. Ważna informacja - przechorowanie tej choroby pozostawia odporność na wirusa VZV na całe życie. Na ospę wietrzną choruje się tylko raz.

Jakie są objawy ospy wietrznej?

U chorego występuje charakterystyczna wysypka na ciele – są to zmiany na skórze, w początkowej fazie wypełnione przeźroczystym płynem, tzw. pęcherzyki. Jeśli ta wysypka swędzi i zajęta jest owłosiona skóra głowy, a dodatkowo pacjent miał kontakt z osobą chorą, to nie ma wątpliwości, że jest to ospa wietrzna, i nie trzeba tego rozpoznania potwierdzać innymi testami.

Zobacz też: Wysypka u dziecka - 6 najczęstszych przyczyn wysypek u dziecka

[CMS_PAGE_BREAK]

Charakterystyczna wysypka wywołana wirusem VZV występuje głównie na skórze. Czy może również wystąpić na błonach śluzowych?

Tak, u znacznej części chorych wysypka znajduje się na błonach śluzowych, np. w oku na spojówkach, w nosie, w jamie ustnej, w gardle, w okolicach płciowych. Przy intensywnych zmianach wysypka jest tak nasilona, że wykwity pojawiają się wszędzie, co dla pacjenta jest bardzo dokuczliwe. Warto podkreślić, że 80 proc. zachorowań dotyczy dzieci do 9. roku życia. Ospa wietrzna jest powszechnie występującą chorobą infekcyjną i najczęściej przebiega łagodnie, ale czasami niestety mamy również do czynienia z jej powikłaniami.

Jakie osoby są szczególnie narażone na ciężki przebieg ospy?

Ciężko na ospę wietrzną chorują starsze dzieci, po 12. roku życia, dorośli, osoby z chorobami przewlekłymi i te z obniżoną odpornością, np. chorujące na atopowe zapalenie skóry, gdyż w tym przypadku dochodzi do nadkażenia wirusem atopowych zmian. Ospa wietrzna stanowi także poważne zagrożenie dla kobiety w ciąży i jej płodu.

Jakie są najczęściej występujące powikłania ospy wietrznej?

Przede wszystkim, nadkażenia bakteryjne skóry; rany, które stanowią otwarte wrota dla zakażenia bakteriami, co może prowadzić do powstawania ropni, a nawet ropowicy. Powikłania neurologiczne to: ataksja móżdżkowa – dziecko nie może o własnych siłach wstać, bo ma zaburzoną równowagę, zmienioną mowę. Ponadto, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, drgawki gorączkowe, zapalenie płuc.

Co Pan sądzi o świadomym zarażaniu dziecka chorobą zakaźną poprzez udział w tzw. ospa party – przyjęciu, na które rodzice prowadzą dziecko zdrowe do domu dzieci chorych, chcąc w ten sposób „zabezpieczyć” je przed zachorowaniem na ospę wietrzną w późniejszym wieku?

Ospa wietrzna jest chorobą powszechną i nieprzewidywalną. Jeżeli ktoś naraża własne dziecko świadomie, to ponosi za ten czyn ogromną odpowiedzialność. Można zadać sobie pytanie, co będzie, jeśli u któregoś z zakażonych dzieci będących na ospa party choroba da powikłania. Będzie to efekt świadomej decyzji rodziców i narażanie dziecka na poważny uszczerbek na zdrowiu. I to w sytuacji, kiedy można chorobie zapobiec w inny, cywilizowany sposób. Mamy na rynku dostępną skuteczną i bezpieczną szczepionkę przeciw ospie wietrznej, zalecaną zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień przez Ministerstwo Zdrowia. W Polsce dla dzieci do 3. roku życia szczepienie to jest bezpłatne. Niestety, nie sposób przewidzieć u kogo ospa wietrzna przybierze postać łagodną, a u kogo wystąpią ciężkie powikłania. Działania niepożądane szczepionki są dużo mniej prawdopodobne i wielokrotnie łagodniejsze niż ewentualne powikłanie naturalnego przebiegu choroby.

Czy jest lek przeciwko ospie wietrznej?

Dostępny jest lek przeciwwirusowy, który hamuje namnażanie wirusa VZV już w pierwszych dniach choroby. Nie warto zatem czekać, aż ospa się rozwinie, ryzykując ostry jej przebieg lub wystąpienie powikłań. Trzeba szybko skorzystać z porady lekarza ponieważ szczepionkę można podać do 72 godzin od kontaktu z chorym, wówczas powinna przynajmniej złagodzić objawy choroby. Ale przede wszystkim warto pamiętać, ze ospie warto zapobiegać szczepiąc swoje dziecko!

Zobacz też: Ospa party - idziemy z dzieckiem czy nie?