NDT Bobath: założenia, przebieg i efekty metody Bobathów
NDT Bobath jest metodą rehabilitacji dzieci i dorosłych. Stosuje się ją w zaburzeniach funkcji układu nerwowego. Rehabilitacja metodą Bobath znajduje zastosowanie w usprawnianiu dzieci i niemowląt m.in. z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz zespołem Downa. Przydaje się też przy rehabilitacji wcześniaków.
- Ewa Janczak-Cwil
NDT Bobath (neuro-developmental treatment), czyli metoda Bobathów, powstała dzięki pracy pary Brytyjczyków – Berty Bobath (fizjoterapeutka) i dr Karola Bobath (neuropsycholog, psychiatra). Zajmowali się oni dziećmi z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz dorosłymi po udarach, którym starali się przywrócić sprawność ruchową. Metoda Bobathów ma bardzo szerokie zastosowanie – od niemowląt po osoby w podeszłym wieku, którym pomaga uzyskać lub przywrócić sprawność ruchową.
Spis treści:
- NDT Bobath
- Na czym polega metoda Bobath
- Rehabilitacja dzieci i niemowląt metodą NDT Bobath
- NDT Bobath – udział rodzica w terapii dziecka
NDT Bobath
Metoda Bobathów jest szczególnie polecana do rehabilitacji małych dzieci i niemowląt, gdyż z łatwością wpisuje się ona w normalny rytm dnia dziecka. Im wcześniej terapia zostanie rozpoczęta, tym lepsze da efekty, o ile dziecko będzie regularnie odwiedzało terapeutę oraz systematycznie ćwiczyło prawidłowy sposób poruszania się w domu z pomocą rodziców. To, co m.in. odróżnia terapię NDT Bobath od metody Vojty, to fakt, że w czasie terapii ruch jest wspomagany i prowadzony, czyli faktycznie się odbywa.
Założenia metody NDT Bobath:
- regulacja napięcia mięśniowego: obniżanie wzmożonego i podwyższanie obniżonego napięcia mięśniowego
- hamowanie nieprawidłowych odruchów
- wyzwalanie ruchów prawidłowych lub jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych
- wykorzystywanie zdobytych umiejętności w codziennym życiu, aby utrwalić osiągnięcia.
Na czym polega metoda Bobath
Terapeuta Bobath ćwiczy całe ciało dziecka, a pacjent jest cały czas zachęcany do aktywności, aby jak największą część ruchu wykonał samodzielnie. W czasie terapii metodą NDT Bobath dziecko nie powinno płakać. Bardzo ważne jest nastawienie pacjenta – nie prowadzi się terapii, gdy dziecko się wygina na boki, krzyczy, płacze, nie angażuje się w ćwiczenia.
W czasie spotkania terapeutycznego rehabilitant nie utrzymuje dziecka w miejscu, ale stymuluje je do poruszania się w określony sposób, np. umieszczając zabawki w określonym miejscu czy na określonej względem dziecka wysokości. Terapia Bobath odbywa się na różnych podłożach: na leżance, stole, piłce stabilizacyjnej, na macie, kolanach terapeuty czy rodzica.
Efekty rehabilitacji metodą NDT Bobath są różne i zależą od stopnia uszkodzenia układu nerwowego dziecka, jego zaangażowania w ćwiczenia Bobathów oraz od regularności ich wykonywania. Każdy pacjent ma indywidualnie dobierane ćwiczenia do swoich potrzeb i osiąga postępy we własnym tempie. Celem leczenia jest usprawnienie, które umożliwia osiągnięcie samodzielności.
Rehabilitacja dzieci i niemowląt metodą NDT Bobath
Zastosowanie metody Bobath u dzieci i niemowląt jest bardzo szerokie. Najczęstszymi wskazaniami do terapii są:
- uszkodzenia mózgu (mózgowe porażenie dziecięce, udar)
- zaburzenia rozwoju psychoruchowego
- zaburzenia napięcia mięśniowego (np. asymetria ułożeniowa, wzmożone napięcie mięśniowe, obniżone napięcie mięśniowe)
- kręcz szyi
- porażenie splotu barkowego
- problemy ortopedyczne
- zespół Downa
- rozszczep kręgosłupa
- zaburzenia dotykające wcześniaki.
Nie ma przeciwwskazań do stosowania metody NDT Bobath u niemowląt i małych dzieci. Jednak jak wspomnieliśmy wyżej, prowadzenie terapii może uniemożliwić brak chęci do współpracy ze strony pacjenta. Niektóre dzieci często protestują i nie chcą wykonywać ruchów, do których są mobilizowane, z tego względu nie każde dziecko będzie mogło być usprawniane metodą Bobath.
NDT Bobath – udział rodzica w terapii dziecka
Aktywny udział w rehabilitacji bobathem jest bardzo ważny i polega na zajmowaniu się dzieckiem (przebieranie, kąpanie, noszenie, karmienie, zabawa) w sposób zalecony przez terapeutę.
Podczas spotkań terapeutycznych fizjoterapeuta specjalizujący się w metodzie Bobath dokładnie instruuje rodziców, jak stymulować dziecko. Postępowanie obejmuje codzienną pielęgnację niemowlaka, odpowiednie jego układanie, podnoszenie, noszenie, podejmowanie interakcji z dzieckiem w sposób ściśle określony przez terapeutę. Zaangażowanie jest niezbędne, aby terapia odniosła skutek, gdyż kilkadziesiąt minut z terapeutą raz czy dwa razy w tygodniu nie jest w stanie dać zadowalających efektów.
Poniżej filmik pokazujący elementy pielęgnacji dziecka zgodnie z zaleceniami NDT Bobath:
Zobacz także:
- Kiedy iść z dzieckiem do neurologa
- Na czym polega gimnastyka korekcyjna
- Jak zapobiegać wadom postawy