Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt to coraz częstszy problem – czy jest groźne?

Obniżone napięcie mięśniowe (czyli hipotonia mięśniowa) oznacza, że niemowlę gorzej radzi sobie z przeciwstawianiem się sile grawitacji. Skutkiem obniżonego napięcia mięśniowego jest wytworzenie przez niemowlę tzw. kompensacji. Oznacza to, że dziecko porusza się i działa w nieco inny sposób niż jego rówieśnicy z prawidłowym napięciem mięśniowym.

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt sprawia, że dziecko mało płacze, dużo śpi, a gdy nie śpi, leży w łóżeczku. Nie unosi do góry nóżek. Jest bardzo spokojne, ale tylko do czasu, gdy chcesz zmienić jego pozycję: unieść go, przewinąć –wtedy zaczyna głośno krzyczeć. Gdy podnosisz niemowlę z obniżonym napięciem mięśniowym, dziecko wydaje się bardzo ciężkie, „przelewa się przez ręce". Gdy kładziesz je na brzuszku – nie próbuje unieść główki, albo unosi ją, ale bardzo niepewnie. Objawów hipotonii jest więcej.

Obniżone napięcie mięśniowe – objawy

Objawy obniżonego napięcia mięśniowego u niemowlęcia widoczne są na każdym etapie rozwoju. Najwcześniej zaobserwować można zbyt duży zakres ruchu w stawach, kłopoty ze ssaniem, krztuszenie się podczas ssania. Później pojawiają się kolejne symptomy. Oto, na co powinni zwrócić uwagę rodzice, obserwując rozwój swojego dziecka.

Co może wskazywać na obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka?

W pozycji leżenia na plecach:

• niemowlę ma wypięty brzuszek i klatkę piersiową
• nie łączy rączek w linii środkowej ciała
• nie unosi nóżek i nie uderza nimi o podłoże, za to układa je w pozycji żaby
• po 3. miesiącu życia kręgosłup dziecka nie przylega do podłoża

W pozycji leżenia na brzuchu:

• niemowlę słabo kontroluje główkę
• zaciska dłonie w piąstki
• ma uniesione barki (głowa jest schowana miedzy nimi, szyja wydaje się krótka)
• dziecko podpiera się na obu łokciach, nie sięga jedną rączką po zabawkę
• ma pogłębioną lordozę lędźwiową
• mocny docisk brzuszka do podłoża powoduje jego uwypuklanie się na boki.

W pozycji czworaczej:

• niemowlę ma zgarbione plecy
• ma pogłębioną lordozę lędźwiową
• porusza się przesuwając w przód obie nóżki na raz zamiast pracować nimi naprzemiennie

Niemowlęta z obniżonym napięciem mięśniowym często zaczynają czworakować znacznie później od rówieśników i w pozycji na czworakach długo nie czują się komfortowo – mają problem z utrzymaniem równowagi i przenoszeniem ciężaru ciała.

W pozycji siedzącej:

• niemowlę ma zgarbione plecy
• siada „w literę W”
• nie czuje się pewnie, np. nie sięga po oddalone zabawki.

Niemowlęta z hipotonią często siadają z opóźnieniem.

W pozycji stojącej:

• niemowlę stoi na szeroko rozstawionych nóżkach
• koślawi stópki (mocniej obciążą wewnętrzną krawędź stóp)
• ma mocno wystający brzuch, a pośladki wypięte w tył.

Przyczyny obniżonego napięcia mięśniowego

Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlęcia nie jest chorobą, ale objawem, który świadczy o zaburzeniach w pracy układu nerwowego, chorobach (genetycznych i wadach wrodzonych), a także o nieprawidłowej pielęgnacji dziecka.

Do najczęstszych przyczyn hipotonii u niemowląt zalicza się:

• wcześniactwo
• niedotlenienie okołoporodowe
• zakażenie centralnego układu nerwowego
• krwawienie wewnątrzczaszkowe
• toksyczne uszkodzenie mózgu
• długotrwała żółtaczka
• choroby układu nerwowo-mięśniowego (np. miopatie i neuropatie)
• choroby genetyczne (np. zespół Downa.

Uwaga! Jeśli obniżone napięcie mięśniowe nie jest wynikiem choroby genetycznej lub poważnego uszkodzenia mózgu, nie wpływa na możliwości rozwoju intelektualnego dziecka.

Czy obniżone napięcie mięśniowe można wyleczyć?

Jeżeli obserwujesz u swojego dziecka objawy obniżonego napięcia mięśniowego, warto skonsultować się z pediatrą. Diagnoza o obniżonym napięciu mięśniowym nie oznacza, że dziecko jest chore. Jeśli lekarz stwierdzi, że napięcie jest nieprawidłowe, skieruje malca do fizjoterapeuty. Pokaże on, jak pielęgnować dziecko, jak je nosić, przewijać i jak wykonywać ćwiczenia. Na efekty przyjdzie jednak trochę poczekać, a warunkiem ich uzyskania jest regularna praca z dzieckiem – w domu oraz z fizjoterapeutą.

Kiedy minie obniżone napięcie mięśniowe?

Jeśli rehabilitant stwierdzi, że ćwiczenia są konieczne, nie zaniedbuj ich. Dziecko z obniżonym napięciem mięśniowym, które nie zostanie poddane terapii, może później niż rówieśnicy siadać i wstawać, gorzej biegać, z trudem uczyć się jazdy na rowerku. Obniżone napięcie mięśni może też spowodować płaskostopie czy skrzywienie kręgosłupa.

Jeżeli odpowiednio wcześnie podejmiesz rehabilitację, można tym powikłaniom zapobiec i dać dziecku szansę prawidłowego, zdrowego rozwoju. Zwykle po kilku miesiącach terapii dziecko nadrabia zaległości i „dogania” rówieśników.

Komentarz dr Magdaleny Pałczyńskiej, pediatry z Centrum Medycznego Remedium w Łodzi. Umów się na wizytę przez Znanylekarz.pl:

„Dość często obserwuje się u niemowląt obniżone napięcie mięśniowe, które w około 70 procentach przypadków nie jest związane z uszkodzeniem centralnego układu nerwowego. Dzieci takie wymagają jednak intensywnej rehabilitacji pod okiem specjalisty, ale równie ważna, co profesjonalna rehabilitacja, jest prawidłowa codzienna pielęgnacja dziecka przez rodziców. Ważne, aby pierwszą wizytę u rehabilitanta poprzedziła konsultacja neurologiczna. Większość rehabilitowanych dzieci w ciągu ok. pół roku ćwiczeń nadrabia opóźnienie rozwoju ruchowego.”

Sprawdź także:

• Wzmożone napięcie mięśniowe – jak leczyć
• Obniżone i wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – jak je rozpoznać?
• Na czym polega metoda Vojty (m.in. na obniżone napicie mięśniowe)