Kolka u noworodka – jak rozpoznać objawy?

Kolka jelitowa to jeden z częstszych powodów płaczu u noworodka. Jeśli niemowlę głośno płacze, zaciska piąstki i ma wzdęty brzuszek - prawdopodobnie zmaga się z bolesną kolką jelitową.

Spis treści:

1. Kolka u noworodka: objawy
2. Kolki u noworodka - czas trwania
3. Czy wszystkie niemowlaki mają kolkę?
4. Sposoby na kolkę u niemowlaka
5. Z czym można pomylić kolkę u noworodka?
6. Marudzenie fizjologiczne - objawy

Pierwsze objawy kolki u noworodka

Atak kolki u dziecka objawia się w charakterystyczny sposób:

• niemowlę nagle zaczyna płakać
• ma wzdęty brzuszek
• kurczowo zaciska piąstki
• próbuje podnieść nóżki do klatki piersiowej
• gwałtownie porusza rączkami.

Kolki u niemowlaka pojawiają się zwykle wieczorami, po karmieniu, czasami także w trakcie ssania piersi. Dziecko przestaje jeść, wypuszcza brodawkę, odwraca główkę - na ogół w tej sytuację ulgę przynosi odejście gazów.

Gazy u niemowlaka przy kolce mogą być wypychane z impetem. Dzieje się tak, ponieważ układ trawienny kilkutygodniowego dziecka jest jeszcze niedojrzały. Takie odgłosy mogą towarzyszyć też wypróżnieniom. Staną się cichsze i rzadsze, kiedy dziecko rozpocznie drugi miesiąc życia lub później.

Kolki u noworodka - ile trwają?

Kolki przeważnie pojawiają się nie wcześniej niż około 2-3. tygodnia życia i ustępują około 3–4. miesiąca. Kolka trwa mniej więcej 3 miesiące. Stąd jej potoczna nazwa „koszmar 100 dni”.

Czy wszystkie niemowlaki mają kolkę?

Kolka to bardzo częsty problem niemowląt. Do tej pory nie udało się ustalić jej przyczyny. Znawcy tematu wymieniają kilka czynników, które mogą mieć na nią wpływ, między innymi jest to niedojrzały układ pokarmowy i nerwowy dziecka. Najczęściej kolka dokucza niemowlętom które:

• nieprawidłowo chwytają pierś
• łykają powietrze podczas karmienia
• dużo ulewają.

Nawet niemowlęta, które przysysają się prawidłowo, mogą połykać wraz z mlekiem powietrze i cierpieć z powodu kolki. Mięśnie ich warg nie są jeszcze na tyle silne, aby szczelnie objąć brodawkę piersi.

Inne przyczyny kolki u niemowląt:

• uczulenie na białka mleka krowiego, które dostają się do pokarmu mamy
• nietolerancja laktozy, czyli cukru mlecznego.

Brak enzymu, który ułatwia trawienie laktozy, sprawia, że nierozłożona przechodzi do dalszych odcinków jelit i tam fermentuje, wytwarzając gazy. A ich przemieszczanie się powoduje ból kolkowy.

Sposoby na kolkę u niemowlaka

Jest wiele sposobów, które mogą przynieść ulgę płaczącemu dziecku. Warto je wypróbować. Niestety trzeba mieć świadomość, że czasem niemowlakowi nic nie pomoże. Choć bardzo trudno się z tym pogodzić, czasem tę bardzo przykrą dolegliwość po prostu trzeba przeczekać.

Sposoby na kolkę, które warto wypróbować:

• ciepły okład – przykładaj do brzucha niemowlaka ciepłą (ale nie gorącą) pieluszkę
• masaż antykolkowy – wykonywany zgodnie z ruchem wskazówek zegara
• rowerek – czyli delikatne przyginanie nóżek dziecka do brzuszka i wykonywanie „rowerka"
• krople na kolki – jest wiele preparatów, które mogą przynieść ulgę maluszkowi. W ich składzie znajdziesz symetikon lub dimetikon, bakterie probiotyczne i laktazę. Podawanie kropli niemowlęciu zawsze skonsultuj z pediatrą.

Co jeszcze może pomóc na kolkę u noworodka?

Atak kolki często pojawia się późnym popołudniem lub wieczorem. W ciągu dnia możesz starać się zapobiec wystąpieniu bólu brzuszka. Jeśli nie zapobiegniesz kolce, możesz sprawić, że jej objawy będą mniejsze.

• Pilnuj, aby dziecku odbiło się po karmieniu – to ma bardzo duże znaczenie. W ten sposób powietrze, którego niemowlę się nałykało, wydostaje się na zewnątrz (jego przemieszczanie w brzuchu wywołuje bolesne skurcze). Powietrze zawsze ucieka ku górze, dlatego po karmieniu trzymaj dziecko kilka minut oparte na ramieniu (nie odbije mu się, jeśli nie połknęło powietrza). Niektóre noworodki potrzebują też przerwy na odbicie w trakcie karmienia.
• Noś w chuście – zaobserwowano, że niemowlęta, które spędzają w chuście około dwóch godzin dziennie, rzadziej miewają kolki lub ból brzuszka jest słabszy.

Z czym można pomylić kolkę?

Kolki u niemowlaka można pomylić ze zwykłym zmęczeniem. Tak – zmęczone mogą być nawet noworodki! Jak rozpoznać ten stan u maluszka? Dziecko:

• marudzi
• przestaje zwracać uwagę na otoczenie
• nie reaguje na widok rodzica
• próbuje odwrócić głowę
• wpatruje się w jeden punkt
• ma chaotyczne ruchy
• nieregularnie oddycha
• może zacząć płakać.

Niektóre niemowlęta zachowują się w ten sposób o stałej porze dnia – zwykle jest to późne popołudnie. Mimo zagadywania, śpiewania, kołysania, trudno je uspokoić. Stąd podobieństwo do kolki. Ten stan nazywany jest wieczornym niepokojem albo marudzeniem fizjologicznym.

Marudzenie fizjologiczne – przyczyny

Wieczorny niepokój u dziecka jest spowodowany niedojrzałym układem nerwowym, a dokładnie – jego przeciążeniem. Popłakiwanie pomaga niemowlakowi odreagować napięcie. Kilkutygodniowe dziecko nie umie jeszcze samo się uspokoić. Próbuje to robić, starając się odwrócić głowę od osoby, która się nad nim pochyla, od światła czy hałasu. Z czasem samouspokajanie wychodzi mu coraz lepiej.

Co pomaga dziecku się uspokoić?

• ssanie palca,
• ssanie smoczka,
• nasłuchiwanie i obserwowanie otoczenia.

Aby marudzenie nie przerodziło się w głośny i długotrwały płacz, postaraj się wcześniej uspokoić dziecko. Możesz je delikatnie kołysać, przygasić światło. Jeśli niemowlę rozpłacze się na dobre, przy okazji nałyka się powietrza i może nabawić się bolesnych objawów jak przy kolce.

Kiedy marudzenie ustępuje?

Niektóre noworodki szybko przyzwyczajają się do warunków panujących z drugiej strony brzucha. Mogą spać przy głośnych dźwiękach i jasnym świetle. Inne reagują gwałtownie na każdą drobną zmianę. Małymi wrażliwcami często okazują się dzieci, które przyszły na świat w gorszej formie (poród był trudny i trwał długo). Zwykle ta nadmierna reakcja ustaje po kilku tygodniach. Ale nie zawsze. Dla rodziców to informacja, że dziecko ma po prostu taki temperament. Dzięki delikatnej opiece z czasem dziecko zacznie lepiej reagować na to, co dzieje się wokół.

Aby wrażliwe dziecko mogło się prawidłowo rozwijać:

• nie wykonuj kilku czynności naraz, kiedy się nim zajmujesz
• jeśli mówisz, nie kołysz, jeśli przewijasz, nic nie mów, ewentualnie cicho nuć.
• dbaj, by przebywało w spokojnym, cichym otoczeniu
• chroń je przed hałasem i chaosem

Zobacz też:

• Jak nie dopuścić do ataków kolki u niemowlęcia
• Co to jest woda koperkowa na kolkę? I dlaczego jest... najlepsza?
• Kolka, biegunka, zaparcia u niemowlaka - jak sobie z nimi radzić?

Konsultacja merytoryczna

Prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich

Specjalistka neonatologii i chorób płuc, Konsultant Krajowy w dziedzinie neonatologii, ponadto konsultantka w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oraz członkini Rady Naukowej IPCZD. Jej głównymi kierunkami zainteresowań są wczesne uszkodzenia mózgu, ich ewolucja kliniczna i wpływ na rozwój