Wśród objawów większości chorób wieku niemowlęcego i dziecięcego – gorączka jest wymieniana w pierwszym rzędzie z katarem, kaszlem, wymiotami, biegunką, zmianami na skórze, itd. A co jeśli gorączki nie ma, a dziecko kicha i kaszle?
Badania przeprowadzane wśród polskich mam wskazują, że często mają one kłopot z rozpoznaniem gorączki. Wiele matek cierpi również na tzw. „fobię gorączkową”? Podwyższona temperatura dziecka budzi u nich lęk o zdrowie malucha. Mamy często są zdezorientowane, kiedy pediatra słysząc, że dziecko nie gorączkuje (np. podczas zapalenia ucha) – mówi, że to wcale nie jest dobra wiadomość. I że oznacza to, że organizm nie podjął walki z infekcją. Dobra wiadomość jest taka, że układ odpornościowy dzieci dopiero się rozwija.
Gorączka definiowana jest przez lekarzy jako:
Gorączka to jednocześnie jeden z najważniejszych mechanizmów obronnych organizmu zaatakowanego stanem zapalnym. Można określić ją jako wsparcie, na które organizm może liczyć w walce z takimi patogenami jak: wirusy, bakterie, grzyby, itp.
Przyjmuje się, że:
Gorączka lub stan podgorączkowy to znak, że organizm dziecka walczy z infekcją. Gdy dziecko kicha, kaszle i ma gorączkę, nikt nie ma wątpliwości, że naprawdę złapało infekcję. Rodzice niemowląt z reguły wolą, by chore dziecko obejrzał pediatra. Rodzice starszych dzieci – najpierw starają się opanować sytuację, podając syropy, kropelki i wzmacniające, lekkostrawne potrawy. Do lekarza idą dopiero, gdy objawy nasilają się lub nie ustępują w ciągu kilku dni.
Przyczyny kaszlu i/lub kataru bez gorączki mogą być różne. Możliwe, że maluch lekko się przeziębił lub złapał inną infekcję. Możliwe też, że jego układ odpornościowy dopiero się kształtuje i dlatego objawom nie towarzyszy gorączka. Niewykluczone też, że katar i/kaszel to oznaki alergii na pyłki, kurz lub środki chemiczne.
Co robić, jeśli u dziecka pojawi się katar lub kaszel bez gorączki? Dużo zależy od wieku dziecka. W przypadku niemowlaków z reguły warto zasięgnąć opinii pediatry, który postara się ustalić przyczynę wystąpienia niepokojących objawów. U noworodków wizyta u lekarza jest w takiej sytuacji koniecznością (choroby u noworodka objawiają się inaczej)
W przypadku starszych dzieci – katar lub kaszel bez można próbować leczyć domowymi sposobami, mając na uwadze, że objawy te mogą być symptomem zarówno:
Małemu dziecku można pomóc, stosując aspiratory kataru (elektryczne lub klasyczne). Warto też zadbać, by w mieszkaniu panowało niezbyt suche ani zbyt wilgotne powietrze (najlepsze jest wilgotność około 50 proc.). Pamiętajmy, że zniecierpliwione katarem i zmęczone kasłaniem dziecko potrzebuje naszej cierpliwości i spokoju.
Starszym dzieciom – o ile katar i kaszel nie nasila się i nie trwa zbyt długo – można spróbować pomóc domowymi sposobami i/lub lekami bez recepty. Pytając w aptece o syrop lub kropelki (spray) do nosa, warto powiedzieć, ile lat ma nasz mały pacjent.
Warto zadbać też o dietę dziecka: maluch powinien dużo pić (wodę, soki owocowe, ciepłe mleko z miodem) i jeść bogate w witaminy potrawy (np. zupy, które nie tylko wzmocnią, ale i nawodnią organizm).
Jeśli katar i kaszel nie są zbyt silne i występują bez gorączki – nie trzeba rezygnować z krótkiego spaceru lub zabawy na świeżym powietrzu. Zdecydowanie lepiej jednak nie puszczać wówczas dziecka do żłobka, przedszkola lub szkoły.
Bibliografia:
T. Jackowska, A. Sapała-Smoczyńska: Wiedza rodziców o gorączce i o zasadach postępowania w przypadku jej wystąpienia u dzieci do 12 roku życia. „Postępy Nauk Medycznych” 2014, nr 9,
D. Kochman, J. Jagieła: Analiza wybranych czynników mających wpływ na postępowanie rodziców do 5 roku życia w przypadku wystąpienia gorączki, „Innowacje w Pielęgniarstwie i Nauce o Zdrowiu, 2020, nr 1, 2020,
Zobacz także:
Rodzice często puszczają dzieci z katarem do przedszkola, bo nie traktują kataru jako choroby albo zwyczajnie nie mogą pozwolić sobie na dzień wolny w pracy. W czasie pandemii koronawirusa w placówkach edukacyjnych pojawiły się różnego rodzaju restrykcje, m.in. taka, że dziecko z objawami choroby zakaźnej lub infekcji nie powinno być wpuszczane do przedszkola czy szkoły. Jak jest obecnie? Czy można puszczać dzieci z katarem do przedszkola? W ostatnich miesiącach nie pojawiły się żadne restrykcje czy obostrzenia związane z uczęszczaniem dzieci do przedszkola, jednak w marcu 2022 roku Główny Inspektorat Sanitarny opublikował wytyczne , zgodnie z którymi: „do podmiotu może uczęszczać wyłącznie dziecko zdrowe bez objawów infekcji lub choroby zakaźnej oraz gdy nie został nałożony na nie obowiązek kwarantanny lub izolacji domowej”. Ten zapis nie jest jednoznaczny. Nie wyjaśniono dokładnie, co oznaczają objawy infekcji, i czy zalicza się do nich katar. Wiadomo jedynie, że wyraźnie chorych dzieci nie wolno puszczać do przedszkola. W praktyce więc to od decyzji dyrekcji konkretnej placówki zależy, czy wpuści dziecko z katarem, czy każe rodzicom zabrać zakatarzonego malucha do domu. Czy katar to choroba? Z medycznego punktu widzenia katar, czyli nieżyt nosa lub zapalenie błony śluzowej nosa jest chorobą wywoływaną przede wszystkim przez wirusy. Pojawienie się kataru oznacza, że układ odpornościowy pracuje i pozbywa się wirusów. Sam katar nie musi jednak oznaczać konieczności pozostawienia dziecka w domu. To, czy puścić dziecko z katarem do przedszkola, zależy od samopoczucia dziecka i tego, czy poza katarem występują inne objawy. Jeśli dziecko nie ma podwyższonej temperatury, ma apetyt, nie kaszle, jest w dobrym nastroju, chętnie się bawi, nie jest markotne – nie ma powodu, by zostawiać malca w domu. Czy puszczać dziecko z katarem do...
Kaszel u niemowlaka zawsze budzi niepokój, zwłaszcza gdy dochodzą do niego inne dolegliwości, jak np. gorączka, osłabienie, utrata apetytu. Nie należy wtedy zwlekać z wizytą u lekarza pediatry. Infekcje górnych dróg oddechowych u niemowlaka mogą mieć ekspresowy przebieg, a niewinny z pozoru kaszel bardzo szybko może przekształcić się w zapalenie oskrzeli lub płuc. Zobacz, co pomoże na kaszel u niemowlaka. Spis treści: Jak zwalczyć kaszel u niemowlaka? Co pomoże na suchy kaszel u niemowlaka? Co pomoże na mokry kaszel u niemowlaka? Antybiotyki na kaszel u niemowlaka Jak zwalczyć kaszel u niemowlaka? Większość początkujących rodziców zastanawia się, co pomoże na kaszel u niemowlaka. Najpierw jednak trzeba się dowiedzieć, skąd się ten kaszel bierze. Najczęstszą przyczyną kaszlu u tak małego dziecka jest infekcja górnych dróg oddechowych. Pojawia się przy przeziębieniu, któremu towarzyszy katar, ból gardła i niewielka gorączka. Najlepiej od razu zabierz niemowlę do lekarza, gdy tylko zauważysz, że pokasłuje, żeby upewnić się, czy nie rozwija się poważniejsza choroba, np. zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc. Zazwyczaj infekcje są łagodne i przechodzą po ok. 7 dniach. Jeżeli jednak kaszel utrzymuje się już dłuższy czas i nasila się, jest to sygnał, że infekcja rozwinęła się i nie jest już tylko przeziębieniem. Objawy, które powinny wzbudzić czujność rodzica to: nasilający się kaszel podczas leżenia niemowlęcia, kaszel duszący, wręcz szczekający (to może być zapalenie krtani u dziecka ), spazmatyczny, męczący kaszel (to może być krztusiec), kaszel nasilający się nocą, utrudniający sen (to może być zapalenie oskrzeli, oskrzelików lub płuc). Nie zawsze kaszel jest objawem choroby. Kaszel u niemowlaka to również efekt podrażnienia dróg oddechowych (np. dymem papierosowym) lub też dostania się...
