Szczepionka na rotawirusy: kiedy, ile dawek, czy jest skuteczna?
Szczepionka na rotawirusy, w zależności od preparatu, podawana jest w 2 lub 3 dawkach. Chroni ona dziecko przed wirusami odpowiedzialnymi za biegunki i wymioty. Od 1 stycznia 2021 szczepionka na rotawirusy znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych i jest podawana bezpłatnie.
Szczepionka na rotawirusy chroni przed zakażeniem rotawirusami, które u niemowląt i małych dzieci powoduje nasiloną biegunkę, a często też wymioty, gorączkę i ogólne osłabienie. O ile w przypadku starszych dzieci i dorosłych zakażenie na ogół nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia, to w przypadku dzieci do 2. roku życia może w krótkim czasie doprowadzić do odwodnienia, a nawet śmierci.
Rotawirusy przenoszone są drogą pokarmową i są bardzo zakaźne – niemal każde dziecko na świecie ma z nimi do czynienia zanim ukończy piąty rok życia. Szczepionka na rotawirusy jest najskuteczniejszą metodą ochrony przed zachorowaniem i ciężkim przebiegiem zakażenia.
Spis treści:
- Szczepionka na rotawirusy – ogólne informacje
- Kiedy podaje się szczepionkę na rotawirusy
- Szczepionka na rotawirusy – skutki uboczne
- Higiena po szczepieniu na rotawirusy
Szczepionka na rotawirusy – ogólne informacje
Biegunka i wymioty, które mogą być objawami zakażenia rotawirusem, powodują utratę wody z organizmu, a to u bardzo małego dziecko może w błyskawicznym tempie doprowadzić do odwodnienia. Jeżeli dziecko nie zostanie na czas przewiezione do szpitala, może dojść nawet do jego zgonu.
Przyjęcie szczepionki na rotawirusy w wymaganych dawkach gwarantuje:
- u 90–100 proc. dzieci ochronę przed zachorowaniem na ciężką biegunkę rotawirusową, która wiąże się z pobytem w szpitalu
- u 70–90 proc. dzieci całkowite uniknięcie zachorowania na biegunkę rotawirusową.
Szczepionka na rotawirusy chroni przed zakażeniem przez co najmniej 2 lata, czyli w czasie największego ryzyka zachorowania u dzieci na biegunkę rotawirusową. Nie chroni przed biegunką wywołaną przez inne wirusy lub bakterie.
Szczepionka nie jest przeznaczona dla niemowląt, które mają:
- więcej niż 24. tygodnie życia
- wady przewodu pokarmowego
- niedrożność jelit
- niską odporność.
Choć szczepionka na rotawirusy nie chroni w pełni przed zakażeniem, jest skuteczną barierą w zapobieganiu hospitalizacji z powodu ciężkiej biegunki rotawirusowej.
Szczepionka przeciwko rotawirusom jest bezbolesna. To jej duża zaleta. Podaje się ją doustnie, ma formę słodkich w smaku kropli.
Ile dawek szczepionki na rotawirusy podaje się dzieciom?
Na rynku dostępne są szczepionki na rotawirusy, które podaje się w dwóch i trzech dawkach. Oba preparaty są tak samo skuteczne. Rodzice często pytają, czy pierwsza dawka szczepionki daje ochronę przed rotawirusami. Choć nie ma badań naukowych, które by to potwierdziły, z obserwacji wynika, że nawet niepełny schemat szczepienia zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia rotawirusami.
Pierwsza dawka szczepionki w pełni chroni przez 4-8 tygodni po jej podaniu, czyli do czasu podania drugiej dawki. Jeśli dziecko przyjmie wszystkie zalecane dawki, uzyskuje ochronę na 2-4 lata.
Kiedy podaje się szczepionkę na rotawirusy
Szczepionkę powinny przyjąć niemowlęta między 6. a 24. tygodniem życia, przy czym:
- podanie pierwszej dawki szczepionki powinno nastąpić do 12. tygodnia życia,
- pomiędzy kolejnymi dawkami powinien być zachowany odstęp 4 tygodni.
Zaleca się podanie szczepionki już na pierwszej wizycie szczepiennej, czyli ok. 6-8 tygodnia życia niemowlęcia. Szczepienia na rotawirusy można wykonać równolegle z innymi szczepionkami z kalendarza szczepień (z wyjątkiem szczepienia przeciw gruźlicy).
Szczepionkę na rotawirusy bezwzględnie powinny otrzymywać wcześniaki i dzieci przewlekle chore przebywające dłużej w szpitalach, ze względu na większe ryzyko zachorowania na biegunkę na oddziałach szpitalnych.
Szczepionka na rotawirusy – skutki uboczne
Szczepionka jest dobrze tolerowana przez niemowlęta. Rzadko po szczepieniu występują takie objawy, jak:
- gorączka
- zaburzenia żołądkowo–jelitowe
- wymioty
- utrata łaknienia.
Chwilowej zmianie może ulec także zachowanie dziecka po szczepieniu na rotawirusy – niemowlę może stać się bardziej rozdrażnione i marudne.
W przypadku wystąpienia jednego z powyższych objawów po szczepieniu na rotawirusy należy skontaktować się z lekarzem. Jeżeli dziecko zwymiotuje szczepionkę, lekarz oceni czy nie będzie konieczne powtórzenie szczepienia.
Higiena po szczepieniu na rotawirusy
Zachowanie szczególnej higieny przez osoby z bliskiego otoczenia dziecka, które zostało niedawno zaszczepione, jest bardzo ważne. Szczepionka na rotawirusa zawiera żywego (ale pozbawionego zjadliwości) ludzkiego rotawirusa RIX4414, który po iniekcji może być wydalany w stolcu. Dotyczy to głównie szczepionki Rotarix. Po podaniu pierwszej dawki w 25 proc. przypadków dochodzi do wydalania wirusa. W przypadku szczepionki RotaTeq dotyczy to tylko 9 proc. dzieci. Po drugiej dawce zdarza się to rzadziej. Aby uniknąć przeniesienia wirusa, przez kilka dni po szczepieniu należy dokładnie myć ręce po każdej zmianie pieluszki dziecka.
Potencjalne ryzyko przeniesienia wirusa na inną osobę nie oznacza, że dziecko również może się nim zarazić, np. wkładając brudne rączki do buzi. Po szczepieniach na rotawirusy niemowlę nabywa na nie odporności (na minimum dwa lata), więc nie może ciężko zachorować. Zarażenia osoby z bliskiego otoczenia zaszczepionego dziecka, nawet po przeniesieniu wirusa, również nie należy się obawiać. „U osób z kontaktu nie obserwowano jakichkolwiek objawów klinicznych”, jak czytamy w charakterystyce szczepionki Rotarix.
Zobacz także: