Co robić, by dziecko nie wstydziło się swojej figury?

Wydaje ci się, że nadmiar kilogramów to problem wieku dorosłego? Dzieci najpierw są pucołowate, potem chudną, a dopiero dorośli hodują brzuszek i wałeczki na biodrach. Otóż nie. Nadwaga i otyłość to problem bardzo powszechny wśród polskich dzieci! Zobacz, dlaczego te nadprogramowe kilogramy są niebezpieczne dla zdrowia i jak im zapobiegać.

Komu grozi nadwaga lub otyłość?

Nadwagą i otyłością, która jest uznawana za chorobę, dotknięte jest już niemal co czwarte dziecko między 13. a 36. miesiącem życia. Wśród starszych dzieci – prawidłową wagą nie może się pochwalić co piąte z nich w wieku 7–18 lat. Polskie maluchy tyją tak szybko, że doganiają pulchnych Anglików i Szkotów, w tyle zostawiając szczupłych Skandynawów. Wystarczy niewiele, aby to zmienić – ale trzeba szybko zacząć działać.

Dlaczego otyłość jest groźna dla zdrowia?

Nadmiar kilogramów oznacza nie tylko gorszy wygląd, ale głównie problem zdrowotny. Nadmierna tusza jest szkodliwa dla zdrowia, ponieważ:

• obciąża kręgosłup,
• niszczy stawy,
• sprzyja miażdżycy,
• przyczynia się do powstania cukrzycy
• niektórym nowotworom.

Pulchne dziecko gorzej czuje się wśród rówieśników, bywa mniej sprawne, wolniej biega i jest narażone na złośliwe uwagi ze strony kolegów. Jak temu zapobiec?

Po czym poznać, że dziecko ma nadwagę?

Świetnym narzędziem do określenia, czy dziecko ma nadwagę albo wręcz otyłość, są siatki centylowe. Według tzw. wąskiej normy, masa ciała i wzrost dziecka powinny mieścić się między 25. a 75. centylem. A według szerokiej normy – nawet między 10. a 90. centylem. Jeśli wymiary dziecka nie wykraczają poza te granice, nie ma powodu do niepokoju. Dopiero gdy masa ciała dziecka znajdzie się powyżej 90. centyla, a wzrost pozostaje na 50. centylu lub niżej, można mówić o tym, że pojawiła się nadwaga.
Uwaga: interpretacja wyników popularnego kalkulatora BMI u dzieci jest bardziej skomplikowane niż u dorosłych. Standardowo indeks BMI jest wyliczany z wzoru, w którym masa ciała w kilogramach dzielona jest przez wzrost w metrach podniesiony do potęgi drugiej. Obliczanie BMI dla dzieci i młodzieży jest zależne od wieku i płci, a dla dorosłych jest niezależne od tych czynników.

Jak zapobiegać nadwadze u dziecka?

Są sposoby na to, by skutecznie przeciwdziałać otyłości czy nadwadze u dzieci. Oto te najważniejsze:

1. Karm zdrowo całą rodzinę

Dla rodziców małych dzieci to proste, bo mają gotowe podpowiedzi ekspertów. Wiele porad na temat żywienia niemowląt i małych dzieci znajdziesz m.in. na babyonline.pl. Dla przedszkolaków i uczniów opracowano w Instytucie Żywności i Żywienia piramidę żywieniową (zachowajrownowage.pl), która dzieli żywność na pięć grup. Dziecko codziennie powinno jeść produkty z każdej z nich w takich proporcjach, by tych z dołu piramidy było najwięcej, a najmniej tych z wierzchołka (czytaj też: Jak nie wychować grubego dziecka - rady dietetyka).

2. Dbaj o jakość jedzenia dla dziecka

Nawet wśród dzieci z nadwagą zdarzają się niedożywione maluchy. Jest to możliwe, gdy jedzą produkty o małej wartości odżywczej, np. dużo słodyczy czy białego pieczywa. Postaraj się, by dieta dziecka była urozmaicona, a to, co trafia na talerz malucha, naprawdę wartościowe – warzywa, owoce, najlepiej kupione na targu od rolnika, a nie z supermarketu, mięso ze sprawdzonych hodowli, dobre tłuszcze, np. prawdziwe masło, wartościowe oleje roślinne, np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek, ryby, które pochodzą z czystych wód.

3. Unikaj cukru, ograniczaj sól w diecie

Miejsce słodyczy mogą zająć świeże lub suszone owoce, a soli – zioła, którymi przyprawisz potrawę. Dzieci nie powinny jeść słonych dań. Nadmiar sodu, czyli pierwiastka zawartego w soli kuchennej, w przyszłości może wywołać nadciśnienie. A soli i tak całkiem nie da się uniknąć, bo zawiera ją żywność, np. chleb.

4. Wychodź z dzieckiem na spacery, uprawiajcie sport

Najmłodszych dzieci nie trzeba namawiać do aktywności, ale moda sprawia, że nawet przedszkolaki uwielbiają spędzać czas na graniu w gry na tablecie, komputerze czy oglądaniu TV. Tymczasem już dwie godziny codziennego siedzenia przy takich rozrywkach są uznawane za czynnik ryzyka nadwagi. Spaceruj bez względu na pogodę, zachęcaj dziecko do jazdy na rowerze, zabieraj na basen czy sanki – maluch, który ma dużo ruchu, jest nie tylko szczupły, ale i grzeczniejszy.

5. Pozwól dziecku wysypiać się

Krótszy czas na sen to również czynnik ryzyka otyłości. Choć długość snu jest zawsze sprawą indywidualną, można określić pewne normy dla dzieci. W pierwszych sześciu miesiącach życia czas przeznaczony na spanie skraca się z 16–20 godzin (5–7 drzemek dziennie) do około 13 godzin (2–3 drzemki). Dzieci 2–3-letnie średnio powinny sypiać około 12 godzin, wliczając w to poobiednią sjestę, a 4–6-latek – 11–13 godzin.

6. Weź się za siebie i swoją figurę

Nic nie umknie uwadze dziecka. Mały obserwator zapamięta, że mama czasem pije gazowane napoje, nie ma czasu się porządnie wyspać, a gdy maluszek ćwiczy pływanie na basenie, siedzi na widowni, zamiast skorzystać z okazji i popływać na torze obok. Wprowadzanie dobrych nawyków warto zacząć od siebie. Wtedy łatwiej o sukces, czyli zgrabną figurę i zdrowie. Waga u dzieci zależy od nas, rodziców, i naszych działań!

Konsultacja: Prof. dr hab. Jadwiga Charzewska, ekspert w dziedzinie żywienia dzieci i młodzieży, kieruje Samodzielną Pracownią Epidemiologii i Norm Żywieniowych w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie

Polecamy: 10 produktów, których nie powinno jeść małe dziecko