Zmiany w urlopach dla rodziców 2022: co przyniesie wdrożenie dyrektywy unijnej i kiedy?
Nadchodzą zmiany w urlopach dla rodziców. Wprowadzana w Polsce dyrektywa unijna ma w 2022 roku ujednolicić urlopy ojcowskie, wydłużyć urlopy opiekuńcze oraz wyrównać płace bez względu na płeć, rasę i orientację seksualną. Ma także dać szansę na zwiększenie aktywności zawodowej młodych matek. Wyjaśniamy, o jakie zmiany w pracy będą mogli wnioskować rodzice. I kiedy wreszcie zostaną wprowadzone.
- Joanna Biegaj
Zmiany w urlopach dla rodziców mają być znaczące. W związku z unijną dyrektywą dotyczącą zachowania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym (ang. work-life balance) państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek wdrożenia nowych przepisów w kwestii urlopów dla rodziców. Niestety w Polsce prace nad ich wprowadzeniem się przeciągają.
Jakie zmiany zostaną wprowadzone po wdrożeniu unijnej dyrektywy? Wyjaśniamy, o ile zostanie wydłużony urlop opiekuńczy, jakie zmiany czeka urlop rodzicielski, na czym ma polegać planowane ujednolicenie czasu trwania urlopów ojcowskich oraz na jakie inne rozwiązania pozwalające godzić opiekę nad dzieckiem z pracą mogą liczyć rodzice. Sprawdzamy też, na jakim etapie są prace legislacyjne.
Proponowane zmiany w urlopach dla rodziców 2022
- Urlop rodzicielski – zamiast 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodni w przypadku ciąży mnogiej, urlop wydłuży się odpowiednio do 41 i 43 tygodni. Każdemu z rodziców będzie przysługiwać 9 tygodni urlopu, których nie będzie można przenieść na drugiego rodzica. Urlop rodzicielski będzie można wykorzystać maksymalnie w pięciu częściach do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Aktualnie w Polsce nie ma podziału na indywidualne części urlopu rodzicielskiego (wyjątkiem jest pierwszych 14 tygodni urlopu macierzyńskiego dla matki dziecka).
- Urlop ojcowski – według unijnej dyrektywy pracownikowi, który został ojcem, przysługiwałby urlop w wymiarze 10 dni roboczych. Urlop ojcowski będzie można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy (obecnie w Polsce obowiązująca granica to 24 miesiące).
- Urlop opiekuńczy (potocznie zwany opieką na dziecko) – pracownik będzie mógł skorzystać z urlopu w wymiarze 5 dni w sytuacji, gdy musiałby zapewnić pomoc z powodu poważnych względów medycznych dziecku, innemu krewnemu lub osobie zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym.
Aktualnie w naszym kraju taki urlop przysługuje w wymiarze 16 godzin lub dwóch dni roboczych – jest to tzw. opieka nad dzieckiem. Zgodnie z unijną dyrektywą nowy urlop (5-dniowy) będzie można wykorzystać również do opieki nad innymi członkami rodziny: rodzicami, małżonkiem lub partnerem (jeśli prawo państwa członkowskiego dopuszcza związki partnerskie). W odróżnieniu od 2 dni opieki na dziecko, urlop ten ma być urlopem bezpłatnym.
- Zasiłek macierzyński – za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego ma przysługiwać 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku, a nie średnio 67,5 proc. jak do tej pory (jeśli zliczyć 100 proc. pensji przez pierwsze 20 tygodni, a później – 60 proc.).
- Możliwość zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej (choroba, wypadek). Zwolnienie wynosiłoby w sumie 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym, za ten czas przysługiwałaby połowa wynagrodzenia.
- Elastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci w wieku do 8 lat. Rodzic będzie mógł wnioskować np. o pracę zdalną lub indywidualny rozkład czasu pracy, a jeśli pracodawca odmówi, będzie musiał pisemnie to uzasadnić.
Pracodawca będzie też musiał uzasadnić wypowiedzenie umowy terminowej, a także pisemnie odnieść się do wniosku pracownika o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki zatrudnienia (w przypadku pracownika zatrudnionego na umowę na czas określony, który wykonywał pracę co najmniej pół roku).
Ważne! Pracodawca nie będzie mógł bez zgody pracownika zlecać pracy w nocy, w godzinach nadliczbowych oraz wyjazdów na delegację pracownikowi opiekującemu się dzieckiem do 8 lat. Teraz granicą jest 4. rok życia dziecka.
Od kiedy zmiany w urlopach dla rodziców?
Zgodnie z zapisami traktatu unijnego Polska powinna wprowadzić te zmiany do 31 lipca 2022 roku. Niestety prace legislacyjne się wydłużają. Zgodnie z informacjami, jakie pochodzą z Ministerstwa Rodziny projekt jest teraz na etapie Stałego Komitetu Rady Ministrów. To przedostatni etap prac. Wiceminister Barbara Socha informuje, że później ma zająć się nim Rada Ministrów.
Na co jeszcze mogą liczyć rodzice w pracy?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), tzw. dyrektywa rodzicielska, ma na celu uwzględnienie zmian, jakie zachodzą w społeczeństwie w ciągu ostatnich lat, a w konsekwencji zapewnienie rodzicom lepszej możliwości godzenia życia zawodowego z prywatnym. Dyrektywa ta ma również zachęcić do równego podziału obowiązków między rodzicami.
Uwzględnione w dyrektywie przepisy mają także:
- zwiększyć udział kobiet w rynku pracy,
- zwiększyć korzystanie przez mężczyzn z urlopów rodzinnych,
- zapewnić elastyczną organizację pracy.
Źródło: rp.pl
Zobacz też: