Ojciec dziecka w akcie urodzenia – co zrobić, gdy ojciec jest nieznany?

Jeżeli ojciec dziecka jest nieznany, w akcie urodzenia musi znaleźć się odpowiednia adnotacja. Gdy ustalenie ojcostwa następuje po sporządzeniu aktu urodzenia (przez uznanie dziecka lub na drodze sądowego ustalenia ojcostwa), wprowadza się do niego wzmiankę dodatkową.
Uznanie dziecka przez ojca następuje poprzez przyjęcie oświadczenia ojca przez kierownika urzędu stanu cywilnego lub konsula. Natomiast sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka.

Nieznany ojciec w akcie urodzenia

Obecnie w aktach urodzeń wydawanych przez urzędy stanu cywilnego nie używa się sformułowania "ojciec nieznany". Gdy matka nie wie, kto jest ojcem lub nie chce podać jego danych, wtedy w rubryce "imię ojca" wpisuje się podane przez nią fikcyjne imię lub imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Natomiast w rubryce "nazwisko ojca" wpisuje się nazwisko matki, które nosi w chwili urodzenia dziecka, z odpowiednią adnotacją w rubryce "uwagi". Podawane w ten sposób dane określa się jako "dane przesłaniające". W takich przypadkach w akcie urodzenia wykreśla się rubryki, w których trzeba wpisać dane dotyczące ojca (np. jego datę urodzin czy adres zameldowania).
A zatem na podstawie skróconego aktu urodzenia nie można stwierdzić, że wpisane dane ojca są danymi przesłaniającymi. Dopiero zupełny akt urodzenia, w którym jest rubryka "Uwagi" – pozwala na stwierdzenie, że dane ojca są fikcyjne.

Ważne terminy! Urodzenie dziecka należy zgłosić w terminie 14 dni od dnia urodzenia. Jeżeli dziecko urodziło się martwe, zgłoszenie takiego zdarzenia powinno nastąpić w ciągu 3 dni. W takim wypadku sporządza się akt urodzenia z adnotacją w rubryce "Uwagi", że dziecko urodziło się martwe (aktu zgonu nie sporządza się).

Potwierdzenie ojcostwa

Potwierdzenie ojcostwa jest możliwe przez uznanie dziecka przez jego biologicznego ojca albo na drodze orzeczenia sądu. Mężczyzna może również uznać dziecko nienarodzone, wystarczy, że zostało poczęte.
Generalnie przewiduje się trzy sposoby ustalania ojcostwa, tj.:

• domniemanie ojcostwa (np. jeżeli dziecko rodzi się w małżeństwie za ojca uznaje się męża matki),
• uznanie dziecka przez ojca (mężczyzna składa oświadczenie o uznaniu dziecka),
• sądowe ustalenie ojcostwa (orzeczenie sądu).

Co oznacz pojęcie "domniemanie ojcostwa"? Domniemanie ojcostwa polega na założeniu, że dziecko narodzone w czasie trwania małżeństwa pochodzi od męża matki. Domniemywa się również, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka.
Do powstania domniemania wystarcza nawet jednorazowe zbliżenie w tym okresie. Informacja, że matka dziecka w tym czasie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania ojcostwa, ale tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

Zobacz także: Jak przebiega proces o ustalanie ojcostwa?

[CMS_PAGE_BREAK]

Uznanie dziecka przez przyjęcie oświadczenia

Uznanie dziecka jest jednym ze sposobów ustalania ojcostwa. W tym celu mężczyzna, który nie jest mężem matki dziecka, składa dobrowolnie oświadczenie, że jest ojcem jej dziecka. Uznanie dziecka jest skuteczne, kiedy zostaną spełnione określone warunki.
Po pierwsze, złożenie oświadczenia o uznaniu dziecka przez ojca może nastąpić przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem. Oświadczenie może zostać również złożone przed sądem opiekuńczym oraz przed notariuszem (jeżeli życiu ojca zagraża niebezpieczeństwo).
Po drugie, przyjęcie oświadczenia o uznaniu dziecka lub nadaniu dziecku nazwiska męża matki wymaga sporządzenia protokołu. Jeżeli uznanie ojcostwa ma miejsce przed konsulem, konsul sporządza protokół przyjęcia oświadczenia o uznaniu i przesyła go niezwłocznie do urzędu stanu cywilnego.
Na uznanie dziecka nie ma wpływu stan cywilny ojca. Oznacza to, że uznać dziecko może kawaler, wdowiec, rozwiedziony, żonaty. Mężczyzna uznający dziecko musi jednak posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

Ważne! Oświadczenie o uznaniu dziecka urodzonego składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego miejsca urodzenia dziecka, w którym rejestruje się urodzenie. Natomiast oświadczenie o uznaniu dziecka poczętego składa się w urzędzie stanu cywilnego właściwym dla miejsca zamieszkania matki.

W przypadku, gdy uznanie dziecka następuje przy sporządzaniu aktu urodzenia, w dokumencie tym wpisuje się nazwisko i inne dane dotyczące ojca, zgodnie z treścią oświadczenia, z odpowiednią adnotacją w rubryce "Uwagi". Z kolei, jeżeli uznanie dziecka następuje po sporządzeniu aktu, wpisuje się do niego wzmiankę dodatkową o uznaniu i zmianie nazwiska dziecka, stosownie do przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Warto wiedzieć: Z czym się wiąże uznanie dziecka?

[CMS_PAGE_BREAK]

Sądowe ustalenie ojcostwa

Sądowe ustalenie ojcostwa przeprowadza się, gdy nie nastąpiło ustalenie ojcostwa w drodze domniemania ojcostwa męża matki dziecka bądź uznania dziecka przez ojca.
Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednak ani matka, ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletniości. Powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć również prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.

Ważne! Dziecka nie obowiązują żadne terminy na wniesienie pozwu, natomiast matka lub ojciec mogą złożyć pozew jedynie do momentu uzyskania przez dziecko pełnoletniości.

Możliwa jest sytuacja, że dziecko albo matka wytaczają powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu (na przykład jeżeli mężczyzna nie chce uznać dziecka), a gdy ten nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.
Z kolei domniemany ojciec dziecka może wytyczyć powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i jego matce, natomiast gdy matka nie żyje – tylko przeciwko dziecku.
Jeżeli ustalenie ojcostwa nastąpi na drodze sądowej po sporządzeniu aktu urodzenia, wówczas, podobnie jak w przypadku uznania dziecka, do aktu urodzenia wpisuje się wzmiankę dodatkową o ustaleniu ojcostwa i zmianie nazwiska dziecka.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. 2014 poz. 1741 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 poz. 788 z późn. zm)

Polecamy: Sprawa o alimenty: gdy miejsce pobytu rodzica nie jest znane