Reklama

Urlop rodzicielski to dodatkowy urlop dla rodziców, który można wykorzystać po urlopie macierzyńskim. Z dodatkowych tygodni można skorzystać od razu po 20 tygodniach macierzyńskiego lub po pewnym czasie. Dłuższy urlop przysługuje zarówno mamie, jak i ojcu. Rodzice mogą korzystać z niego naprzemiennie lub jednocześnie.

Reklama

Od 2023 roku rodzicom przysługują co najmniej dwa miesiące urlopu rodzicielskiego, które niewykorzystane – przepadną. Zanim złożysz wniosek, sprawdź wszystkie najważniejsze informacje. Razem sprawdzimy, czy urlop jest płatny, do kiedy trzeba go wykorzystać oraz ile dodatkowych tygodni z dzieckiem zyskują rodzice.

Spis treści:

Ile płatny jest urlop rodzicielski 2025?

Za cały okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. Istnieje jednak inna opcja, z której mogą skorzystać kobiety. Jeśli złożą odpowiedni wniosek, wysokość zasiłku zostanie uśredniona na cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Dzięki temu mama będzie otrzymywać tę samą kwotę aż do powrotu do pracy.

Aby skorzystać z tej opcji, zatrudniona musi złożyć wniosek w ciągu 21 dni po porodzie. Jeśli to zrobi, miesięczny zasiłek macierzyński za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku, zamiast standardowych 70 proc.

W każdym przypadku pracownikowi – ojcu dziecka – za okres nieprzenoszalnej 9-tygodniowej części urlopu przysługuje zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Ile trwa dodatkowy urlop po macierzyńskim?

Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Łączny wymiar urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców wynosi:

  • do 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
  • do 43 tygodni – w przypadku porodu mnogiego (więcej niż jedno dziecko),
  • do 65 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przez rodziców dzieci ciężko chorych (program „Za życiem”),
  • do 67 tygodni – w przypadku urodzenia bliźniaków przez rodziców dzieci ciężko chorych (program „Za życiem”).

Ponadto, rodzice nie mogą przenieść części urlopu (do 9 tygodni) na drugiego rodzica, co oznacza, że jeden z rodziców może skorzystać z maksymalnie:

  • 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
  • 34 tygodni – w przypadku porodu mnogiego,

a w przypadku rodziców dzieci ciężko chorych:

  • 56 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
  • 58 tygodni – w przypadku urodzenia bliźniaków.

Zgodnie z rewolucyjnymi zmianami z 2023 roku, każdy z rodziców ma wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, które nie mogą zostać przeniesione na drugiego rodzica. Czy mężczyzna musi skorzystać z tego przywileju? Nie, ojciec nie ma obowiązku wykorzystania tych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Jednak te dodatkowe tygodnie, które są nieprzenoszalne, mogą zostać wykorzystane tylko przez niego. Nowa zasada ma na celu zachęcenie do większego zaangażowania ojców w życie małego dziecka oraz szybszy powrót kobiet na rynek pracy.

Przykład z życia: Ania i Michał postanowili skorzystać z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, który wynosi 41 tygodni. Ania zamierza wykorzystać cały urlop rodzicielski, co oznacza, że przysługuje jej urlop w wymiarze do 32 tygodni. Pozostałe 9 tygodni, które są nieprzenoszalne, przysługuje Michałowi.

Kiedy złożyć wniosek o urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski może być przyznany w dwóch trybach – „z dołu” lub „z góry”. Dla obu trybów są różne terminy, których należy przestrzegać, aby pracodawca nie miał podstaw do odrzucenia wniosku o urlop. Wniosek o urlop rodzicielski, niezależnie od trybu, powinien być złożony w formie papierowej lub elektronicznej.

Tryb „z góry” - w przypadku urlopu rodzicielskiego „z góry”, wniosek musi być złożony najpóźniej w ciągu 21 dni po porodzie.

Tryb „z dołu” - 2 przypadku urlopu rodzicielskiego „z dołu”, wniosek należy złożyć nie później niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.

Wnioski złożone po upływie tych terminów mogą zostać odrzucone przez pracodawcę.

Wniosek o urlop rodzicielski „z góry” – kiedy składać?

Jeśli kobieta planuje wykorzystać urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, powinna złożyć wniosek o urlop rodzicielski najpóźniej w ciągu 21 dni po porodzie. Taki urlop nazywany jest „urlopem rodzicielskim udzielanym z góry”.

Rodzice mogą również zrezygnować z urlopu rodzicielskiego „z góry” w całości lub części. Aby to zrobić, wniosek o rezygnację należy złożyć najpóźniej 21 dni przed planowanym powrotem do pracy. Jeśli ojciec chce przejąć część urlopu rodzicielskiego, musi złożyć odpowiedni wniosek także w ciągu 21 dni przed rozpoczęciem tego urlopu.

Warto pamiętać, że jeśli jeden z rodziców zrezygnuje z urlopu rodzicielskiego (lub jego części) i nie przekaże go drugiemu rodzicowi, urlop ten przepada i nie może zostać wykorzystany w przyszłości.

Jeżeli oboje rodzice już na początku po porodzie wiedzą, że chcą wykorzystać cały urlop rodzicielski zaraz po urlopie macierzyńskim, najlepiej jest dostarczyć pracodawcy stosowny wniosek o urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski razem z aktem urodzenia dziecka.

Wniosek o urlop rodzicielski „z dołu” – kiedy składać?

Urlop rodzicielski „z dołu” oznacza urlop, który jest udzielany na podstawie wniosku złożonego pod koniec urlopu macierzyńskiego lub w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Aby skorzystać z tego typu urlopu, wniosek należy złożyć najpóźniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego.

Urlop rodzicielski „z dołu” może być wykorzystywany w różnych wariantach. Rodzic ma możliwość skorzystania z urlopu w całości lub podzielić go na maksymalnie 5 części.

Rodzic może również zrezygnować z urlopu rodzicielskiego „z dołu” w dowolnym momencie, o ile uzyska zgodę pracodawcy.

Spóźniony wniosek o urlop rodzicielski

W praktyce pracodawca może (ale nie musi) odrzucić spóźniony wniosek o urlop rodzicielski. Zawsze jednak trzeba liczyć się z tym, że niedotrzymanie terminu złożenia wniosku może skutkować odrzuceniem go przez pracodawcę. Oznacza to, że np.:

  • niezłożenie wniosku o urlop rodzicielski „z góry” w ciągu 21 dni od porodu może oznaczać konieczność złożenia wniosku o urlop rodzicielski „z dołu”,
  • złożenie wniosku o urlop rodzicielski „z dołu” na mniej niż 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego może skutkować brakiem ciągłości między urlopem macierzyńskim a rodzicielskim.

Rodzice mogą pracować na urlopie rodzicielskim

Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą jest możliwe, ale pod pewnymi warunkami. Pracownik może wykonywać pracę podczas urlopu rodzicielskiego w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego etatu (50%), u tego samego pracodawcy, który udziela mu urlopu.

Po podjęciu pracy na pół etatu wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do czasu pracy wykonywanej przez pracownika. Jednak urlop nie może trwać dłużej niż:

  • 82 tygodnie przy urodzeniu jednego dziecka,
  • 86 tygodni przy porodzie mnogim.

Jeśli chodzi o dzieci z programu „Za życiem”, po spełnieniu określonych warunków (np. zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka), urlop może zostać wydłużony do:

  • 130 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka,
  • 134 tygodnie przy porodzie mnogim.

Aby pracownik mógł łączyć urlop rodzicielski z pracą, musi złożyć wniosek do pracodawcy na co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem pracy. Pracodawca musi uwzględnić ten wniosek, chyba że organizacja pracy lub rodzaj wykonywanej pracy uniemożliwia przyjęcie takiego rozwiązania.

Zobacz też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Polecane