Zatrudniając nianię, należy wiedzieć, że może nią zostać osoba, która: nie jest rodzicem dziecka, ma ukończone 18 lat i aktualne badania dla celów sanitarno-epidemiologicznych oraz orzeczenie, że nie istnieją przeciwskazania do pracy.
Aby zatrudnienie niani było w pełni legalne, trzeba też pamiętać o złożeniu w ZUS właściwych formularzy i deklaracji. Sprawdź, co należy wiedzieć, jeśli nie chcesz zatrudniać niani bez umowy, a na podstawie umowy o pracę, umowy aktywizacyjnej lub umowy zlecenie.
Spis treści:
Rodzice (także opiekunowie prawni oraz inne osoby, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem) mogą zawrzeć z nianią tzw. umowę uaktywniającą, do której co do zasady stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia.
W umowie uaktywniającej trzeba określić:
Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za nianię oraz na ubezpieczenie zdrowotne niani opłaca:
ZUS będzie opłacał składki za nianię od kwoty wynagrodzenia nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (lub nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia) w przypadku, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
ZUS opłaca składki za nianię maksymalnie do końca roku szkolnego (31 sierpnia), w którym dziecko skończy 3 lata.
Rodzice lub opiekunowie powinni najpierw zgłosić siebie jako płatnika składek na ubezpieczenie społeczne na formularzu ZUS ZFA. Następnie mają obowiązek zgłosić nianię zatrudnioną na mocy umowy uaktywniającej do ubezpieczeń społecznych na formularzu ZUS ZUA (tu trzeba też zdecydować, czy zgłaszamy nianię do ubezpieczenia chorobowego). Na złożenie do ZUS tego druku jest 7 dni od podpisania umowy. Zgłoszenia niani do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego dokonuje się na druku ZUS ZZA – tu także jest 7-dniowy termin.
W każdym miesiącu obowiązywania umowy trzeba rozliczyć z ZUS składki na ubezpieczenie społeczne niani na druku ZUS DRA. Deklarację ZUS DRA trzeba złożyć do ZUS do 15. dnia następnego miesiąca za poprzedni miesiąc i w tym samym terminie trzeba zapłacić składki.
Ponadto trzeba złożyć następujące druki:
Do 28 lutego następnego roku trzeba przekazać niani zestawienie zapłaconych przez nas (rodziców lub opiekunów) składek na ubezpieczenie społeczne na druku ZUS IMIR.
Niania może przystąpić także (dobrowolnie na swój wniosek) do ubezpieczenia chorobowego. Wtedy składki na to ubezpieczenie opłacać musi rodzic albo opiekun prawny dziecka na zasadach określonych dla zleceniobiorców w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.
Rodzic (płatnik składek) zobowiązany jest także do niezwłocznego informowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o każdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek, w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy uaktywniającej.
ZUS nie będzie za rodzica opłacał składek z tytułu zatrudnienia niani, gdy:
Rodzice ani opiekunowie dziecka nie są płatnikami podatku dochodowego z tytułu zawartej z nianią umowy uaktywniającej, a zatem nie mają żadnych obowiązków z tym związanych.
Dochody niani są określane w umowie o PIT jako przychody z tzw. innych źródeł — podlegają one zasadniczo opodatkowaniu dopiero w zeznaniu rocznym (PIT-36). Niania może jednak podjąć decyzję o odprowadzaniu miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego. W takiej sytuacji musi wpłacać zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według jej miejsca zamieszkania w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskała dochód, a za grudzień w terminie złożenia zeznania podatkowego (czyli do końca kwietnia następnego roku). Po zakończeniu roku podatkowego niania ma obowiązek złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o wysokości uzyskanych dochodów na druku PIT-36.
Jedną z form zatrudnienia niani jest zawarcie z nią umowy o pracę. Decydują się na nią rodzice (opiekunowie prawni) dziecka (lub dzieci), które np. ukończyło już 3. rok życia.
Jak zatrudnić nianię na umowę o pracę? Należy zarejestrować tę osobę w ZUS, a następnie opłacać składki na jej ubezpieczenie. Umowa o pracę daje zatrudnionej osobie prawo do minimalnej krajowej pensji oraz urlopu.
Umowę o pracę z nianią można nawiązać na czas: określony lub nieokreślony. Gdy w grę wchodzi okres próbny, pamiętaj, że okres wypowiedzenia umowy to:
Gdy w grę wchodzi zatrudnienie na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia umowy to:
Gdy zdecydujesz się zatrudnić nianię w oparciu o umowę zlecenie, pracodawca ma obowiązek płacenia jedynie składek ZUS (nie musi płacić zaliczek na podatek dochodowy).
Dość wysokie koszty zatrudnienia niani sprawiają, że od lat w kraju wiele opiekunek do dziecka pracuje bez umowy. Jest to nielegalne, co oznacza, że należy liczyć się z konsekwencjami – gdy np. niania wniesie do sądu oskarżenie, twierdząc, że pracowała u osób, które zwodziły ją, wciąż tylko obiecując legalną umowę. W obawie przed konsekwencjami prawnymi wiele osób decyduje się powierzać dziecko opiece krewnych (np. babć). Warto wiedzieć, że ryzyko związane z zatrudnianiem na czarno dotyczy w dużej mierze pracodawców, nie pracowników. Pracodawcy, zatrudniając nianię bez umowy i nie opłacając składek, popełniają przestępstwo, zagrażające grzywną.
Zobacz też:
Na to, ile zarabia niania, składa się wiele czynników. Okazuje się, że wpływ na ceny usług świadczonych przez opiekunki ma nie tylko województwo, w jakim pracują nianie, lecz także indywidualne podejście pracodawcy. Zdarza się, że rodzice chcą zapłacić nianiom więcej, niż te oczekują – darzą je zaufaniem i doceniają ich kompetencje, które chcą wynagrodzić. Poniżej stawki dla niani w 2023 roku. Ile zarabia niania za godzinę opieki nad dzieckiem? Jeśli nie możesz liczyć na wsparcie babci i nie chcesz posyłać malucha do żłobka, zatrudnienie niani wydaje się idealnym rozwiązaniem. Stawki dla niani za godzinę poszybowały w górę już w 2013 roku (średnio o 1,04 zł). W 2017 roku zatrzymały się na tym samym poziomie, żeby dwa lata później znowu wzrosnąć (średnio o 2,86 zł). Od tamtej pory stawki utrzymywały się mniej więcej na tym samym poziomie. W 2023 roku, z uwagi na inflację, znowu poszły w górę. Stawki dla niani uzależnione są także od lokalnego rynku pracy. Warto pamiętać, że zazwyczaj w dużych miastach obowiązują wyższe stawki , bez względu na to, o jakim rynku mówimy. Ile zarabia niania w Polsce? Na najwyższe zarobki na godzinę mogą liczyć opiekunki w województwach: mazowieckim (średnio 19 zł), dolnośląskim (17 zł), pomorskim (16 zł). Najniższe stawki godzinowe obowiązują w województwach: podlaskim (13 zł), lubelskim (13 zł), podkarpackim (12 zł). Ile zapłacić niani za godzinę? Wszystko zależy od liczby przepracowanych godzin, miejscowości, w której niania została zatrudniona, ale też liczby dzieci do opieki i zakresu wykonywanych obowiązków. Niania może nie tylko dbać o bezpieczeństwo dziecka, wychodzić z nim na spacer, podawać posiłki, ale też np. organizować mu kreatywne zajęcia....
400 plus na dziecko, 400 plus na żłobek lub świadczenie żłobkowe – to wsparcie dla rodziców dzieci, które nie kwalifikują się do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego w ramach programu Polski Ład, lub rodziców, którzy już pobrali pieniądze z RKO. Celem wsparcia jest aktywizacja zawodowa rodziców, gdyż warunkiem przyznania 400 plus jest uczęszczanie dziecka do lat 3 do żłobka, klubu dziecięcego lub pozostawanie pod opieką opiekuna dziennego. Świadczenie zostało wprowadzone rozporządzeniem z dnia 17 listopada 2021 roku . Spis treści: 400 plus na dziecko – dla kogo? 400 plus na żłobek – od kiedy? 400 na dziecko – ile wynosi dofinansowanie 400 plus – dochód 400 plus – wniosek 400 plus – oświadczenie 400 plus – kiedy wypłata? 400 plus – dla kogo? 400 plus to dofinansowanie przewidziane dla dzieci do lat 3, które nie skorzystają z Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. W praktyce oznacza to przyznanie 400 plus dla: pierwszego i jedynego dziecka w rodzinie, pierwszego dziecka w rodzinie, gdy kolejne dzieci są objęte Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym, dzieci w wieku przed ukończeniem 12. miesiąca i po ukończeniu 36. miesiąca życia. Aby skorzystać z dofinansowania, dziecko musi uczęszczać do żłobka lub klubu dziecięcego wpisanego do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub być pod opieką dziennego opiekuna wpisanego do wykazu dziennych opiekunów . Dziecko musi być wpisane do tego rejestru lub wykazu przez żłobek, klub dziecięcy lub dziennego opiekuna. Uwaga! Dofinansowanie nie przysługuje dziecku poniżej 3 roku życia, jeśli chodzi do przedszkola . Za to przysługuje dziecku chodzącemu do żłobka, które skończyło już 3 lata. Wynika to z zapisów w ustawie, które wśród placówek świadczących opiekę...
Posłanie dziecka do żłobka to rewolucja dla całej rodziny. Nie tylko maluch musi przyzwyczaić się do zupełnie nowych warunków. Rodzice również. Wiele mam zmaga się nie tylko z nową organizacją dnia, ale również z poczuciem winy, że na tak wczesnym etapie życia, maluch trafia pod opiekę obcych ludzi. Jak oswoić nową sytuację, jak powinna wyglądać prawidłowa adaptacja w żłobku, co należy zrobić, kiedy oddajemy do placówki roczne lub nieco starsze dziecko, wyjaśnia psycholog i pedagog, Dorota Zawadzka. Adaptacja w żłobku nie jest tak szczegółowo opisywana jak adaptacja przedszkolna. Jak powinna wyglądać? Nie możemy przecież z dnia na dzień zostawiać nieprzygotowanego dziecka w żłobku. Niestety często tak się robi. Adaptacja dziecka do żłobka ma pomóc uporać się z lękiem separacyjnym, czyli ze zniknięciem mamy z pola widzenia. Najpierw musimy popracować nad sytuacjami, w których dziecko może zostać gdzieś bez nas – u babci, cioci, w klubiku na 5, 7 czy 12 minut. Na krótko, bo poczucie czasu u malucha nie jest jeszcze takie, jak u dorosłych. Oczywiście, możemy też uczyć dziecko samodzielności, ale nie oczekujmy za dużo, bo roczniak, niestety, wymaga drugiej osoby do obsługi . W żłobku panie i tak muszą wszystko zrobić, bo dzieci noszą pieluchy, same nie jedzą. Ale jeśli dobrze wybierzemy żłobek, to dziecko nauczy się tam wielu rzeczy. Kiedy powinniśmy zacząć przygotowania? Jeśli myślimy o posłaniu dziecka do żłobka od września, wakacje powinny nam wystarczyć. A gdy już będziemy później odprowadzać malucha, zawsze powinna to robić osoba, która lepiej radzi sobie z rozstaniem, żeby minimalizować stres. Jeśli zaczniemy przedłużać pożegnanie: jeszcze trzy razy się przytulimy, jeszcze pięć razy pocałujemy, z każdym całuskiem będzie trudniej . Dzieci są mądre, szybko się uczą, ale także mają wysoką empatię i odczuwają nasze...
