Władza rodzicielska oznacza sprawowanie opieki przez rodziców (rodzica) nad małoletnim dzieckiem. Wygasa, kiedy dziecko staje się pełnoletnie. Rodzice posiadający pełnię władzy rodzicielskiej mają obowiązek dbania o dobro dziecko, o jego wychowanie, opiekę nad nim i odpowiednie zarządzanie jego majątkiem. Władzę rodzicielską można jednak utracić. Ograniczenie, pozbawienie lub zawieszenie praw rodzicielskich może zostać orzeczone przez sąd, np. po rozwodzie, separacji, unieważnieniu małżeństwa lub w przypadku rażącego zaniedbywania obowiązków przez rodziców lub jednego rodzica.
Zgodnie z zapisami w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym rodzice wykonujący władzę rodzicielską mają obowiązek sprawowania opieki nad dzieckiem oraz jego majątkiem, a także poszanowania godności i praw dziecka. Muszą postępować zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym. Czas trwania władzy rodzicielskiej jest ograniczony do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.
Mając władzę rodzicielską, rodzice są ustawowymi przedstawicielami dziecka. Zobowiązani są do:
W niektórych sytuacjach władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu z rodziców, np. gdy jedno z rodziców nie żyje albo ma ograniczoną władzę rodzicielską, np. w wyniku rozwodu, separacji czy unieważnienia małżeństwa. Sąd powierza wtedy wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając prawa rodzicielskie drugiego do określonych obowiązków i uprawnień.
Pozbawienie praw rodzicielskich może być orzeczone w stosunku do jednego lub obojga rodziców, jeśli nie mogą prawidłowo wykonywać władzy rodzicielskiej, np. rażąco zaniedbując obowiązki.
Władza rodzicielska trwa do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Może jednak ustać wcześniej, jeśli rodzic:
Władza rodzicielska ustaje także w sytuacji zaprzeczenia ojcostwa lub macierzyństwa, a także w wyniku adopcji (władzę rodzicielską tracą rodzice biologiczni).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 poz. 788 z późn. zm)
Zobacz też:
Aby dziecko mogło wyjechać za granicę , musi mieć wyrobiony dokument tożsamości . Może to być tymczasowy dowód osobisty lub paszport. Z tymczasowym dowodem osobistym dziecko może przekraczać granice państw Unii Europejskiej , państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego i państw, które zawarły umowy ze Wspólnotą Europejską stosowne umowy (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria). W pozostałych przypadkach wymagany jest paszport . Aby wyrobić dziecku jakikolwiek dokument tożsamości, potrzebna jest zgoda obojga rodziców (o ile żadne z nich nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej) lub opiekunów prawnych. Zgoda obojga rodziców lub opiekunów prawnych jest wymaga przy składaniu wniosku o dokument tożsamości, np. paszportu dla dziecka (natomiast przy odbiorze paszportu może być już tylko jeden rodzic). I nie ma znaczenia to, czy chodzi o wyjazd na stałe, czy tylko na określony czas (np. wakacje). Oczywiście istnieją wyjątki od tej reguły. Zgoda jednego rodzica jest wystarczająca, gdy: jedno z rodziców nie żyje; jedno z rodziców jest pozbawione władzy rodzicielskiej lub ma tę władzę ograniczoną i jej zakres nie obejmuje podejmowanie decyzji w kwestii wyjazdów dziecka za granicę; ojcostwo nie zostało ustalone . Przykład Jeśli rodzice dziecka są małżeństwem, ale ojcu władza rodzicielska została ograniczona przez sąd rodzinny i przysługuje mu jedynie prawo do kontaktów z dzieckiem, to w takiej sytuacji matka może samodzielnie decydować o wyjeździe z dzieckiem za granicę. Jeśli rodzic sam wyjeżdża z dzieckiem za granicę , powinien mieć przy sobie zgodę na taki wyjazd wyrażoną przez drugiego rodzica. Najlepiej byłoby, gdyby taka zgoda miała formę aktu notarialnego. Zabezpiecza ona rodzica przed zarzutem o uprowadzenie dziecka za granicę, w przypadku konfliktu między rodzicami czy wycofania zgody przez drugiego rodzica na wyjazd...
Ograniczenie praw rodzicielskich orzekane jest przez sąd rodzinny, kiedy rodzice niepełnoletniego dziecka nie zgadzają się ze sobą w ważnych sprawach go dotyczących. Może się tak stać w wyniku rozwodu, jeśli rodzice nie przygotują wspólnego planu wychowawczego lub na wniosek jednego z rodziców, kiedy dobro dziecka jest zagrożone. Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską także z urzędu, jeśli uzna, że dziecku dzieje się krzywda. Sytuacje, w których sąd może ograniczyć prawa rodzicielskie jednemu lub obojgu rodziców wymienione są w art. 107 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Ograniczenie praw rodzicielskich w wyniku rozwodu Rozwód lub formalna separacja nie oznaczają automatycznie ograniczenia praw rodzicielskich jednego z rodziców. Sąd może zdecydować o takim rozwiązaniu i przyznać pełne prawa temu rodzicowi, który zapewni dziecku najlepsze warunki do życia. Orzeczenie o niepełnej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców dokładnie określa, jakie decyzje może podejmować rodzic, którego prawa zostały ograniczone. Nie może on na przykład zarządzać majątkiem dziecka. Przeczytaj więcej: Rozwód a dzieci - formalności i dokumenty, skutki, wiek dziecka w momencie rozwodu Ważne! Zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 25 lutego 1964 r . Kodeks rodzinny i opiekuńczy od pewnego czasu sąd podczas orzekania rozwodu lub separacji skłania się ku pozostawianiu pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Muszą jednak dojść do porozumienia w kwestiach dotyczących opieki nad dzieckiem, jego edukacji, zdrowia, wakacji i kontaktów. W tym celu rodzice spisują plan wychowawczy , który przedstawiają przed sądem. Ograniczenie władzy rodzicielskiej z urzędu Jeśli rodzice nie radzą sobie z wychowaniem i opieką nad dzieckiem, sąd może ograniczyć ich prawa rodzicielskie, skierować rodziców na terapię rodzinną lub do specjalnych miejsc, które oferują edukację i wsparcie...
Określenie praw i obowiązków rodziców wobec małoletniego dziecka należy do podstawowych obowiązków sądu orzekającego rozwód. Sąd w orzeczeniu rozwodowym zobowiązany jest m.in. do rozstrzygnięcia, czy władza rodzicielska nad dzieckiem będzie przysługiwała obojgu rodzicom, czy tylko jednemu z nich, czy też władza rodzicielska będzie w jakimś zakresie ograniczona. Orzeczenie o władzy rodzicielskiej Istotnym zagadnieniem w kontekście praw ojca do dziecka w przypadku rozwodu jest rozstrzygnięcie sądu o władzy rodzicielskiej. Orzeczenie w tym zakresie jest obligatoryjną częścią wyroku rozwodowego. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga również o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków, o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz o wysokości ponoszonych kosztów utrzymania i wychowania dziecka przez każdego z małżonków. Sąd może uwzględnić porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. A zatem może on pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Możliwe jest również powierzenie przez sąd wykonywania władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców z jednoczesnym ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiego rodzica do określonych praw i obowiązków względem dziecka . Sąd w przyznaniu tych praw bierze pod uwagę szereg czynników, m.in. środowisko, w jakim dziecko będzie się wychowywało, poziom życia, jaki rodzic będzie w stanie mu zapewnić, czy też czas poświęcony na wychowanie. Przy czym sądy w ogromnej większości przyznają pełnię praw rodzicielskich matkom; mimo że obowiązujące prawo nie narzuca, że to matka automatycznie ma otrzymać opiekę nad dzieckiem , zwykle (nawet...
