Matka chrzestna ma poważne obowiązki wobec dziecka. Nie każdy może trzymać dziecko do chrztu
Matka chrzestna ma obowiązki wobec dziecka i jego rodziców − tak wynika z tradycji Kościoła. Chrzestna matka powinna m.in. pomagać rodzicom w wychowaniu dziecka w wierze katolickiej. Przepisy Kościoła dokładnie precyzują, kto może zostać matką chrzestną i jaki jest jej rola w ceremonii chrztu.

Matka chrzestna to ważna osoba w życiu rodziny i chrzczonego dziecka. To także kobieta, która ma różne obowiązki zarówno podczas chrztu, jak i później, gdy jej chrześniak dorasta. Najczęściej rodzice na matkę chrzestną wybierają kogoś z bliskiej rodziny lub najbliższego grona przyjaciół. Ale uwaga, nie każdy może zostać chrzestną! Kościół ma jasne wymagania i nie zawsze chce przymknąć oko na to, że matka chrzestna ich nie spełnia.
Poniżej wyjaśniamy, co robi chrzestna w czasie chrztu, jaka jest jej rola, a także jakie są obowiązki matki chrzestnej po chrzcie.
Spis treści:
- Kto może zostać matką chrzestną: wymagania Kościoła
- Kto nie może być matką chrzestną: przeciwwskazania
- Chrzestna matka: formalności
- Obowiązki matki chrzestnej: kościelne i zwyczajowe
- Co robi chrzestna w czasie chrztu? Jak się podpisuje?
Kto może zostać matką chrzestną: wymagania kościoła
O to, czy wybrana osoba będzie mogła zostać matką chrzestną, najlepiej zapytać w kancelarii parafii, w której ma odbyć się chrzest. Najczęściej od kandydatki na matkę chrzestną oczekuje się w Kościele, aby:
- miała ukończone 16 lat,
- była katoliczką,
- była ochrzczona, przyjęła pierwszą komunię i była bierzmowana,
- nie była matką chrzczonego dziecka,
- regularnie chodziła do kościoła,
- prowadziła życie zgodne z wiarą katolicką,
- uczęszczała na katechezę szkolną,
- była wolna od kar kościelnych (np. ekskomuniki).
Rodzice, wybierając rodziców chrzestnych, nie zawsze kierują się tymi wymogami Kościoła, więc czasami powstaje problem z zaakceptowaniem kandydatki przez księdza. Wiele osób nie wie też, czy kobieta w ciąży może zostać chrzestną. Odpowiedź brzmi: tak, może. Przeświadczenie, że ciężarna nie może trzymać dziecka do chrztu, to po prostu jeden z wielu przesądów dotyczących chrztu.
Kto nie może być matką chrzestną: przeciwwskazania
Zgodnie z przepisami Kościoła katolickiego, matką chrzestną nie może zostać kobieta niedorosła i żyjąca niezgodnie z naukami Kościoła. Duchowny może nie zgodzić się np. na wybór na matkę chrzestną kobiety, która jest rozwiedziona albo wzięła jedynie ślub cywilny zamiast kościelnego.
Matka chrzestna nie powinna:
- być zbyt młoda (poniżej 16 lat),
- być rozwiedziona,
- żyć w konkubinacie,
- być zamężna, ale bez ślubu kościelnego,
- być niepraktykująca.
Chrzestna matka: formalności
Do kancelarii parafii, w której odbędzie się chrzest, trzeba dostarczyć dokumenty potwierdzające spełnienie wyżej wymienionych warunków, zgodnych z zasadami kościelnymi dot. rodziców chrzestnych, np. zaświadczenie od proboszcza z parafii, do której należy przyszła matka chrzestna. Najczęściej sama kandydatka wypełnia stosowne oświadczenie, które następnie podpisuje proboszcz z jej parafii. W niektórych kościołach księża oczekują, że chrzestni przyniosą ze swojej parafii karteczkę z potwierdzeniem, że byli ostatnio u spowiedzi i mogą przyjąć komunię.
Odpowiednie zaświadczenia najlepiej jest dostarczyć z pewnym wyprzedzeniem, ale księża dopuszczają możliwość przedstawienia ich tuż przed chrztem (gdy np. matka chrzestna dojeżdża na uroczystość z daleka).
Obowiązki matki chrzestnej – według Kościoła i zwyczajowe
Według Kościoła matka chrzestna, podobnie jak ojciec chrzestny, to swego rodzaju mąż zaufania. Ma w razie potrzeby służyć rodzicom dziecka i samemu dziecku pomocą np. przy podejmowaniu trudnych decyzji życiowych. Po chrzcie zadaniem matki chrzestnej jest dbanie o to, aby dziecko pozostało w wierze i żyło zgodnie z przykazaniami, zwłaszcza wtedy, gdy chrześniak straci własną matkę lub oboje rodziców.
Chrzestni powinni także uczestniczyć w ważnych wydarzeniach chrześniaka, a więc w uroczystościach pierwszej komunii, bierzmowania, 18. urodzin, ślubu, święceń kapłańskich czy zakonnych.
Oczekiwania zwyczajowe wobec matki chrzestnej
Z kolei oczekiwania zwyczajowe związane z funkcją matki chrzestnej są nieco mniej wymagające. Najczęściej ograniczają się do obecności na chrzcie i pierwszej komunii świętej, zwłaszcza w przypadku, gdy rodzice dziecka nie są szczególnie mocno związani z Kościołem. Zwyczajowo rodzice chrzestni dają dziecku prezent z okazji chrztu, a często dołączają też do niego kopertę z pieniędzmi.
Wiele też zależy od tego, jak blisko rodziców dziecka jest matka chrzestna przed chrztem i po nim. W przypadku silnych więzi jej kontakt z chrześniakiem jest naturalny i częsty, i nie ogranicza się do obecności na pierwszej komunii dziecka. Czasami jednak bywa tak, że relacje rozluźniają się i matka chrzestna traci kontakt z chrześniakiem.
Podsumowując, oto główne obowiązki matki chrzestnej:
- Wsparcie duchowe: Matka chrzestna powinna wspierać dziecko w jego duchowym rozwoju, pomagając mu w zrozumieniu wartości religijnych.
- Obecność podczas chrztu: Powinna uczestniczyć w ceremonii chrztu, pełniąc rolę świadka i wspierając rodziców dziecka.
- Przykład moralny: Matka chrzestna powinna być wzorem do naśladowania, prezentując pozytywne wartości i postawy życiowe.
- Wsparcie w trudnych chwilach: Powinna być dostępna dla dziecka i jego rodziny w trudnych momentach życiowych, oferując pomoc i wsparcie emocjonalne.
- Uczestnictwo w ważnych wydarzeniach: Powinna brać udział w ważnych momentach w życiu dziecka, takich jak pierwsza komunia, bierzmowanie czy inne uroczystości.
- Dbanie o relacje: Powinna utrzymywać bliską relację z dzieckiem i jego rodziną, regularnie kontaktując się i angażując w ich życie.
- Prezent na chrzest: Zwyczajowo matka chrzestna powinna obdarować dziecko prezentem z okazji chrztu.
- Modlitwa i intencje: W wielu tradycjach matka chrzestna modli się za dziecko i wstawia się za nim w intencjach.
Co robi chrzestna na chrzcie?
Jednym ze zwyczajów, ale nie przez wszystkich uznawanym, jest zakup ubranka do chrztu przez matkę chrzestną. Dobrze jest z dużym wyprzedzeniem przed uroczystością ustalić, kto kupi ubranko dla dziecka – rodzice czy matka chrzestna. Jeśli zrobią to rodzice, matka chrzestna może kupić tzw. szatkę, czyli białą chustkę, którą okrywa dziecko w czasie uroczystości.
W czasie mszy chrzcielnej matka chrzestna:
- składa deklarację, że jest gotowa przyjąć na siebie obowiązek wychowania dziecka w wierze,
- kreśli na czole dziecka znak krzyża (po rodzicach dziecka),
- wyrzeka się grzechu i szatana,
- potwierdza wiarę,
- nakłada na dziecko szatkę.
Jak się podpisuje matka chrzestna?
Matka chrzestna, podobnie jak inni świadkowie chrzcin, zazwyczaj podpisuje się w księdze chrztów w kościele. Jej podpis może być poprzedzony tytułem „Matka chrzestna” lub po prostu jej imieniem i nazwiskiem. W niektórych przypadkach może także dodać datę chrztu. Warto pamiętać, że szczegóły mogą się różnić w zależności od parafii.
Jeśli wręczasz rodzicom dziecka ozdobną kartkę z życzeniami na chrzest, podpisz się np. „Matka Chrzestna z rodziną” albo „Matka Chrzestna [imię] z rodziną”.
Zobacz też: