Matka chrzestna ma obowiązki wobec dziecka. Kto może zostać chrzestną i jakie formalności są potrzebne?
Matka chrzestna ma wobec dziecka i jego rodziców obowiązki wynikające z tradycji Kościoła oraz zwyczajowe. Ma m.in. pomagać rodzicom w wychowaniu dziecka w wierze katolickiej. Przepisy kościoła dokładnie precyzują, kto może zostać matką chrzestną i jaki jest jej udział w ceremonii chrztu.
Najczęściej rodzice na matkę chrzestną wybierają kogoś z bliskiej rodziny lub najbliższego grona przyjaciół. Na dalszy plan schodzą wymagania Kościoła, a ten nie zawsze chce przymknąć oko na to, że matka chrzestna nie spełnia wszystkich wymogów.
Matka chrzestna:
- wymagania Kościoła
- przeciwwskazania
- formalności
- obowiązki kościelne i zwyczajowe
- co robi w czasie chrztu
- życzenia od matki chrzestnej
Wymagania kościoła wobec przyszłej matki chrzestnej
O to, czy wybrana osoba będzie mogła zostać matką chrzestną, najlepiej zapytać w kancelarii parafii, w której ma odbyć się chrzest. Najczęściej od kandydatki na matkę chrzestną oczekuje się w Kościele, aby:
- miała ukończone 16 lat,
- była katoliczką,
- była ochrzczona, przyjęła pierwszą komunię i była bierzmowana,
- nie była matką chrzczonego dziecka,
- regularnie chodziła do kościoła,
- prowadziła życie zgodne z wiarą katolicką,
- uczęszczała na katechezę szkolną,
- była wolna od kar kościelnych (np. ekskomuniki).
Rodzice, wybierając rodziców chrzestnych, nie zawsze kierują się tymi wymogami kościoła, więc czasami powstaje problem z zaakceptowaniem kandydatki przez księdza. Wiele osób nie wie też, czy ciężarna może zostać chrzestną. Może, jest to po prostu jeden z wielu przesądów dotyczących chrztu.
Przeciwwskazania do bycia matką chrzestną
Zgodnie z przepisami kościoła katolickiego, matką chrzestną nie może zostać kobieta:
- zbyt młoda,
- rozwiedziona,
- żyjąca w konkubinacie,
- zamężna, ale bez ślubu kościelnego,
- niepraktykująca.
Formalności, jakie musi spełnić matka chrzestna
Do kancelarii parafii, w której odbędzie się chrzest, trzeba dostarczyć dokumenty potwierdzające spełnienie wyżej wymienionych warunków, zgodnych z zasadami kościelnymi dot. rodziców chrzestnych, np. zaświadczenie od proboszcza z parafii, do której należy przyszła matka chrzestna. Najczęściej sama kandydatka wypełnia stosowne oświadczenie, które następnie podpisuje proboszcz z jej parafii. W niektórych kościołach księża oczekują, że chrzestni przyniosą ze swojej parafii karteczkę z potwierdzeniem, że byli ostatnio u spowiedzi i mogą przyjąć komunię.
Odpowiednie zaświadczenia najlepiej jest dostarczyć z pewnym wyprzedzeniem, ale księża dopuszczają możliwość przedstawienia ich tuż przed chrztem (gdy np. matka chrzestna dojeżdża na uroczystość z daleka).
Obowiązki matki chrzestnej – według Kościoła i zwyczajowe
Według Kościoła matka chrzestna, podobnie jak ojciec chrzestny, to swego rodzaju mąż zaufania. Ma w razie potrzeby służyć rodzicom dziecka i samemu dziecku pomocą np. przy podejmowaniu trudnych decyzji. Po chrzcie zadaniem matki chrzestnej jest dbanie o to, aby dziecko pozostało w wierze i żyło zgodnie z przykazaniami, zwłaszcza wtedy, gdy chrześniak straci własną matkę lub oboje rodziców.
Chrzestni powinni także uczestniczyć w ważnych wydarzeniach chrześniaka, a więc w uroczystościach pierwszej komunii, bierzmowania, 18. urodzin, ślubu, święceń kapłańskich czy zakonnych.
Oczekiwania zwyczajowe wobec matki chrzestnej
Z kolei oczekiwania zwyczajowe związane z funkcją matki chrzestnej są nieco mniej wymagające. Najczęściej ograniczają się do obecności na chrzcie i pierwszej komunii świętej, zwłaszcza w przypadku, gdy rodzice dziecka nie są szczególnie mocno związani z Kościołem. Zwyczajowo rodzice chrzestni dają dziecku prezent z okazji chrztu, a często dołączają też do niego kopertę z pieniędzmi.
Wiele też zależy od tego, jak blisko rodziców dziecka jest matka chrzestna przed chrztem i po nim. W przypadku silnych więzi jej kontakt z chrześniakiem jest naturalny i częsty, i nie ogranicza się do obecności na pierwszej komunii dziecka. Czasami jednak bywa tak, że relacje rozluźniają się i matka chrzestna traci kontakt z chrześniakiem.
Co robi chrzestna na chrzcie?
Jednym ze zwyczajów, ale nie przez wszystkich uznawanym, jest zakup ubranka do chrztu przez matkę chrzestną. Dobrze jest z dużym wyprzedzeniem przed uroczystością ustalić, kto kupi ubranko dla dziecka – rodzice czy matka chrzestna. Jeśli zrobią to rodzice, matka chrzestna może kupić tzw. szatkę, czyli białą chustkę, którą okrywa dziecko w czasie uroczystości.
W czasie mszy chrzcielnej matka chrzestna:
- składa deklarację, że jest gotowa przyjąć na siebie obowiązek wychowania dziecka w wierze,
- kreśli na czole dziecka znak krzyża (po rodzicach dziecka),
- wyrzeka się grzechu i szatana,
- potwierdza wiarę,
- nakłada na dziecko szatkę.
Życzenia od matki chrzestnej
Wraz z prezentem wręcza się rodzicom życzenia dla dziecka. Można kupić gotową ozdobną kartkę ze stosowną dedykacją, ale można też obdarować dziecko własnoręcznie napisanymi życzeniami. Nie może w nich zabraknąć daty i miejsca chrztu oraz podpisu – to trzeba też dopisać na gotowych kartkach z życzeniami. A co napisać od siebie? Możliwości jest wiele. Sprawdź, co możesz napisać w ramach życzeń z okazji chrztu dla chrześniaka lub chrześniaczki.
Więcej o chrzcie: