Urlop macierzyński 2024: ile trwa, zasady, zmiany w związku z dyrektywą unijną
Urlop macierzyński, podobnie jak urlop rodzicielski, przyznawany jest na nowych zasadach. Urlop macierzyński wciąż trwa tyle samo, ale jeden z rodziców nie może już wykorzystać samodzielnie całego wymiaru urlopu rodzicielskiego. Sprawdź, na jakich zasadach można uzyskać urlop macierzyński i rodzicielski w 2024 roku i ile wynosi zasiłek macierzyński.
- Ewa Janczak-Cwil
Urlop macierzyński to pierwszy urlop, który przysługuje po narodzinach dziecka. Jest obowiązkowy, płatny i trwa 20 tygodni po urodzeniu jednego dziecka. Urlop macierzyński i następujący po nim urlop rodzicielski nazywane są potocznie „rocznym” urlopem macierzyńskim. Wyjaśniamy, jakie zasady obowiązują w 2024 roku i co zmieniło się od 26 kwietnia 2023 roku.
Spis treści:
- Urlop macierzyński w 2024 roku
- Urlop macierzyński – ile płatny
- Urlop macierzyński przed porodem
- Urlop macierzyński i rodzicielski 2024
Urlop macierzyński w 2024 roku
W 2024 roku obowiązują nowe zasady dotyczące urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (zmiany weszły w życie w kwietniu 2023 roku). Czas urlopu macierzyńskiego nie zmienił się i nadal wynosi:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Wiedza na temat tego, ile trwa urlop macierzyński, to nie wszystko. Bardzo ważne jest, że jest to urlop, który prawodawca przewidział dla każdej mamy, która przed porodem pracowała (bez względu na rodzaj umowy zawartej z pracodawcą).
Urlop macierzyński 2024: ile płatny?
Podczas urlopu macierzyńskiego rodzic otrzymuje zasiłek macierzyński (ekwiwalent pieniężny). Świadczenie wypłacane jest przez pracodawcę, zleceniodawcę lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Prawo do zasiłku macierzyńskiego mają osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym.
Zobacz także
Wysokość zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego będzie wynosić:
- 100 proc., a za okres urlopu rodzicielskiego – 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku;
- w razie złożenia przez pracownicę odpowiedniego wniosku w terminie nie później niż 21 dni po porodzie miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego będzie wynosił 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Jeśli umowa o pracę wygasa w czasie trwania urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, mama traci prawo do jego dalszej części. Nie traci jednak prawa do zasiłku macierzyńskiego, który będzie otrzymywać do końca okresu, który odpowiada temu urlopowi.
Urlop macierzyński przed porodem
Urlop macierzyński rozpoczyna się automatycznie w dniu przyjścia dziecka na świat. Co ważne – z części tego urlopu możesz również skorzystać przed porodem (maksymalnie 6 tygodni).
Wniosek o urlop macierzyński
O urlop macierzyński nie musisz wnioskować. Pracodawca nie ma prawa ci go nie udzielić. Powinnaś jednak poinformować go o tym fakcie (nie musisz tego robić osobiście). Wystarczy, że dostarczysz do pracy odpis aktu urodzenia dziecka.
Wniosek o urlop macierzyński będzie potrzebny:
- jeśli chcesz skorzystać z części urlopu macierzyńskiego przed porodem (wydrukuj gotowy wniosek o urlop macierzyński),
- jeśli po urlopie macierzyńskim wybierasz się na urlop rodzicielski – wniosek powinnaś złożyć do 21 dni przed jego rozpoczęciem. Możesz też od razu po narodzinach dziecka zadeklarować zamiar wykorzystania obu przysługujących ci płatnych urlopów.
Urlop macierzyński i rodzicielski 2024
Osoby, które w 2024 roku wybierają się na urlop macierzyński, powinny wiedzieć, że od kwietnia 2023 zaszły zmiany jeśli chodzi o urlop rodzicielski.
Od kwietnia 2023 roku urlop rodzicielski jest dłuższy o 9 tygodni. Pozostałe zmiany to:
- długość urlopu rodzicielskiego wydłużyła się z 32 do 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka i z 34 do 43 tygodni – w przypadku porodu mnogiego;
- jeden z rodziców nie może wykorzystać samodzielnie całego wymiaru urlopu rodzicielskiego – każdemu z rodziców przysługuje indywidualne prawo do 9 tygodni tego urlopu, (który, jeśli będzie niewykorzystany – przepadnie);
- rodzice mają możliwość podzielenia urlopu na pięć części, ale tylko do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat;
- rodzice dziecka z zaświadczeniem o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu lub o nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 65 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka lub do 67 tygodni w przypadku porodu mnogiego;
- rodzice adopcyjni zyskają do 41 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku przyjęcia jednego dziecka, do 42 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia co najmniej dwojga dzieci oraz do 38 tygodni – w przypadku adopcji starszego dziecka (po 14. roku życia);
- wnioski dotyczące urlopu można złożyć on-line.
Zobacz też: