Co to jest tradycja: omówienie na przykładach [+ definicja dla dzieci]
Czy wiesz, co to jest tradycja? To praktyki z przeszłości dokonywane w teraźniejszości, które mają wpływ na przyszłość. Mało logiczne? Poznaj definicję tradycji i dowiedz się, czym ona jest dla człowieka. Zaraz wszystko stanie się jasne!
Zazwyczaj nie zastanawiamy się, co to jest tradycja. Wychowani w danej kulturze, określonej społeczności po prostu wiemy, co jest tradycyjne, a co nie. Często też nie wiemy, dlaczego robimy to, co robimy. Wyjaśnienie zwykle jest jedno: zawsze tak się robiło. I w tym tkwi cała magia tradycji.
Tradycja:
Tradycja – definicja
Tradycja to zestaw praktycznych reguł i zasad postępowania, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dzięki niej dana społeczność, grupa narodowa czy etniczna wyraża swoją wspólną tożsamość. Tradycja obejmuje:
- obyczaje – powszechnie akceptowalne zachowania w danej społeczności, których niewypełnienie związane jest ze społeczną reakcją (np. krytykowaniem), a nawet wykluczeniem. Przykład: założenie czerwonej sukni ślubnej zamiast białej;
- zwyczaje – powszechnie akceptowalne zachowania w danej społeczności, ale ich niedopełnienie nie wiąże się ze społeczną reakcją, np. przepuszczanie lub nieprzepuszczanie kobiety w drzwiach;
- obrzędy – charakteryzują się ściśle określonym, powszechnie znanym zespołem czynności, gestów oraz słów, a sam obrzęd jest momentem zmiany, przejścia. Najczęściej obrzędy związane są z praktykami religijnymi (np. chrzest – osoba ochrzczona zostaje włączona do wspólnoty) lub społeczno-prawnymi (np. ślub cywilny, po podpisaniu dokumentów zmienia się status cywilny i prawny pary);
- normy społeczne – powszechnie znane, akceptowalne sposoby i formy zachowania, np. obchodzenie Świąt Bożego Narodzenia;
- artefakty – są to wszelkie przedmioty kultury materialnej oraz związane z nimi techniki wytwarzania np. wigilijny karp, baba wielkanocna;
- symbole – zbiorowe, abstrakcyjne, trudne do wypowiedzenia idee odwołujące się np. do wartości religijnych, narodowych, ideologicznych, np. znak krzyża, flaga, hymn;
- narracje – można do nich zaliczyć przedstawienia wizualne, audiowizualne, literackie, w tym opowieści, bajki, baśnie, mity, przysłowia legendy, np. legendę o smoku wawelskim.
Jakie są tradycje?
Tradycja to złożone i wieloznaczne pojęcie. Może być ono rozumiane na kilka sposobów, między innymi jako tradycje:
- narodowe: nawiązują do wspólnej historii, literatury, bohaterów narodowych, postaw obywatelskich, mitów założycielskich czy poczucia patriotyzmu, np. obchody z okazji odzyskania niepodległości, legenda o Warsie i Sawie;
- społeczne: odwołujące się do obowiązujących norm, np. tradycyjny model rodziny (mama, tata, dziecko lub dzieci) lub ról społecznych;
- religijne: związane są np. z chrześcijaństwem i świętami – to tradycje wielkanocne, tradycje bożonarodzeniowe;
- regionalne: dane zachowania, przysłowia lub potrawy, które różnią się w zależności od regionu Polski, np. inne tradycje wielkanocne są w Małopolsce, a inne na Podkarpaciu;
- kulinarne zazwyczaj związane z danym regionem, np. wielkopolskie pyry z gzikiem czy krakowskie obwarzanki.
Po co jest tradycja?
Chociaż każda osoba może mieć własną definicję tradycji, a także może inaczej ją rozumieć lub mieć do niej odmienny stosunek (postawa tradycyjna, konserwatywna lub liberalna, kontestująca), to jej funkcją jest regulacja życia społecznego. Czym jest tradycja dla człowieka? Elementem tworzącym i kształtującym jego tożsamość. Dzięki szeroko rozumianej tradycji każda osoba należąca do danej wspólnoty wie:
Zobacz także
- kim jest, skąd pochodzi, kim są przodkowie,
- jakie wartości powinna wyznawać (jakie są akceptowalne),
- jak się zachowywać w danych sytuacjach (co jest właściwe),
- jak powinna (lub nie powinna) wyglądać,
- jak i co powinna mówić,
- czego się od niej oczekuje i co robić, aby uniknąć kompromitacji i nie narazić się na nieprzyjemne sytuacje.
Tradycja buduje spójność i tożsamość danej społeczności lub narodu oraz jest zazwyczaj pozytywnie waloryzowana przez „użytkowników”. Należy jednak pamiętać, że nie jest ona niezmienna, chociaż tak zazwyczaj ją postrzegamy. Ulega przekształceniom, lecz najczęściej zmiany zachodzące w obrębie jednego pokolenia są tak niewielkie, że niemal niedostrzegalne. Zazwyczaj różnice te dostrzegają osoby starsze, co często komentują z przekąsem: „kiedyś to było, nie to, co teraz”.
Zobacz także: