Funkcje litery „i”: najważniejsze wiadomości, przykłady i ćwiczenia

W języku polskim głoska „i” jest wyjątkowa. Wynika to przede wszystkim z funkcji. Są one różne, w zależności od tego, w którym miejscu wyrazu głoska „i” występuje. Przekonaj się, że „i” w takich wyrazach jak: igła, miasto, siła odgrywa zupełnie inną rolę.

Spis treści:

• Głoska „i” – kiedy jest zmiękczeniem
• Głoska „i” – kiedy jest samogłoską
• Głoska „i” – kiedy jest zmiękczeniem i samogłoską
• Funkcje głoski „i” – ćwiczenia

Głoska „i”: kiedy jest zmiękczeniem?

Jak pewnie wiesz, w języku polskim rozróżniamy głoski i litery (litery – piszemy, głoski – wymawiamy).

Głoska „i” w języku polskim często pełni funkcję zmiękczenia. Sprawia, że np. występująca przed nią twarda głoska „s” w słowie siano staje się miękka i zmienia się w głoskę zmiękczoną (s’), a po głosce „m” w wyrazie „miasto” słyszymy nie „i” a „j”. Na przykład:

• Miasto („i” zmiękcza głoskę „m”)

Podział na litery: m-i-a-s-t-o (6 liter)
Podział na głoski: m’-a-s-t-o (5 głosek)
Podział na sylaby: mias-to (2 sylaby)

• Biały („i” zmiękcza głoskę „b”)

Podział na litery: b-i-a-ł-y (5 liter)
Podział na głoski: b’-a-ł-y (5 głoski)
Podział na sylaby: bia-ły (2 sylaby)

• Siano („i” zmiękcza głoskę „s”)

Podział na litery: s-i-a-n-o (5 liter)
Podział na głoski: s’-a-n-o (5 głosek)
Podział na sylaby: sia-no (2 sylaby)

Jak widzisz na powyższych przykładach, podczas wymawiania (podziału na głoski) w podanych wyrazach zupełnie nie słychać „i”. Gdyby jednak tej głoski tam nie było, zamiast miasto mówilibyśmy: masto, zamiast biały – bały, a zamiast siano – sano.

Głoska „i”: kiedy jest samogłoska?

Są jednak słowa, w którym głoskę „i” słychać bardzo wyraźnie. W podanych niżej wyrazach „i” pełni funkcję głoski (samogłoski):

• Igła („i” tworzy sylabę)

Podział na litery: i-g-ł-a (4 litery)
Podział na głoski: i-g-ł-a (4 głoski)
Podział na sylaby: i-gła (2 sylaby)

• Irytacja („i” tworzy sylabę)

Podział na litery: i-r-y-t-a-c-ja (7 liter)
Podział na głoski: i-r-y-t-a-c-ja (7 głosek)
Podział na sylaby: i-ry-tac-ja (4 sylaby)

• Irys („i” tworzy sylabę)

Podział na litery: i-r-y-s (4 litery)
Podział na głoski: i-r-y-s (4 głoski)
Podział na sylaby: i-rys (2 sylaby)

Głoska „i”: kiedy jest zmiękczeniem i samogłoską?

Może być jednak tak, że głoska „i” pełni dwie funkcje jednocześnie – zmiękcza i tworzy sylabę. Przykłady występowania „i” w takiej podwójnej roli to:

• Silny ((„i” zmiękcza głoskę „s”, tworzy sylabę)

Podział na litery: s-i-l-n-y (5 liter)
Podział na głoski: s’-i-l-n-y (5 głosek)
Podział na sylaby: sil-ny (2 sylaby)

• Cicho („i” zmiękcza głoskę „c”, tworzy sylabę)

Podział na litery: c-i-c-h-y (5 liter)
Podział na głoski: c’-i-ch-y (4 głoski)
Podział na sylaby: ci-chy (2 sylaby)

• Sernik („i” zmiękcza głoskę „n”, tworzy sylabę)

Podział na litery: s-e-r-n-i-k (6 liter)
Podział na głoski: s-e-r-n’-i-k (6 głosek)
Podział na sylaby: ser-nik (2 sylaby)

Różne funkcje głoski „i”: ćwiczenia

Ćwiczenie 1.

Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni wyłącznie funkcję zmiękczenia.

niania
bracia
ukoić
inna
ideał
dzień
ciastko
babcia
dziadek
jelenie

Ćwiczenie 2.

Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni wyłącznie rolę samogłoski (tworzy sylabę).

pirotechnik
idol
laik
malarski
liana
piana
wianek
idę
kraina
poidełko

Ćwiczenie 3.

Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni podwójną rolę (zmiękcza poprzedzającą ją spółgłoskę i tworzy sylabę)

pokoik
psina
paranoik
igloo
istota
nacinać
rodzina
trociny
poić
tani

Odpowiedzi:

Ćwiczenie 1.
Niania, bracia, dzień, ciastko, babcia, dziadek, jelenie

Ćwiczenie 2.
pirotechnik, idol, laik, idę, kraina, poidełko

Ćwiczenie 3.
psina, nacinać, rodzina, trociny, tani

Zobacz także:

• Co to są spółgłoski miękkie? Wszystkie spółgłoski miękkie [PRZYKŁADY]
• Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy – zasady plus dyktando sprawdzające
• Rzeczownik: co to jest, jak się odmienia, na jakie pytania odpowiada [przykłady]