Kiedy „nie” piszemy razem, a kiedy osobno? Wszystko zależy od części mowy, która sąsiaduje z przeczeniem „nie”. Sprawdź kiedy w grę wchodzi pisownia łączna a kiedy rozłączna. „”
Spis treści:
Omówienie zasad pisowni przeczenia nie zaczynamy od części mowy, z którymi nie pisze się razem.
Przeczenie „nie” piszemy łącznie z:
To tyle jeśli chodzi o zasady pisowni łącznej z różnymi częściami mowy. Wystarczy je zapamiętać, by za każdym razem, gdy mamy do czynienia z częściami mowy innymi niż powyższe cztery – zastosować pisownię rozłączną.
Zasady pisowni łącznej przeczenia „nie” z takimi częściami mowy jak przymiotnik czy przysłówek obowiązują wyłącznie wtedy, gdy przymiotnik i przysłówek występują w stopniu równym.
Części mowy, z którymi „nie” piszemy osobno, jest znacznie więcej. Należą do nich: czasowniki, przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym, przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym, przysłówki niepochodzące od przymiotników, imiesłowy przysłówkowe (zakończone na -ąc, -wszy, -łszy), liczebniki i zaimki.
– w formie osobowej, np. nie chcę, nie mogę, nie przeczytam,
– w bezokoliczniku, np. nie narzekać, nie słyszeć – wyjątki to: niedowidzieć, niecierpliwić się, niedowierzać, nienawidzić, niepokoić,
– w formie bezosobowej (zakończonej na -no, -to), np. nie spróbowano, nie wzięto, nie wysłuchano,
„Nie” piszemy również oddzielnie z wyrazami, które występują w znaczeniu czasownikowym, np. nie można (czasownik: móc), nie wiadomo (czasownik: wiedzieć), nie szkoda (czasownik: nie jest szkoda)
np. nie teraz, nie tylko, nie jutro
(zakończone na -ąc, -wszy, -łszy), np. nie przypuszczając, nie wróciwszy, nie zjadłszy
np. nie dwa, nie trzeci, nie czworo, nie ćwierć
np. nie ja, nie ty, nie on, nie tu, uwaga wyjątki: nieswój (w znaczeniu niezdrów), niektórzy, nieco.
Upewnij się, czy dobrze opanowałeś zasady pisowni „nie” z różnymi częściami mowy. Aby sprawdzić swoją wiedzę na temat omówionych reguł, proponujemy ćwiczenie w postaci krótkiego dyktanda.
Wypełnij wykropkowane miejsca, a potem porównaj z prawidłowym tekstem.
Marek obudził się jakiś …...swój. Chwilę potem zaczęło go …...pokoić przeczucie, że …..da rady napisać dyktanda. Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy nigdy … była jego najmocniejszą stroną. I … najlepiej się z tym czuł. Co więcej martwiło go …..tylko to. Wieczorem mieli przyjść znajomi rodziców z córką, Kasią. …..pierwszy raz będzie musiał stawić czoła jej …..znoszącemu sprzeciwu charakterkowi.
…..zjadłszy śniadania wyszedł z domu. Jasne promienie słońca …..pozwoliły mu jednak długo trwać w .....najweselszych rozmyślaniach. Przyspieszył kroku i uśmiechnął się do odbicia w szybie sklepu. „…..można się tak od razu poddawać – pomyślał. – Najwyżej to …..ja napiszę to dyktando najlepiej”. A Kasia? Cóż, ostatnio on też zachował się wobec niej …..ładnie. Nie wiedząc kiedy, znalazł się przy drzwiach szkoły i witał się z kolegami. „Widzę, że …..którzy mają dziś bardzo dobry nastrój – uśmiechnęła się patrząc na Marka wychowawczyni, której …..sposób było …..lubić.
Sprawdź, swoje dyktando z wzorcowym tekstem.
Marek obudził się jakiś nieswój. Chwilę potem zaczęło go niepokoić przeczucie, że nie da rady napisać dyktanda. Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy nigdy nie była jego najmocniejszą stroną. Nie najlepiej się z tym czuł. Co więcej martwiło go nie tylko to. Wieczorem mieli przyjść znajomi rodziców z córką, Kasią. Nie pierwszy raz będzie musiał stawić czoła jej nieznoszącego sprzeciwu charakteru. Nie zjadłszy śniadania wyszedł z domu. Jasne promienie słońca nie pozwoliły mu jednak długo trwać w nie najweselszych rozmyślaniach. Przyspieszył kroku i uśmiechnął się do odbicia w szybie sklepu. „Nie można się tak od razu poddawać – pomyślał. – Najwyżej to nie ja napiszę to dyktando najlepiej”. A Kasia? Cóż, ostatnio on też zachował się wobec niej nieładnie. Nie wiedząc kiedy, znalazł się przy drzwiach szkoły i witał się z kolegami. „Widzę, że niektórzy mają dziś bardzo dobry nastrój – uśmiechnęła się patrząc na Marka wychowawczyni, której nie sposób było nie lubić.
Zobacz także:
![Wszystkie części mowy jak na dłoni [pytania i przykłady części mowy]](https://s3.mamotoja.pl/newsy/wszystkie-czesci-mowy-jak-na-dloni-pytania-i-przyklady-czesci-mowy-120796-4_3_800.jpg)
Z częściami mowy mamy do czynienia w wielu sytuacjach, kiedy mówimy, gdy piszemy (np. wypracowanie, post na Instagramie czy SMS-a), gdy słuchamy (np. tego, co mówią lub śpiewają inni ludzie) lub kiedy czytamy (np. książki, wiadomości, a nawet napisy na murach). Sprawdź, jakie wyróżniamy części mowy i co warto wiedzieć o każdej z nich. Przy okazji przekonasz się, że nie są ci tak zupełnie obce. Spis treści: Części mowy – co to takiego? Części mowy: charakterystyka (pytania, przykłady ) Odmienne i nieodmienne części mowy Jak jeszcze dzielimy części mowy? Części mowy: co to w ogóle jest? Części mowy to nic innego jak wyrazy, których używamy na co dzień. W języku polskim mamy 10 części mowy, to: rzeczownik czasownik przymiotnik liczebnik zaimek przysłówek przyimek spójnik wykrzyknik partykuła. Części mowy dzieli się na odmienne i odmienne. To jest najważniejszy podział dotyczący części mowy. Na wszystkich 10 części mowy: 5 jest odmiennych, 5 nieodmiennych. Odmienne części mowy to: rzeczownik czasownik przymiotnik liczebnik zaimek. Nieodmienne części mowy: przysłówek przyimek spójnik wykrzyknik partykuła. Więcej o odmiennych i nieodmiennych częściach mowy piszemy w dalszej części tekstu. Części mowy: charakterystyka (pytania plus przykłady) Oto wszystkie części mowy, które występują w języku polskim: Rzeczownik odpowiada na pytania: kto? co? oznacza: osoby, przedmioty, rośliny, zwierzęta, cechy, czynności lub pojęcia przykłady rzeczowników: dom, mama, Gdańsk, uspokojenie, szczerość, solidarność rodzaje rzeczowników: pospolite (kot, szkoła, talerz), własne (Maria, Bambi, Wawel), żywotne (źrebię), nieżywotne (zabawka) funkcje rzeczownika w zdaniu: jako...
Partykuła potrafi sprawiać kłopoty, nie tylko jeśli chodzi o prawidłową pisownię. Problemem bywa też zrozumienie, czym właściwie jest partykuła i jaką rolę pełni w języku polskim. Spis treści: Partykuła: co to takiego? Kiedy używamy partykuły? Prawidłowa pisownia partykuł Partykuła: co to takiego? Zgodnie z definicją z zakresu językoznawstwa partykuła to nieodmienna część mowy . Tak jak spójnik , przysłówek , przyimek i wykrzyknik, partykuła nie odmienia się przez przypadki, liczby czy rodzaje. Z reguły partykuła nie występuje samodzielnie. Wyraz „partykuła” dosłownie oznacza: cząstkę, fragment (łac. particula ). Partykuły dzielimy na: Ograniczające – np. tylko ( Tylko nie zapomnij biletów!) Twierdzące – np. tak (Jak pomyślał, tak zrobił.) Pytające – np. czy ( Czy nie sądzisz, że to przesada?) Przypuszczające – np. chyba ( Chyba skoczymy na zakupy.) Rozkazujące – np. niech ( Niech wreszcie nadejdą wakacje.) Akcentujące – np. się (Hej, mówi się do ciebie!) Wątpiące – np. bodajże (Martę najczęściej można spotkać ostatnio w kawiarni, bodajże o nazwie „Kolorowa”) Wzmacniające – np. że (Zrób że wreszcie coś tylko dla siebie!) Życzące – np. oby ( Oby te życzenia się spełniły.) Powyższa klasyfikacja ma na celu pokazać, że partykuł w języku polskim jest na tyle dużo, że dają się pogrupować ze względu na swój charakter. Kiedy używamy partykuł? Partykuły w języku polskim używamy, kiedy chcemy nadać swej wypowiedzi moc lub uwydatnić któreś ze słów. Innymi słowy, dzięki partykułom każde zdanie może zyskać na wyrazistości. I wywrzeć większe wrażenie na kimś, z kim rozmawiamy lub wymieniamy...
W języku polskim jest bardzo dużo wykrzykników. Choć wydawać by się mogło, że to część mowy zupełnie nie pasująca do wielu pozostałych pozostałych – wykrzykniki mogą okazać się niezastąpione podobnie jak: rzeczowniki , czasowniki , przymiotniki , liczebniki , przysłówki , przyimki , zaimki i partykuły. Spis treści: Co to jest wykrzyknik? Jaką funkcję pełnią wykrzykniki? Podział wykrzykników Ćwiczenia z użyciem wykrzykników Wykrzyknik jako część mowy: co to jest? Wykrzyknik to nieodmienna część mowy, która nie odmienia się ani przez przypadki, ani przez liczby, ani przez rodzaje. Z reguły wykrzykniki nie występują samodzielnie, tylko a w połączeniu z innymi częściami mowy. Przykłady wykrzykników w zdaniach: Ach , zapomniałabym o urodzinach Marty! Och , tak mi przykro, z powodu cioci… Brrr , w taki ziąb aż nie chce się wychodzić z domu. Ha , już wiem jak rozwiązać to zadanie! Hejże , wracaj natychmiast i posprzątaj po sobie. Hej , spotkamy się dziś w szkole? Sio mi stąd, dopiero posprzątałem! Jaką funkcję pełni wykrzyknik? Dzięki wykrzyknikom możemy wyrażać różne uczucia, a także podkreślać różnego rodzaju emocje. Począwszy od zachwytu i radości, poprzez wstręt czy strach aż po niezadowolenie czy złość. Tak, wulgaryzmy – z punktu widzenia gramatyki – to również wykrzykniki. Tak naprawdę wyrażenie określonej emocji możliwe jest dopiero w określonym kontekście, by w pełni zrozumieć jakie uczucie towarzyszy wypowiedzi warto wziąć pod uwagę nie tylko sam wykrzyknik ale i ton głosu oraz sytuację. Na przykład: „Sio mi stąd, dopiero posprzątałem!” może oznaczać zarówno rozbawienie z powodu pojawienia się w świeżo wysprzątanym pokoju ukochanego psa, jak i złość wywołaną wejściem ubłoconego pupila do pomieszczenia, gdzie wszystko do niedawna...
