Ciąża przenoszona – czym jest, przyczyny, możliwe powikłania

Ciąża przenoszona jest mylona z ciążą przeterminowaną. Nie są to jednak pojęcia równoznaczne. Ciąża przenoszona to ciąża, której spodziewany termin już minął, natomiast ciąża przeterminowana to ciąża patologiczna, gdy życie dziecka jest zagrożone. Powodem przenoszenia ciąży może być wiek matki, problemy ze zdrowiem, a także błędne wyliczenie terminu porodu.

Spis treści:

1. Ile trwa ciąża?
2. Kiedy mówimy o ciąży przenoszonej?
3. Ciąża przenoszona – możliwe powikłania
4. Ciąża przenoszona – kiedy zgłosić się do szpitala?
5. Ciąża przenoszona – wywołanie porodu
6. Badania w ciąży przenoszonej

Ile trwa ciąża?

Uznaje się, że ciąża trwa 40 tygodni (280 dni), licząc od daty ostatniej miesiączki, jeżeli okres pojawiał się regularnie (czyli co 28-30 dni). Jeśli jednak odstępy między miesiączkami były dłuższe lub krótsze, to w ten sposób wyliczany termin porodu może nie być precyzyjny.

Wyznaczony termin porodu nie zawsze pokrywa się z rzeczywistą biologiczną datą. Akcja porodowa może rozpocząć się kilkanaście dni wcześniej lub później. Z czego wynika ta rozbieżność? Jedne dzieci dojrzewają szybko i mogą urodzić się już w 38. tygodniu ciąży, inne są na to gotowe dopiero w 42. tygodniu. Wówczas wysyłają drogą hormonalną sygnał do przysadki mózgowej mamy, że czas wydzielać oksytocynę – hormon wywołujący skurcze macicy.

Jak obliczyć termin porodu?

Aby obliczyć termin porodu, możesz skorzystać z kalkulatora terminu porodu. Bazuje on na regule Naegelego. W oparciu o pierwszy dzień ostatniej miesiączki oblicza się termin porodu.

Oto wzór Naegelego:
termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + rok – 3 miesiące + 7 dni

Z podanego wzoru można wyliczyć tzw. czas trwania ciąży prawidłowej. Faktyczny termin porodu może jednak wypaść w ciągu dwóch tygodni przed lub po wyznaczonym terminie.

Kiedy mówimy o ciąży przenoszonej?

Długość ciąży jest sprawą indywidualną. Choć przyjmuje się, że prawidłowy poród następuje między 38. a 42. tygodniem ciąży, nie zawsze tak jest. Gdy mija 42. tydzień, a kobieta nadal nie zaobserwowała u siebie oznak porodu – mówimy wtedy o ciąży przenoszonej.

Przyczyną ciąży przenoszonej może być:

• błędne wyliczenie daty porodu.
• przesunięcie owulacji (spowodowane np. zmianą klimatu lub środowiska, stresem, chorobą).

Termin porodu uzależniony jest też od:

• wieku mamy,
• trybu życia,
• stanu zdrowia.

Niektóre kobiety zastanawiają się, czy pierwsza ciąża zawsze jest przenoszona. Kolejność ciąż ma znaczenie, jednak nie jest to regułą. Czasami dziecko nie jest jeszcze gotowe, by pojawić się na świecie, lub jego mama nie jest jeszcze psychicznie gotowa na poród (choć temat ten jest często zaniedbywany, wiele zależy od kondycji psychicznej przyszłej mamy).

Ciąża przenoszona – możliwe powikłania

Ciąża przenoszona stwarza pewne zagrożenia dla dziecka. Płód może oddać smółkę, co grozi zakażeniem płynu owodniowego. Niebezpieczeństwo dotyczy też łożyska, które może zacząć się starzeć, a w konsekwencji przestać dostarczać dziecku potrzebne substancje odżywcze. Skutkiem tego może być niedotlenienie i niedożywienie płodu. Dlatego konieczna jest specjalistyczna ocena stanu dziecka, wydolności łożyska i wielu innych parametrów – od wyników będzie uzależnione dalsze postępowanie.

Zdaniem ginekologów ciąża po 40. tygodniu staje się ciążą wysokiego ryzyka. Ciężarna powinna być w stałym kontakcie z lekarzem, by uniknąć ewentualnych powikłań.

Ciąża przenoszona – kiedy zgłosić się do szpitala?

Badania w systemie ambulatoryjnym wykonuje się do końca 41. tygodnia ciąży. Po tym czasie przyszła mama musi się znaleźć w szpitalu na oddziale patologii ciąży, gdzie poddaje się ją obserwacji i kolejnym badaniom. Przeprowadza się m.in. test dynamiczny wydolności łożyska (tzw. test oksytocynowy).

Ciężarna otrzymuje niewielką dawkę oksytocyny, która ma wywołać namiastkę czynności skurczowej. W tym czasie badane jest tętno płodu i gotowość macicy do skurczów. Lekarz ocenia dojrzałość szyjki macicy.

Ciąża przenoszona – wywoływanie porodu

Jeśli ocena zdolności skurczowej wypada pomyślnie (lub gdy minął już 42. tydzień ciąży), stan dziecka jest dobry, a szyjka gotowa do rozwierania, lekarz zwykle decyduje o wywołaniu porodu. Ciężarna otrzymuje leki naskurczowe (najczęściej oksytocynę) i ma przebijany pęcherz płodowy (to często przyspiesza poród). Podaje się też leki przyspieszające dojrzałość szyjki macicy do rozwierania, a czasem szyjkę mechanicznie się udrożnia. Poród jest cały czas szczegółowo monitorowany przez personel medyczny. Lekarz na bieżąco ocenia stan dziecka i mamy.

W przypadku ciąży przeterminowanej decyzji o porodzie operacyjnym lekarz nie podejmuje w ostatniej chwili. Zwykle postanawia przeprowadzić cesarskie cięcie, gdy dziecko jest w dobrym stanie, ale pojawiają się czynniki, które nakazują zakończyć ciążę (np. dochodzi do niewydolności łożyska).

Badania w ciąży przenoszonej

Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym ginekolog może dokładnie ocenić, w jakim stanie jest dziecko. Podstawowe badania to: KTG (kardiotokografia), czyli ocena czynności serca płodu. Gdy wynik badania jest dobry, w 41. tygodniu ciężarna nie musi zostawać w szpitalu, tylko co dwa dni zgłasza się na kolejne KTG i USG (ultrasonografia). Badania te umożliwiają:

• Ocenę wieku i wagi dziecka – pozwala na to biometria płodu, czyli dokładny pomiar obwodu głowy i brzucha dziecka, długości kości udowej.
• Wyznaczenie terminu porodu – podstawą jest określenie wielkości i dojrzałości dziecka, stanu łożyska.
• Kontrolę ilości płynu owodniowego – prawidłowa wynosi 1,5–2 litry (w ciąży przeterminowanej zaczyna się zmniejszać).
• Potwierdzenie tzw. dobrostanu płodu – można sprawdzić czynność serca płodu, napięcie mięśniowe, ruchy oddechowe, ogólną ruchliwość. To badanie najlepiej informuje specjalistę, czy kontynuowanie ciąży niesie za sobą zagrożenie dla dziecka, czy też spokojnie można czekać na naturalny poród.
• Ocenę jakości przepływu krwi w tętnicy pępowinowej, aorcie i tętnicy mózgowej dziecka – to badanie dopplerowskie.

Konsultacja: Włodzimierz Sawicki, ginekolog-położnik, Akademia Medyczna w Warszawie

Zobacz także:

• Ciąża po terminie: co robić, gdy ciąża jest przeterminowana i kiedy jechać do szpitala?
• Co to jest ciąża przenoszona – wyjaśnia ginekolog [WIDEO]
• Odejście czopu śluzowego [jak wygląda odejście czopu śluzowego]