Pęknięcie krocza – czynniki ryzyka, klasyfikacja, leczenie
Pęknięcie krocza zdarza się rzadko, gdyż wbrew zaleceniom w Polsce nadal często stosowana jest procedura nacinania krocza, zwłaszcza u kobiet rodzących po raz pierwszy. Uraz ten należy do najczęstszych powikłań okołoporodowych, które zdarzają się w czasie porodu naturalnego. Jednak pęknięciu krocza można zapobiegać, zmniejszając ryzyko jego wystąpienia.
Pęknięcie krocza to uraz polegający na uszkodzeniu miękkich tkanek krocza podczas porodu. Dochodzi wtedy do rozerwania skóry, mięśni oraz pochwy, dlatego fachowo uszkodzenie to nazywa się pęknięciem krocza i pochwy. Na podstawie rozległości uszkodzeń stworzono skalę tego urazu, która określa jakie struktury zostały uszkodzone i w jakim stopniu. Pęknięcie krocza może wiązać się z kolejnymi komplikacjami okołoporodowymi.
Spis treści:
- Pęknięcie krocza: klasyfikacja
- Powikłania po pęknięciu krocza podczas porodu
- Leczenie i pielęgnacja pęknięcia krocza
- Zapobieganie pęknięciu krocza
Pęknięcie krocza: klasyfikacja
Lekarze wyróżniają cztery stopnie pęknięcia krocza podczas porodu:
- pęknięcie krocza 1 stopnia – przerwanie ciągłości tkanek pochwy i krocza na krótkim odcinku; mięśnie nie są uszkodzone
- pęknięcie krocza 2 stopnia – przerwanie ciągłości tkanek pochwy na odcinku aż do mięśni zwieracza odbytu, ale same mięśnie nie są uszkodzone
- pęknięcie krocza 3 stopnia – nazywane też całkowitym pęknięciem krocza. Uszkodzeniu ulegają pochwa, krocze i mięśnie. Wyróżnia się tu trzy podtypy:
3a – mięśnie zwieraczy odbytu zostały uszkodzone w mniej niż 50 proc.
3b – ponad 50 proc. mięśnia zewnetrznego zwieracza odbytu zostało uszkodzone
3c – nastąpiło rozerwanie mięśni zewnętrznego i wewnętrznego zwieracza odbytu - pęknięcie krocza 4 stopnia – jest to całkowite pęknięcie krocza, ale uszkodzeniu uległa także błona śluzowa odbytnicy.
Powikłania po pęknięciu krocza podczas porodu
Najpoważniejszym z nich może być nietrzymanie stolca oraz wypadanie narządu rodnego. Największe ryzyko wystąpienia tych nieprawidłowości dotyczy wyższych stopni pęknięcia krocza, gdy doszło do poważnego uszkodzenia mięśni zwieraczy odbytu. Powikłanie to wymaga leczenia operacyjnego, które nie zawsze pozwala przywrócić pełne funkcje zwieraczy odbytu oraz mięśni dna miednicy.
Rzadko dochodzi w przypadku pęknięcia krocza do endometriozy w bliźnie po pęknięciu. Kolejnym powikłaniem może być martwica tkanek krocza, która może rozwinąć się w wyniku zakażenia rany wskutek nieprawidłowej jej pielęgnacji.
Zobacz także
Leczenie i pielęgnacja pęknięcia krocza
W każdym przypadku pęknięcia krocza ranę należy zszyć. Jeśli doszło do pęknięcia 1 lub 2 stopnia, szycie wykonuje zwykle położna. W przypadkach pęknięć krocza 3 i 4 stopnia szycie przeprowadza lekarz, który oddzielnie zszywa mięśnie i pozostałe tkanki. Gojenie się rany trwa zwykle 2-3 tygodnie, jednak dolegliwości w miejscu pęknięcia mogą utrzymywać się nawet kilka miesięcy.
Pielęgnacja krocza po porodzie, w czasie którego doszło do pęknięcia krocza, polega na zachowaniu odpowiedniej higieny (mycie okolic intymnych po każdej wizycie w toalecie, osuszanie ich ręcznikiem papierowym, wietrzenie krocza).
W przypadku pojawienia się wyraźnego zaczerwienienia lub innych niepokojących objawów, trzeba skonsultować się z lekarzem. Przy pęknięciach 3 i 4 stopnia często profilaktycznie kobiecie podaje się antybiotyki, które zapobiegają zakażeniu rany.
Zapobieganie pęknięciu krocza
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników w celu zapobiegania pęknięciom krocza zaleca:
- masaż krocza przed porodem i w czasie jego trwania
- ćwiczenia mięśni dna miednicy w czasie ciąży
- stosowanie żelu do zwiększenia poślizgu w kanale rodnym.
Pęknięciu krocza według lekarzy nie zapobiega poród w wodzie ani tzw. parcie odroczone.
Z kolei z doświadczenia położnych, które są zwolenniczkami porodów naturalnych bez nacinania krocza wynika, że w większości przypadków, gdy dziecko jest normalnej wielkości, udaje się uniknąć pęknięcia krocza jeśli kobieta współpracuje z położną przy porodzie, przyjmuje pozycje wertykalne oraz wstrzymuje parcie w momencie rodzenia się główki, co daje tkankom więcej czasu na rozciągnięcie się.
Sprawdź też: