Badania USG w ciąży

Po co wykonuje się to badanie?

Dzięki USG lekarz może potwierdzić lub wykluczyć ciążę, stwierdzić, czy dziecko jest zdrowe i rozwija się tak, jak powinno. Dlatego nawet gdy ciąża przebiega prawidłowo, niezbędne są trzy badania ultrasonograficzne.

Podczas pierwszego badania USG lekarz ocenia, czy dana ciąża jest wewnątrzmaciczna, czy jest wielopłodowa, oraz gdzie umiejscowiony jest pęcherzyk płodowy, co jest niezwykle ważne przy ciąży po cięciu cesarskim. Lekarz określa także wiek płodu, a także ocenia jego budowę zewnętrzną oraz wewnętrzną. Badanie to służy również wykryciu ewentualnych wad wrodzonych, np. bezmózgowia. Pozwala też oszacować – na podstawie ultrasonograficznych markerów aberracji chromosomowych (przezierność karkowa czy kość nosowa) oraz na podstawie czynności serca – ryzyko wystąpienia u dziecka zespołów: Downa, Edwardsa i Patau. To choroby genetyczne, które są skutkiem obecności dodatkowego chromosomu, czyli trisomii (gdy w jednej z 23 par chromosomów, w których są zapisanie informacje genetyczne, występują nie dwie a trzy kopie chromosomów).

Drugie badanie USG stwarza szansę oceny budowy narządów wewnętrznych i zewnętrznych nienarodzonego dziecka, dzięki czemu można wykryć ewentualne wady rozwojowe serca, twarzy, kończyn lub kręgosłupa. Pozwala też oszacować wagę płodu, ilość płynu owodniowego i położenie łożyska.

W czasie trzeciego badania ultrasonograficznego mierzy się płód, ocenia jego wagę, bada ruchy, ocenia położenie i wygląd łożyska, ilość wód płodowych oraz przepływy krwi do łożyska i płodu.

Sprawdź: Co powinnaś wiedzieć o łożysku, płynie owodniowym i pępowinie

Na czym polega to badanie?

Badanie ultrasonograficzne polega na wysyłaniu przez specjalną głowicę ultradźwięków, które po odbiciu się od ludzkich narządów, wracają do głowicy i zostają przetworzone na obraz widoczny na monitorze. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Oczywiście należy pamiętać, że badanie USG nie informuje w 100% czy dziecko jest zdrowe. Dzieje się tak, ponieważ ciąża to proces dynamiczny i nie w każdym momencie widoczne są poszczególne zmiany.

Badanie wykonuje się w pozycji leżącej lub półleżącej. Do końca 11. tygodnia ciąży – lub także w II i III trymestrze, gdy ginekolog podejrzewa łożysko przodujące albo przedwczesne skracanie się szyjki macicy – jest to badanie przezpochwowe, co oznacza, że lekarz wprowadza sondę w prezerwatywie bezpośrednio do pochwy.

Po 11. tygodniu ciąży USG wykonuje się przez powłoki brzuszne (posmarowaną specjalnym żelem głowicę wodzi się po brzuchu pacjentki). Badanie trwa około 20 minut i jest bezbolesne.

Kiedy wykonuje się to badanie?

W ciągu dziewięciu miesięcy trwania ciąży, o ile jest ona prawidłowa, przeprowadza się obowiązkowo trzy badania USG. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, by pierwsze odbyło się między 11. a 14. tygodniem, drugie, tzw. połówkowe – między 18. a 22. tygodniem i trzecie – w 28.–32. tygodniu.

W praktyce często jeszcze przed pierwszym obowiązkowym badaniem, czyli między 6. a 8. tygodniem ciąży, lekarz wykonuje USG, by potwierdzić obecność zarodka lub zarodków w macicy.

Poza tym dodatkową ultrasonografię robi się, ilekroć jest to konieczne. Wskazaniem są: krwawienia, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca matki lub podejrzenia opóźnionego wzrostu płodu albo nieprawidłowej ilości płynu owodniowego. Niekiedy także lekarz prowadzący prawidłową ciążę wykonuje w czasie wizyt kontrolnych dodatkowe krótkie badanie USG, by ocenić wagę lub położenie dziecka.

Jak interpretować wyniki badania?

Trafna ocena wyników badania zależy – poza jakością sprzętu – od umiejętności i doświadczenia lekarza. Dlatego obowiązkowe badania ultrasonograficzne powinien wykonywać ginekolog specjalista ultrasonografii.