Wyrazy ze spółgłoskami miękkimi mogą sprawiać trudność w pisowni. Kiedy „zmiękczać” głoskę kreseczką, a kiedy literą „i”?

Reklama

Spis treści:

Co to są spółgłoski miękkie?

Jak już wiemy z tekstu na temat głosek – dzielą się one na spółgłoski i samogłoski. Wśród spółgłosek wyróżniamy między innymi spółgłoski twarde i miękkie. Twardość i miękkość spółgłosek zależy od położenia środka języka podczas ich wymawiania. Wymawiając na głos podane niżej pary głosek, łatwo wyłapać różnice w „zachowaniu się” języka.

s – ś
n – ń
c – ć
z – ź
dz - dź
i – j

Głoski: ś, ń, ć, ź, dź i j to wszystkie spółgłoski miękkie, które występują w języku polskim.
Wyrazy ze spółgłoskami miękkimi to na przykład:

  • Dź – dźwig, dźwięk, radź (sobie), gołoledź,
  • Ź – źrebię, koźlę, raźny (np. krok), przeraźliwy,
  • Ś – ślub, ślimak, wieś, poszliśmy,
  • Ń – bańka, łańcuch, barbarzyńca, szarańcza,
  • J – jajko, moja, wieje, zjawiać się.


Warto wiedzieć, że prócz spółgłosek miękkich w języku polskim występują również spółgłoski zmiękczone.

Spółgłoski zmiękczone: co to jest?

Spółgłoski zmiękczone, to te spółgłoski, które wymawiane są miękko, lecz ich miękkość nie jest przedstawiona za pomocą kreseczki (jak w przypadku: ś, ń, ć, ź, dź), a przy pomocy głoski „i”.

Zobacz także

Aby przekonać się, że spółgłoski zmiękczone wpływają nie tylko na brzmienie słowa, ale również na jego znaczenie, przeczytajmy poniższe pary wyrazów:

Mech – miech
Zęby – zięby
Pasek – piasek
Wór – wiór
Badać – biadać

Spółgłosek zmiękczonych jest znacznie więcej, wystarczyć wymienić takie ich przykłady w wyrazach jak:

(bi) – biały, bies, biedronka
(ci) – ciepło, cicho, ciężki
(dzi) – dziecko, dzieli, dziwny
(fi) – fiołek, fiasko, fiakier
(gi) – przegięcie, Gienek,
(hi) – hiena, hiacynt, baldachim
(ki) – kiedyś, kieł, kiełbasa
(mi) – miasto, mieści, mięso
(ni) – niegdyś, niebo, marnie
(si) – siedzą, się, sąsiad
(wi) – wiedza, pawie, wieść,
(zi) – ziółko, bazie, duzi,

Uwaga: każda spółgłoska zmiękczona traktowana jest jako jedna głoska (zapisywana jako „bi”, „ci”, „dzi”, itd. lub jako: b’,c’, dz’). Dlatego np. wyrazie biały mamy 5 liter: b – i – a – ł – y , ale 4 głoski: b’ – a – ł – y.

Pisownia wyrazów ze spółgłoskami miękkimi i zmiękczonymi

Skąd wiadomo, jak należy zapisać wyraz ze spółgłoską miękką lub zmiękczoną? Kiedy na pewno należy postawić kreseczkę a kiedy literkę „i”? Wystarczy zapamiętać dwie proste zasady:

  • „i” stawiamy przed samogłoskami, np. cienie, dziecinny, ziemia
  • spółgłoski miękkie (z kreseczką nad literą) piszemy przed spółgłoskami oraz na końcu wyrazu, np. pośpiech, zadać, źrebak


Aby potrenować prawidłową pisownię spółgłosek miękkich i zmiękczonych (i nigdy ich ze sobą nie mylić), można spróbować powynajdywać jak najwięcej wyrazów, w których występują i zapisać je zgodnie z powyższymi regułami.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama