Dieta matki karmiącej: czego nie wolno jeść? [TABELA I PRZEPISY]

Dieta matki karmiącej powinna opierać się na piramidzie zdrowego żywienia. Nie musisz eliminować ze swojego jadłospisu żadnych produktów, jeśli twoje dziecko nie ma alergii i jest zdrowe. Inaczej jednak wygląda dieta matki karmiącej dziecko ze skazą białkową: wtedy nie wolno ci jeść wybranych pokarmów. Niezależnie od rodzaju twojego menu w czasie laktacji potrzebujesz ok. 2600-2900 kcal dziennie. To o 500-650 kcal na dobę więcej niż przed ciążą. Warto więc zadbać, by przepisy dla matki karmiącej piersią były zróżnicowane, a dania bogate w składniki odżywcze.

Dieta matki karmiącej:
1. Co można jeść, karmiąc piersią? 
2. Dieta matki karmiącej piersią w pierwszym miesiącu
3. Jak rozszerzać menu matki karmiącej?
4. Czego nie wolno jeść w czasie karmienia piersią?
5. Dieta karmiącej mamy zgodna z piramidą żywienia
6. Czy matka karmiąca może się odchudzać?
7. Dieta matki karmiącej przy skazie białkowej
8. Przepisy dla matki karmiącej

Dieta matki karmiącej: co można jeść?

W diecie matki karmiącej obowiązują takie same zasady, jak w każdej zdrowej diecie. Sięgaj więc po produkty bogate w witaminy i sole mineralne. Podczas laktacji jest to dla ciebie ważniejsze niż kiedykolwiek! Najwięcej witamin zawierają świeżo przygotowane dania, skomponowane z różnorodnych składników. Oprócz żelaza, wapnia i jodu potrzebujesz selenu (jest w mięsie, rybach, jajkach, kaszach, ciemnozielonych warzywach) i cynku ( jest w kukurydzy, roślinach strączkowych, orzechach). Kiedy karmisz piersią, odżywiaj się zdrowo i komponuj jadłospis zgodnie z wytycznymi z piramidy żywienia:
 
W codziennym jadłospisie matki karmiącej piersią powinny się znaleźć:

• owoce i warzywa: 5 razy dziennie, przy każdym posiłku. Jedz więcej warzyw niż owoców. Składniki w nich zawarte chronią przed anemią, przemęczeniem, infekcjami, chorobami serca, cukrzycą, nowotworami; 
• produkty zbożowe: 4-5 razy dziennie, dostarczają energii, są bogate w błonnik i składniki odżywcze; sięgaj po różne zboża, kasze, płatki, chleb pełnoziarnisty;
• nabiał: 3 razy dziennie. To źródło białka i wapnia. Wybieraj produkty tłuste lub półtłuste, naturalne, bez dodatku cukru;
• mięso: 1-2 razy dziennie. Najzdrowsze są chude mięsa (drób, królik, cielęcina), z kolei czerwone mięso jest dobrym źródłem żelaza.
• ryby: 2-3 razy w tygodniu. Zawierają kwasy tłuszczowe omega-3, które wspomagają rozwój mózgu i wzroku dziecka. Wybieraj tłuste ryby, takie jak np. łosoś, śledź czy pstrąg.
• jajka: 2-3 razy w tygodniu
• zdrowe tłuszcze: szczególnie roślinne wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Znajdziesz je w pestkach słonecznika i dyni, orzechach, olejach roślinnych.
• napoje: 2,5-3 litry płynów dziennie, szczególnie wody nisko- i średnio zmineralizowanej.

Dieta matki karmiącej: tabela

produkty	liczba porcji
owoce i warzywa	5 dziennie
produkty zbożowe	4 dziennie
nabiał	3 dziennie
mięso	1-2 dziennie
ryby	2-3 tygodniowo
jajka	2-3 tygodniowo
napoje	2,5-3 l dziennie

Dieta matki karmiącej piersią w pierwszym miesiącu

Dieta matki karmiącej noworodka zawsze budziła wiele emocji. Kiedyś w pierwszym miesiącu po porodzie zalecano, by nie jeść kapusty (zwłaszcza bigosu), fasoli, cebuli, nie dodawać do potraw ostrych przypraw (czosnek, papryka, pieprz). Unikano także potraw smażonych, gdyż sądzono, że u dziecka mogą wywołać bóle brzuszka i kolki. Niestety te mity pokutują do dziś (także wśród lekarzy!). Warto jednak wiedzieć, że zalecenia się zmieniły. Jeśli dziecko jest zdrowe, niczego nie wykluczaj z diety. Gdyby jednak pojawiły się niepokojące objawy (bóle brzuszka, kolki, wysypka), zasięgnij porady lekarza, położnej, a najlepiej doradcy laktacyjnego. Jeśli maluch jest zdrowy, możesz jeść właściwie wszystko. Dzięki temu w przyszłości dziecko znacznie łatwiej zaakceptuje nowe pokarmy wprowadzane do jego diety.

Jak rozszerzyć menu matki karmiącej?

Matka karmiąca piersią powinna jeść wszystko, oczywiście pod warunkiem, że odżywia się zdrowo. Nie ma powodu, żebyś odmawiała sobie różnych produktów. Mleko tworzone jest z krwi. Dieta eliminacyjna nie chroni też dziecka przed alergią pokarmową. Może za to wywołać poważne braki składników odżywczych w organizmie mamy i zaszkodzić jej zdrowiu.

Czego nie wolno jeść w czasie karmienia piersią?

W diecie matki karmiącej zakazane są używki! Pod żadnym pozorem nie pij alkoholu. Jeśli zdrowo się odżywiasz, a twoje dziecko jest zdrowe i nie ma alergii, możesz jeść wszystko. Po prostu unikaj niezdrowej żywności − to jedyne niezalecane produkty podczas karmienia piersią:

• izomery trans
• słodziki
• słodycze
• konserwanty, barwniki

Te składniki znajdziesz w żywności wysoko przetworzonej, dlatego zrezygnuj z niej na czas karmienia piersią. Może wejdzie ci to w zdrowy nawyk i po zakończeniu laktacji także nie będziesz ich jeść. W ten sposób będziesz dawać dziecku dobry przykład. Pamiętaj też, że w diecie matki karmiącej piersią trzeba ograniczyć kofeinę (możesz wypić dziennie do 300 mg kofeiny – sprawdź w kalkulatorze kofeiny, ile to kawy i herbaty).

 

Dieta matki karmiącej: zgodna z piramidą zdrowego żywienia

W diecie matki karmiącej ważne są nie tylko produkty, ale i sposób przygotowania potraw. Oto 7 zasad zdrowego odżywiania (nie tylko w okresie laktacji!):

• obróbka termiczna: najlepsze jest gotowanie na parze, duszenie, pieczenie w pergaminie. W ten sposób produkty tracą najmniej witamin i składników odżywczych;
• wybieraj sezonowe owoce i warzywa, a zimą ratuj się mrożonkami;
• jedz chude mięso i drób;
• jedz rośliny strączkowe (np. fasola, soczewica) – są dobrym źródłem białka roślinnego;
• wybieraj te rodzaje pieczywa, które zawierają błonnik, magnez i witaminy z grupy B;
• sięgaj po produkty pełnoziarniste i razowe. Zalicza się do nich ciemne pieczywo, płatki, otręby, makaron razowy, ryż brązowy oraz grube kasze (gryczana, jęczmienna, pęczak);
• pij mleko i kefiry, a także jogurty, zsiadłe mleko, mleko acidofilne. Zawierają cenne bakterie kwasu mlekowego, są łatwiej strawne, rzadziej wywołują alergie niż słodkie mleko.

W czasie karmienia piersią unikaj:

• pieczywa jasnego, tostowego, słodkich chałek, bułek;
• żywności wysoko przetworzonej;
• smażenia;
• tłustych wędlin.

Czy matka karmiąca może się odchudzać?

Dieta matki karmiącej nie może być zbyt uboga! Jedz zdrowo i regularnie, ale nie stosuj żadnych diet. Nie odchudzaj się w czasie laktacji. W tkance tłuszczowej kumulują się szkodliwe substancje z pożywienia, np. metale ciężkie, pestycydy oraz izomery trans. Jeśli tracisz na wadze zbyt gwałtownie, uwalniają się one z zapasów tłuszczu zgromadzonych w czasie ciąży i przedostają do krwi, a następnie do pokarmu. Wystarczy, że zrezygnujesz ze słodyczy (szczególnie z gotowych ciasteczek – zawierają szkodliwe tłuszcze cukiernicze) i innych tuczących potraw. Twoja dieta powinna być bogata i różnorodna, by dziecko otrzymało wszystkie potrzebne mu do zdrowego rozwoju składniki. Nie zapomnij też o aktywności fizycznej – to największa część piramidy zdrowego życia!

Dieta matki karmiącej przy skazie białkowej

Najczęściej dietę eliminacyjną u matki karmiącej stosuje się przy skazie białkowej u dziecka. Ale uwaga, nie stosuj diet eliminacyjnych prewencyjnie! To niepotrzebne, gdy nie jesteś alergiczką i nie masz w rodzinie osób z alergią. Każdemu dziecku może szkodzić co innego. Jeśli zauważysz, że dziecko ma wysypkę, częste wzdęcia, kolki, ulewa pokarm, porozmawiaj z lekarzem. Takie objawy mogą być spowodowane uczuleniem na coś, co zjadasz, a co przenika do twojego pokarmu. Ale też przyczyną każdej wysypki, kataru, bólu brzucha czy płaczu malca nie zawsze jest skaza białkowa (alergia). Jeśli pediatra (lub alergolog) będzie podejrzewać, że dziecko jest uczulone, zaleci ci dietę. Zwykle po to, by zobaczyć, czy jest ona skuteczna, trzeba ją stosować co najmniej tydzień.

Najczęstszy alergen to białko krowiego mleka. Gdy lekarz podejrzewa, że dziecko jest na nie uczulone, odradzi ci picie mleka, jedzenie jogurtów, kefirów, serów, masła, a także produktów zawierających nawet niewielkie ilości mleka (np. ciasto drożdżowe).

Dieta matki karmiącej: przepisy

Dania dla matki karmiącej mogą być naprawdę smaczne, sycące i wykwintne. Polecamy najlepsze przepisy na zupy, dania obiadowe oraz desery. Dieta matki karmiącej dopuszcza też dania wegetariańskie. Wypróbuj te sprawdzone przepisy:

• Zupa-krem z dyni
• Zupa marchewkowa
• Zielony krem z fasolką szparagową
• Gulasz dyniowo-mięsny z kuskusem
• Pulpety cielęce z warzywami
• Makaron z kurczakiem, groszkiem i fasolką szparagową
• Łosoś pieczony w folii
• Makaron penne z tuńczykiem i oliwkami
• Kotlety z buraków i fasoli
• Warzywne lasagne
• Pieczone jabłka z miodem

Bibliografia:

• Nehring-Gugulska N., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A. (red.): Karmienie piersią w teorii i praktyce. Podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy. Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
• ncez.pl
• Dietary Guidelines for Americans (8th ed.), U.S. Department of Agriculture (USDA) & U.S. Department of Health and Human Services. (2015). 2015–2020
• Berlin CM, Jr, i in. Disposition of dietary caffeine in milk, saliva, and plasma of lactating women. Pediatrics. 1984;73:59–63. 
• Goun Jeong, MD, i in. Maternal food restrictions during breastfeeding. Korean J Pediatr. 2017 Mar; 60(3): 70–76. 

Zobacz też:

• Co jeść, żeby zwiększyć laktację?
• 8 sposobów na zwiększenie laktacji
• Czy można jeść winogrona, kiedy karmi się piersią?