Leki w ciąży – które są bezpieczne i dozwolone, a które zakazane [WIDEO]
Leki w ciąży dzieli się na kategorie pod względem bezpieczeństwa stosowania ich u ciężarnych. Dozwolone są leki z kategorii A. Z kolei w ciąży leki z kategorii X są bezwzględnie zakazane. Zobacz, które leki i kiedy można brać w ciąży i co na temat przyjmowania leków przez przyszłe mamy sądzi nasz ekspert, dr Tadeusz Oleszczuk, ginekolog.
- Katarzyna Imiołek
Poniżej znajdziesz informacje o kategoriach leków i o tym, które są bezpieczne w ciąży, a których w żadnej sytuacji ciężarna stosować nie może. Poznaj też porady ginekologa, dra Tadeusza Oleszczuka, dotyczące stosowania leków w ciąży. Sprawdź, czy w ogóle istnieją leki bezpieczne do stosowania w ciąży.
Spis treści:
- Leki w ciąży – kategorie
- Jakie leki można brać w ciąży
- Jakie leki przeciwbólowe w ciąży
- Leki teratogenne w ciąży
Leki w ciąży – kategorie
W Polsce używa się klasyfikacji amerykańskiej (FDA). Według niej leki dzieli się na następujące kategorie:
- A – leki z tej kategorii zostały przebadane i u kobiet w ciąży nie wykazały szkodliwego działania na płód i przebieg ciąży.
- B – leki przebadane na zwierzętach, nie wykazują niepożądanego działania na płód zwierzęcy; wpływ na ludzki płód nie jest znany.
- C – leki wykazujące niepożądane działanie na płód zwierzęcy, nieprzebadane na ludziach. Stosuje się je tylko wtedy, gdy korzyść u kobiety przewyższa działanie niepożądane na płód.
- D – leki o udokumentowanym ryzyku niepożądanego działania na płód ludzki. Leki te stosuje się wyłącznie u ciężarnych w stanach zagrażających ich życiu.
- X – leki o udokumentowanym szkodliwym działaniu na płód ludzki, bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w ciąży.
Leki kategorii B:
- leki przeciwbólowe,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NPLZ): paracetamol, ibuprofen, ketoprofen, naproksen – w 1. i 2. trymestrze są w kategorii B, ale w 3. trymestrze znajdują się w kategorii D. Jedynie paracetamol przez cały okres ciąży pozostaje w kategorii B.
- opioidowe leki przeciwbólowe, np. morfina, która w dużych dawkach znajduje się w kategorii D,
- leki przeciwalergiczne, leki antyhistaminowe (loratadyna, cetyryzyna).
Leki kategorii X:
- statyny, fibraty,
- progestageny, estrogeny, testosteron, anty- androgeny,
- szczepionki: odra, różyczka, świnka, MMR.
- metotreksat,
- jod radioaktywny,
- rybawiryna,
- pochodne witaminy A,
- BDZ,
- warfaryna,
- misoprostol.
Jakie leki można brać w ciąży (leki kategorii A)
Niżej wymienione leki uznawane są za bezpieczne do stosowania podczas ciąży. Niemniej jednak ZAWSZE przed sięgnięciem po lekarstwa i preparaty farmaceutyczne, nawet te niżej wymienione, warto skonsultować się z lekarzem:
- preparaty uspokajające: melisa, Neospasmina,
- preparaty ziołowe o działaniu przeciwgorączkowym,
- preparaty odkażające drogi moczowe: Fitolizyna, Urosept,
- preparaty magnezowe,
- preparaty wapniowe,
- witaminy: większość witamin z grupy B, witamina C (należy unikać wysokich dawek), kwas foliowy,
- preparaty zobojętniające kwas solny (wapniowo-magnezowe) na zgagę w ciąży,
- czopki i maści stosowane przeciw hemoroidom,
- niektóre ziołowe syropy na kaszel.
Dopuszczalne jest stosowanie domowych sposobów na przeziębienie, dlatego większość kobiet, które w ciąży przechodzi przeziębienie lub grypę, wychodzi od lekarza wyłącznie z zaleceniem odpoczynku, picia herbaty z miodem i cytryną, a nie z receptą na leki.
Jakie leki przeciwbólowe w ciąży?
Każdy lek przyjmowany przez kobietę w ciąży przenika do płodu i może mieć na niego niepożądany wpływ. Dlatego przed przyjęciem jakiegokolwiek lekarstwa, a nawet suplementu diety, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Korzystanie z leków przeciwbólowych, podobnie jak i każdych innych, w ciąży powinno być ograniczone do absolutnego minimum.
Leki przeciwbólowe dzielą się na opioidowe – bezwzględnie zakazane w ciąży oraz na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i leki o działaniu przeciwbólowym bez działania przeciwzapalnego. Do tej ostatniej kategorii należy paracetamol (np. lek Apap), który jest lekiem stosowanym z wyboru w ciąży. Jednak i jego stosowanie w ciąży powinno być wyłącznie sporadyczne i w najmniejszej działającej dawce.
W ciąży nie wolno stosować następujących leków przeciwbólowych:
- Aspiryna i inne leki zawierające kwas acetylosalicylowy,
- Ibuprom i inne leki z ibuprofenem,
- Pyrlagina,
- Butapiralozl i inne pochodne fenylobutanolu.
Leki teratogenne w ciąży
Poniżej lista leków działających szkodliwie na płód. Pod żadnym pozorem nie należy ich stosować w ciąży:
- leki przeciwpadaczkowe,
- doustne leki przeciwzakrzepowe: kumaryna, dikumarol,
- hormony płciowe żeńskie,
- klomifen,
- lit,
- leki tereostatyczne,
- jodki (z wyłączeniem profilaktyki jodowej, substytucji jodowej, środków cieniujących zawierających jod),
- streptomycyna, dihyrdostreptomycyna,
- leki przeciwzimnicze: chinina, chlorochina, meflochina
- cytostatyki,
- organiczne związki rtęci.
Substancje teratogenne:
- talidomid,
- hormony androgenne,
- aminopteryna, metotreksat (antagoniści kwasu foliowego),
- alkohol (nadużywanie alkoholu),
- witamina A w dużych dawkach (powyżej 25 000 j.m. dziennie),
- retinoidy (pochodne witaminy A): izitretynoina, etretynat.
Leki podejrzewane o działanie teratogenne:
- antybiotyki (aminoglikozydy, tetracykliny, chlofamfenikol),
- chemioterapeutyki przeciwbakteryjne: zestawienie trymetoprymu i sulfonamidu (np. ko-trymoksazol), nitrofurany, jodopowidon (Polseptol),
- fluorek sodu,
- glikokortykosteroidy,
- hormony płciowe i ich inhibitory: leki anaboliczne/androgeny, antyandrogeny, antyestrogeny, estrogeny, gestageny, zestawienia estrogenów i gestagenów,
- immunostymultory: echinaceae, filgrastyn, interferon, interleukina, substancje i preparaty zawierajace składniki narządowe i drobnustroje, preparaty organiczne zawierajace wyciągi z grasicy lub śledziony,
- inhybitory ACE,
- leki alfa-adrenergiczne, leki beta-adrenergiczne,
- leki przeciwarytmiczne: lidokaina, amiofaron, glikozydy naparstnicy,
- leki blokujące kanał wapniowy,
- leki blokujące receptory beta- adrenergiczne,
- leki cucące (kofeina),
- leki hamujące łaknienie, immunosupresyjne, moczopędne,
- leki nasenne/uspokajające (doksylamina),
- leki neuroleptyczne ,
- leki przeciwbólowe: morfina i jej pochodne, petydyna, bardzo silne leki przeciwbólowe (dekstropropoksyfen), słabe leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne, kwas acetylosalicylowy i jego pochodne,
- leki przeciwcukrzycowe (glibenklamid, tolbutamid),
- leki przeciwdepresyjne,
- leki na nadciśnienie (dihydralazyna, metyldopa, nitrosprusydek sodu).
- leki przeciwpadaczkowe: barbeksaklon, karbamazepina, klonazepam, etosuksymid, fenbarbital, fenytoina, prymidon, kwas walproinowy, wigabatyna,
- leki przeciwzakrzepowe (doustne),
- leki psychotropowe: benzodiazepina, klometiazol, rezerpina, inhibitory AMO,
- leki tuberkulostatyczne: INH, etambutol, pirazynamid, rifampicyna, streptomycyna,
- leki tyreostatyczne, leki wywołujące owulację,
- lit, meprobamat,
- witamina D.
Sprawdź także: