Lęki nocne dziecka: przyczyny i sposoby na nocne ataki paniki i płacz
Lęki nocne u dziecka mogą być wywołane m.in. stresem, gorączką, ciężkostrawnym posiłkiem przed snem lub niektórymi lekami. Nie powinno się wtedy budzić dziecka: wystarczy, że zapewnisz mu bezpieczeństwo i np. delikatnie pogłaszczesz.
- Magdalena Drab
Lęki nocne (łac. pavor nocturnus, ang. night terror) to zaburzenie snu pojawiające się u około 3-5 proc. dzieci w wieku od 6 miesięcy do 12 lat (najczęściej od 2 do 6 lat) i u około 1 proc. osób dorosłych. Epizody lęku nocnego zaczynają się w pierwszych godzinach po zaśnięciu i mają dość dramatyczny przebieg.
Ataki histerycznego płaczu dziecka pojawiają się w nocy i mogą trwać nawet pół godziny. Śpiące spokojnie dziecko nagle siada na łóżku i zaczyna rozpaczliwie krzyczeć. Jest spocone, nierzadko rzuca się lub trzęsie niczym osika. Ma szeroko otwarte oczy, poszerzone źrenice, a twarz wyraża skrajne przerażenie. Na ogół odpycha od siebie rodziców chcących mu pomóc. Nawiązanie kontaktu z dzieckiem okazuje się niemożliwe, jest ono bowiem nieświadome, nieprzebudzone. Po kilkuminutowym ataku ciało nagle się rozluźnia, a maluch spokojnie zasypia. Rano na ogół niczego nie pamięta.
Spis treści:
- Lęki nocne u dzieci: przyczyny
- Lęk nocny czy koszmar senny?
- Lęki nocne: czy budzić dziecko, gdy płacze przez sen?
- Lęki nocne u dzieci: co robić?
- Sen płytki i głęboki
Lęki nocne u dzieci: przyczyny
Skąd się biorą leki nocne u dziecka? Przyczyny występowania tego zaburzenia snu nie są do końca poznane, jednak nie wyklucza się czynników genetycznych (80 proc. dzieci, których dotyczą lęki nocne, ma w swoich rodzinach osoby lunatykujące lub wykazujące inne zaburzenia snu). Ze względu na fakt, że częstość występowania lęków nocnych maleje wraz z wiekiem, uznaje się, że znaczenie ma tu wolniejsze dojrzewanie układu nerwowego, co może być rodzinne. Dodatkowo obserwacje wykazały, że pojawieniu się lęków nocnych sprzyja:
- wysoka gorączka,
- stres dnia codziennego,
- ciężkostrawny posiłek spożyty przed snem,
- zaburzenia oddychania podczas snu,
- choroby psychiczne,
- przyjmowanie niektórych leków.
Konkurs „Narodziny rodziny”
Jesteś rodzicem niemowlaka? Opisz swoją historię i wygraj wózek spacerowy! Czytaj więcej
Lęk nocny czy koszmar senny?
Aby umiejętnie radzić sobie z histerycznym płaczem dziecka w nocy, warto poznać różnice pomiędzy lękiem nocnym a koszmarem sennym, co przedstawia poniższa tabela.
Lęki nocne: czy budzić dziecko, gdy płacze przez sen?
Obudzenie dziecka podczas epizodu lęku nocnego jest niezwykle trudne i niepotrzebne, i kończy się na ogół ogromnym przerażeniem wyrwanego ze snu dziecka (nierzadko budzonego głośnym krzykiem czy potrząsaniem przez wystraszonego rodzica).
Ponieważ dziecko zachowuje się i wygląda naprawdę dramatycznie, rodzic może odczuwać pokusę zapalenia światła i podjęcia natychmiastowych działań, co prowadzi w większości przypadków tylko do zaostrzenia ataku. Dzieci podczas epizodu lęku nocnego na ogół nie lubią być dotykane, a wzięte na ręce krzyczą jeszcze głośniej.
Poniżej film, na którym doświadczona położna Edyta Brala pomaga rodzicom zrozumieć, dlaczego czasem dzieci budzą się z płaczem. Okazuje się, że powody mogą być bardzo różne – od głodu czy mokrej pieluszki po nadmiar emocji w ciągu dnia.
Lęki nocne u dzieci: co robić?
Najważniejsze jest zachowanie spokoju. Choć wygląda to strasznie i nietrudno o panikę, warto pamiętać, że dziecko ma po prostu problem z przejściem z jednej fazy snu do drugiej, i wszelkie czynności utrudniające mu to tylko skomplikują sprawę. Nie wpadaj do pokoju z okrzykiem ratunkowym na ustach i nie zapalaj „górnego światła”. Wystarczy po cichutku, w półmroku kucnąć przy dziecku, zapewniając mu bezpieczeństwo (żeby nie uderzyło się czy nie spadło z łóżka). By nie czuć się całkiem bezsilnie w trakcie nagłego płaczu niemowlaka czy starszego dziecka podczas snu, możesz:
- cichutko szeptać (np.: Wszystko dobrze, jestem przy tobie),
- delikatnie głaskać jakąś część ciała (o ile malec to akceptuje).
Gdy widzisz, że krzyk wyraźnie słabnie, możesz spróbować z wielkim wyczuciem delikatnie ułożyć siedzące dziecko do snu, ale tylko wówczas, gdy jego ciało wyraźnie się temu poddaje. Od tej chwili wystarczą już tylko sekundy, by dziecko kontynuowało sen, jakby nic się nie stało. Z tego na szczęście się wyrasta. Spokojnych snów!
Sen płytki i głęboki
Sen można podzielić na 2 główne fazy: fazę NREM (sen o wolnych ruchach gałek ocznych, ang. non-rapid eye movement) i fazę REM (sen o szybkich ruchach gałek ocznych, ang. rapid eye movement), podczas której występują na ogół marzenia senne o określonej fabule. Dodatkowo fazę NREM dzieli się na 4 stadia, przy czym stadium pierwsze to sen płytki, a stadium czwarte to sen najgłębszy (to w tym stadium u niektórych dzieci obserwuje się lęki nocne). W czasie nocy faza NREM i REM następują po sobie naprzemiennie, u osób dorosłych w liczbie 4-5 cykli.
U większości ludzi przejście między fazami NREM i REM jest płynne. Nawet gdy występuje krótkie przebudzenie, to chwilowemu otwarciu oczu towarzyszy co najwyżej zmiana pozycji i następuje natychmiastowa, nieświadoma kontynuacja snu. U dzieci, u których występują lęki nocne (a także np. lunatykujących), obserwuje się swego rodzaju „zawieszenie” między jedną a drugą fazą.
Akademia Młodych Rodziców
Krótko śpi, budzi się w nocy, nie chce zasnąć... Wiemy, jak to zmienić! Czytaj więcej
Zobacz też: