Reklama

Najbardziej narażone na zachorowanie na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych są niemowlęta i dzieci w wieku przedszkolnym. Choroba rozpoczyna się objawami przypominającymi infekcję dróg oddechowych – gorączką, bólem głowy i gardła. U bardzo małych dzieci objawami mogącymi sugerować zapalenie opon są apatia, rozdrażnienie, brak apetytu i uwypuklenie ciemiączka. Choroba wymaga natychmiastowego reagowania i bezwzględnego leczenia szpitalnego.

Reklama

Zapalenie opon mózgowych u dzieci:

Na czym polega zapalenie opon mózgowych u dzieci?

To choroba zakaźna powstająca na skutek infekcji, w wyniku której dochodzi do stanu zapalnego w tkankach opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR). Zapalenie obejmuje opony (oponę miękką i podpajęczynówkową oraz przestrzeń podpajęczynówkową), a w niektórych przypadkach może również objąć mózg i wówczas taki stan jest określany jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych dochodzi wskutek:

  • bliskiego kontaktu z osobą zakażoną lub osobą będącą nosicielem danych bakterii,
  • drogą kropelkową – kichanie, kaszel, pocałunek,
  • korzystania ze wspólnych naczyń,
  • wspólnego jedzenia.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to choroba zagrażająca zdrowiu i życiu. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, a jeżeli stan dziecka jest bardzo poważny wezwać pogotowie ratunkowe lub udać się na SOR.

Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci

W pierwszej fazie choroby znaczącymi objawami są tzw. objawy oponowe, czyli przede wszystkim sztywność karku – przy przygięciu głowy dziecka do klatki piersiowej wyczuwany jest opór. Poza tym są to:

  • wysoka gorączka (nawet 40 stopni Celsjusza),
  • ból gardła,
  • kaszel,
  • ból głowy w części czołowej, promieniujący do szyi i pleców,
  • nudności, wymioty.

Kolejne objawy, które towarzyszą zapaleniu opon mózgowych, pojawiają się kilka, kilkanaście godzin później. Są to:

  • nadwrażliwość na światło,
  • nadwrażliwość na dźwięki,
  • wybroczyny na skórze,
  • drgawki,
  • senność,
  • zaburzenia świadomości.

Niemowlęta są szczególnie narażone na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. U dzieci do 1. roku życia należy zwracać szczególną uwagę na powyższe objawy oraz na brak apetytu, rozpaczliwy płacz, odgięcie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko.

Przyczyny i rodzaje zapalenia opon mózgowych u dzieci

Do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych dochodzi wskutek przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego za pośrednictwem krwi lub w wyniku zapalenia ucha środkowego, zatok lub urazu czaszki.

Rodzaje zapalenia opon mózgowych

Ze względu na możliwe przyczyny zapalenia mózgu, wymienia się następujące jego rodzaje:

  • bakteryjne zapalenie opon mózgowych – to jedno z poważniejszych typów choroby, które bardzo często prowadzi do trwałych powikłań lub śmierci zarażonej osoby; do zakażenia dochodzi drogą kropelkową,
  • wirusowe zapalenie opon mózgowych – jedno z częstszych typów choroby, rzadko prowadzi do śmierci pacjenta; wirusy wywołujące chorobę rozprzestrzeniają się drogą kropelkową, występują też w wodzie zanieczyszczonej ściekami;
  • opryszczkowe zapalenie opon mózgowych – wywołuje je ten sam wirus, który odpowiada za pojawianie się opryszczki na ustach; ten rodzaj choroby jest wysoce śmiertelny, powoduje też trwałe uszkodzenia neurologiczne;
  • odkleszczowe zapalenie opon mózgowych – do zakażenia dochodzi wskutek ukąszenia przez kleszcza, który jest zainfekowany wirusami wywołującymi chorobę,
  • ropne zapalenie opon mózgowych – wywołuje je bakteria Haemophilus influencae; można ustrzec dziecko przed zachorowaniem, szczepiąc je przeciwko tej bakterii,
  • meningokokowe zapalenie opon mózgowych – ten rodzaj choroby wymaga włączenia do leczenia antybiotykowego również osoby z najbliższego otoczenia chorego, ponieważ mogą być one nosicielami meningokoków (znajdują się w ich jamach nosowo-gardłowych),
  • gruźlicze zapalenie opon mózgowych – choroba rozwija się bardzo gwałtownie, towarzyszą jej bóle głowy, wymioty, może też dojść do utraty przytomności,
  • grzybicze zapalenie opon mózgowych – grzyby wywołujące chorobę mają łatwiejszy dostęp do osób ze słabszą odpornością; dotyczy to także osób z chorobami nowotworowymi, krwi, cukrzycą, gruźlicą.

Najgroźniejsze dla małych dzieci są zakażania pneumokokami i meningokokami. Mają one gwałtowny przebieg i mogą błyskawicznie doprowadzić do zagrażającej życiu sepsy.

Diagnozowanie zapalenia opon mózgowych u dzieci

W celu jak najszybszego wdrożenia leczenia najważniejszym zadaniem jest zdiagnozowanie patogenu odpowiedzialnego za wywołanie stanu zapalnego. Dzięki temu można uzyskać wiedzę, czy zapalenie ma charakter bakteryjny, czy wirusowy oraz ustalić typ antybiotyku, który będzie skuteczny w leczeniu.

W tym celu wykonuje się:

  • punkcję lędźwiową, aby pobrać do badania płyn mózgowo-rdzeniowy,
  • tomografię komputerową głowy,
  • posiew krwi,
  • wymaz z gardła.

Leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci

Leczenie zapalenia opon mózgowych zależne jest od przyczyny, która je wywołała, jednak zawsze konieczne jest podawanie choremu antybiotyków dożylnie, a także leków przeciwzapalnych oraz przeciwobrzękowych (zapobieganie obrzękowi mózgu).

Leczenie odbywa się w szpitalu, ponieważ dziecko musi być pod stałą obserwacją lekarza. Dziecko musi bezwzględnie leżeć w łóżku przez minimum 2-3 tygodnie.

Również w przypadku noworodków i niemowląt zakażonych zapaleniem opon konieczne jest podawanie antybiotyków i hospitalizacja.

Powikłania po zapaleniu opon mózgowych

Bardzo ważne jest to, aby leczenie zapalenia opon podjąć możliwie szybko, ponieważ powikłania po chorobie mogą być bardzo poważne. Najgroźniejszym z nich jest zgon chorego. Poza tym mogą pojawić się następujące komplikacje:

  • zaburzenia koncentracji,
  • zaburzenia czucia,
  • zapalenie ucha środkowego,
  • zapalenie mięśnia sercowego,
  • zapalenie wątroby,
  • padaczka,
  • upośledzenie umysłowe,
  • zaburzenia osobowości,
  • uszkodzenie wzroku,
  • uszkodzenie słuchu,
  • zaburzenia pamięci,
  • gangrena,
  • problemy z koordynacją ruchową,
  • zaburzenia mowy.

U noworodków i niemowląt, które zachorowały na zapalenie opon mózgowych, istnieje ryzyko, że rozwinie się wodogłowie. Może też dojść do porażenia mózgowego.

Zapobieganie zapaleniu opon mózgowych u dzieci

Szczepienia ochronne dzieci to najskuteczniejszy sposób zapobiegania bakteryjnemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Dziecko można zaszczepić przeciw:

Kontakt z chorym na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (szczególnie zakażenie meningokokami) wymaga nakładania na twarz maseczki oraz rękawiczek ochronnych. Po każdym kontakcie konieczne jest dokładne mycie rąk.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama