Zapalenie zatok u dziecka – przyczyny, objawy i leczenie. Jak przebiega i ile trwa?
Zapalenie zatok u dziecka najczęściej zaczyna się od zwykłego kataru. Objawy zapalenia zatok bywają mylące, dlatego jeśli maluch ma zielony katar i bóle głowy, trzeba iść do lekarza na badanie, zamiast samodzielnie stawiać diagnozę i leczyć dolegliwości. Z chorym dzieckiem nie można wychodzić na dwór, dopóki objawy zapalenia zatok nie ustąpią.
- Magdalena Drab
Zapalenie zatok u dziecka nie zawsze łatwo rozpoznać. Objawy ostrego zapalenia zatok, takie jak ból szczęki czy głowy, nie są charakterystyczne tylko dla tej jednej choroby. Jeśli jedynie złagodzisz dolegliwości, nie wyleczysz przyczyny zapalenia zatok u dziecka. A tymczasem stan zapalny w zatokach z każdym dniem będzie narastał.
Zapalenie zatok u dziecka: przyczyny
Zapalenie zatok u dziecka po raz pierwszy może pojawić się w przedszkolu (niemowlę nie ma jeszcze wykształconych wszystkich zatok i rzadko choruje). Bywa też, że problemy z zatokami nasilają się w pierwszych klasach szkoły podstawowej. Podczas każdego kataru czy przeziębienia zarazki mogą łatwo przedostać się z nosa do zatok i tam wywołać stan zapalny.
Inne przyczyny zapalenia zatok:
- alergia wziewna,
- przerośnięte migdałki,
- zapalenie ucha,
- skrzywiona przegroda nosowa (u dorosłych).
Po co są zatoki? Zatoki to puste przestrzenie w czaszce wokół nosa i oczu. Zadaniem zatok jest ogrzanie powietrza, zanim przejdzie ono z nosa do płuc.
Zapalenie zatok u dzieci: objawy
Objawy stanu zapalnego w zatokach nie są jednoznaczne i łatwo pomylić je z objawami innych chorób. Mylący może być zwłaszcza katar u dziecka, bo trudno rozpoznać, że nie wynika on ze zwykłego przeziębienia, czy z zapalenia zatok.
Możesz podejrzewać, że dziecko ma zapalenie zatok, gdy:
- cierpi na bóle głowy (głównie przy pochylaniu),
- miewa ból szczęki,
- dziecko ma zielony katar,
- ma przewlekły katar, często ropny,
- ma zapalenie spojówek,
- ma gorączkę.
Czy to na pewno zapalenie zatok u dziecka? Ostateczną diagnozę może postawić tylko lekarz i to nie po zwykłym obejrzeniu dziecka, ale po specjalistycznych badaniach. Najczęściej przy podejrzeniu zapalenia zatok lekarz wykonuje badanie endoskopowe (za pomocą wziernika) albo kieruje chorego na tomografię komputerową głowy. Badanie rentgenowskie jest w tym przypadku niewskazane.
Zapalenie zatok u dziecka: leczenie
Leczenie zapalenia zatok u dziecka już od lat oparte jest przede wszystkim na podawaniu sterydów (a nie tak jak kiedyś – antybiotyków). Ostatecznością jest punkcja udrożniająca zatoki (w państwowych szpitalach zwykle trzeba na nią czekać kilka tygodni albo nawet miesięcy). Podczas tego zabiegu laryngolog przebija igłą ścianę zatoki w nosie i wstrzykuje sól fizjologiczną, aby wypłukać zgromadzoną w zatokach ropę.
Ile trwa zapalenie zatok u dziecka?
Jeśli dziecko ma przewlekłe zapalenie zatok, kuracja sterydowa może trwać dwa czy trzy miesiące – nawet jeżeli katar i ból głowy dawno ustał. Zatoki mają wiele zakamarków, w których tygodniami może tlić się stan zapalny. Lekarz może też zdecydować o kuracji antybiotykowej na bakteryjne zapalenie zatok (jeżeli w posiewie wydzieliny kataralnej zostaną wykryte bakterie). I ta kuracja trwa dość długo: dwa, trzy tygodnie, zanim dziecko całkowicie wyzdrowieje.
Domowe sposoby na zapalenie zatok u dziecka
Choremu dziecku ulgę przyniosą (choć nie zaleczą zapalenia) środki przeciwbólowe z paracetamolem albo ibuprofenem oraz ciepłe okłady na czoło (np. z ogrzanej żelazkiem pieluszki tetrowej).
Przede wszystkim jednak trzeba zapobiegać powikłaniom kataru i zapalenia zatok. Dlatego:
- regularnie wietrz mieszkanie,
- pamiętaj o czapce (zatoki lubią ciepło),
- układaj dziecko tak, by miało głowę wyżej niż klatkę piersiową (możesz w tym celu podłożyć np. książki pod nogi łóżka od strony głowy); takie ułożenie sprzyja spływaniu wydzieliny z nosa,
- oczyszczaj nosek dziecka – podczas kataru płucz go wodą morską, a kiedy maluch jest zdrowy, wpuszczaj raz dziennie po kropelce soli fizjologicznej do każdej dziurki; sprawdzają się też inhalacje z soli fizjologicznej (roztwór 3-5 proc.).
Nie zmuszaj dziecka, aby podczas kataru zbyt mocno wydmuchiwało nos (i ostrożnie używaj aspiratorów do nosa!). Kiedy maluch dmucha za mocno, ciśnienie w nosie rośnie, a wtedy skażona wirusami wydzielina łatwo przesuwa się do zatok i uszu. Według wielu lekarzy zapalenia zatok często są spowodowane właśnie takim nieprawidłowym sposobem oczyszczania nosa!
Czy dziecko z zapaleniem zatok może wyjść na spacer?
Jeśli dziecko ma zapalenie zatok, ale jest w trakcie leczenia, dobrze się czuje i nie ma gorączki, można wyjść z nim na dwór. Spacer powinien być jednak krótki, a dziecko odpowiednio ciepło ubrane (w czapce!). Niedopuszczalne jest natomiast posyłanie dziecka do przedszkola lub szkoły, gdy:
- ma niedoleczone zapalenie zatok,
- jest w trakcie kuracji antybiotykiem.
W czasie choroby dziecko jest osłabione i podatne na infekcje. Dodatkowo podczas antybiotykoterapii organizm jest wyjałowiony z dobrych, fizjologicznych bakterii i kontakt z innymi dziećmi naraziłby malucha na przejęcie złych bakterii (nawet jeśli inne dzieci są zdrowe, mogą być nosicielami tych bakterii). Niedoleczone zapalenie zatok i katar wciąż też stwarzają ryzyko, że dziecko będzie zarażać innych.
Zobacz też: