Karmienie noworodka piersią – podstawowe zasady

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dziecko przez pierwszych 6 miesięcy powinno być karmione wyłącznie piersią. To najlepszy sposób żywienia noworodka i młodszego niemowlęcia. Jest również bardzo prosty, pod warunkiem, że uda się pokonać trudności pojawiające się w pierwszych dniach i tygodniach po porodzie.

Wyłączne karmienie piersią może trwać także nieco krócej niż 6 miesięcy. Mówią o tym najnowsze zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻ) dotyczące rozszerzania diety niemowląt, opublikowane na początku 2021 roku. Zgodnie z nimi karmiąca mama może zacząć wprowadzać do diety dziecka dodatkowe produkty nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia niemowlęcia (początek piątego miesiąca) i nie później niż w 26 tygodniu (początek 7 miesiąca życia).

Choć karmienie piersią jest czynnością naturalną, wiele kobiet nie wie, w jaki sposób należy karmić dziecko. Podajemy najważniejsze zasady karmienia noworodka.

Spis treści:

• Jak karmić piersią?
• Co ile karmić noworodka?
• Jak długo karmić noworodka piersią?

Jak karmić piersią?

Karmienie piersią powinno być wygodne arówno dla dziecka, jak i dla jego mamy. Wypróbuj specjalne pozycje do karmienia. Możesz karmić na leżąco, siedząco, możesz też dopasować pozycję do apetytu dziecka i ilości pokarmu, jaką masz w piersiach.​ Prawidłowe przystawienie dziecka do piersi i wybranie odpowiedniej pozycji do karmienia ma duży wpływ na powodzenie w karmieniu piersią.

Karmienie piersią krok po kroku

1. Połóż się wygodnie na boku, oprzyj głowę na poduszce lub usiądź w wygodnej pozycji (ważne, żeby plecy były podparte). Możesz wypróbować też inne polecane pozycje do karmienia piersią.
2. Ułóż dziecko na boku, zwrócone twarzą w twoją stronę (brzuch dziecka skierowany do brzucha mamy).
3. Głowę dziecka ułóż w zgięciu swojego łokcia, a plecy podeprzyj przedramieniem.
4. Twarz dziecka powinna się znajdować na wysokości twoich piersi, abyś nie musiała się nachylać podczas karmienia.
5. Dotknij brodawką ust noworodka i delikatnie je połaskocz, aby obudził się odruch szukania.
6. Gdy dziecko otworzy usta, przytul go do siebie.
7. Pamiętaj, by zawsze przysuwać dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka.

Czy noworodek prawidłowo chwyta pierś?

Aby upewnić się, że dziecko jest prawidłowo przystawione do piersi, podczas karmienia, zwróć uwagę:

• czy w buzi dziecka znajduje się brodawka wraz z dużą częścią otoczki,
• czy słychać wyraźne odgłosy przełykania, które przypominają postękiwanie, gdy dziecko ssie pierś.

Jeśli dziecko wciągnęło ustami brodawkę, a gdy ssie – cmoka, oznacza to, że chwyciło pierś zbyt płytko. Włóż mały palec w kącik ust noworodka i przerwij ssanie. Po chwili spróbuj jeszcze raz przystawić dziecko do piersi. Jeśli noworodek nieprawidłowo ssie, nie wypije tyle mleka, ile potrzebuje. To sprawia też, że podczas kolejnego karmienia w piersiach będzie mniej pokarmu.

Akademia Młodych Rodziców

Maluszek nie chce ssać? A może nie rozstaje się z piersią? Mamy gotowe rozwiązania! Czytaj więcej

Co ile karmić noworodka piersią?

Młode mamy często zastawiają się, jak często karmić noworodka w pierwszych dniach po porodzie. Dziecko powinno być karmione na żądanie, czyli tyle razy, ile ma ochotę ssać.

Karmienie piersią na żądanie to doskonały sposób na pobudzenie laktacji – piersi zaczynają produkować tyle mleka, ile dziecko potrzebuje. Normą jest 8-12 karmień w ciągu doby, ale w pierwszym miesiącu życia niektóre dzieci domagają się karmienia nawet co godzinę.

Kiedy pierwsze karmienie noworodka?

Pierwsze karmienie noworodka powinno odbyć się tuż po porodzie – najlepiej w ciągu dwóch pierwszych godzin życia dziecka. Noworodek jest wyposażony w odruchy, które mu w tym pomagają. Położony na brzuchu mamy próbuje podpełznąć do piersi i ją ssać. To niezwykły widok dla młodych rodziców.

Podczas pierwszego karmienia, dziecko wysysa zaledwie kilka kropel pierwszego pokarmu, tzw. siary. Ma ona ogromne znaczenie dla wspierania odporności dziecka. Prawdziwe mleko pojawi się w pierwszych trzech dobach. Nie przejmuj się, że twoje piersi produkują jeszcze niewiele pokarmu. Przystawiaj dziecko jak najczęściej, to sprzyja pobudzeniu laktacji.

Dlaczego noworodek często domaga się piersi?

• Noworodek ma bardzo małą pojemność żołądka. W trakcie jednego karmienia wypija niewiele mleka.
• Pokarm kobiecy jest szybko trawiony i dziecko szybciej staje się głodne.
• Laktacja nie jest jeszcze ustabilizowana, są dni, kiedy pokarmu jest mniej pokarmu w piersiach i dziecko musi jeść częściej.

Jak długo karmić noworodka piersią?

Ile minut powinno trwać karmienie noworodka? Przyjmuje się, że karmienie trwa zwykle 10–20 minut. Każde dziecko ssie jednak w swoim tempie. Niektóre dzieci opróżniają pierś w 10 minut, inne lubią być karmione dłużej. Dużo zależy od tego, jak bardzo dziecko jest głodne.

Karmienie piersią – ilość pokarmu

W pierwszych dniach po porodzie noworodek je niewielkie ilości pokarmu. Dziecko ma jeszcze bardzo mały żołądek, który nie jest w stanie pomieścić większej ilości mleka. Dodatkowo piersi kobiety nie produkują jeszcze zbyt wiele pokarmu. Nie oznacza to jednak, że noworodek jest głodny – siara, czyli pierwsze mleko, jest bardzo odżywcza. Dziecko je dokładnie tyle, ile potrzebuje jego organizm.

Ile pokarmu otrzymuje noworodek:

• w pierwszej dobie życia – ok. 6-7 ml w trakcie jednego karmienia,
• tygodniowe dziecko – 60-70 ml w trakcie jednego karmienia,
• dwutygodniowe dziecko – 100 ml i więcej w trakcie jednego karmienia,
• czterotygodniowe dziecko – 600-700 ml na dobę (dziecko o wadze 5 kg).

Skąd wiadomo, ile pokarmu wyssał noworodek?

Rodzice karmiący mlekiem modyfikowanym wiedzą dokładnie, ile dziecko zjada. W przypadku karmienia piersią jest inaczej. Dziecko raz zje mniej, raz więcej. Gdy zgłodnieje, będzie głośno domagać się piersi.

O tym, czy dziecko się najada, zwykle świadczy jego zachowanie. Jeśli karmienie odbywa się nie rzadziej niż 7–10 razy na dobę, a noworodek jest zadowolony, pogodny, nie należy się martwić.

Powodem do niepokoju może być:

• marudzenie dziecka
• rzadkie i krótkie karmienia
• częsty płacz.

W takiej sytuacji należy zważyć dziecko w przychodni, aby upewnić się, ile przybiera na wadze. W pierwszych trzech miesiącach dziecko powinno przybierać na wadze 140–210 g tygodniowo. Jeżeli tyle właśnie przybiera, nie musisz się niepokoić. Jeśli przybiera mniej, porozmawiaj z położną, doradcą laktacyjnym lub pediatrą. Być może rzeczywiście masz mało mleka lub źle przystawiasz dziecko piersi. Trzeba to zmienić. Poproś o pomoc położną lub doradcę laktacyjnego.

Konkurs „Narodziny rodziny”

Jesteś rodzicem niemowlaka? Opisz swoją historię i wygraj wózek spacerowy! Czytaj więcej

Czy wybudzać noworodka do karmienia piersią?

Według zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP) w przypadku noworodków przerwa w karmieniu (piersią lub butelką) nie powinna trwać dłużej niż 4 godziny. Jeśli więc maluch śpi – do ukończenia 2. tygodnia życia powinnaś go wybudzać na karmienie. Jeśli dziecko jest starsze i dobrze przybiera na wadze – wybudzanie nie jest konieczne. Maluch powinien być karmiony piersią, gdy sam da znać, że doskwiera mu głód.

Jak wybudzać noworodka do karmienia? Możesz to zrobić delikatnie odkrywając lub dotykając dziecko, mówiąc do niego, podnosząc je lub zapalając światło, które po rozpoczęciu karmienia możesz przygasić.

Pamiętaj, że nocne karmienia piersią są bardzo ważne ważne w pierwszych miesiącach życia dziecka. W twoim organizmie wydziela się duża ilość prolaktyny, masz więc więcej mleka. Nocny pokarm jest też bardziej kaloryczny i zawiera dużo kwasów tłuszczowych omega-3, cennych dla mózgu.

Czy dziecko ssie pierś, tylko by zaspokoić głód?

Głód nie jest jedynym powodem ssania piersi. Niektóre dzieci mają większą potrzebę ssania. Warto zwracać uwagę, czy noworodek naprawdę ssie, czy traktuje pierś jak smoczek. Gdy słyszysz leciutkie postękiwanie (odgłos przełykania pokarmu), oznacza to, że ssie i je. Jeśli tylko czasem porusza buzią, raczej zaspokaja tylko potrzebę ssania lub bliskości. Łagodnie wyjmij pierś z ust dziecka i poczekaj chwilę, aż odbije mu się połknięte powietrze. Jeśli za jakiś czas znów zechce ssać, zaproponuj drugą pierś.

Zobacz też:

• 22 rady, dzięki którym polubisz karmienie piersią
• Karmienie piersią lepsze niż ubezpieczenie zdrowotne
• 5 rzeczy, których nikt ci nie powiedział o karmieniu piersią

Konsultacja merytoryczna

Edyta Brala

Licencjonowana położna Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego