Dawniej kasze robiono głównie z ziaren orkiszu (rodzaj pszenicy), dzikiego jęczmienia oraz prosa. Dziś kasze powstają przede wszystkim z jęczmienia, prosa, pszenicy, gryki, owsa, kukurydzy. Ziarna są obłuszczane, polerowane, a także łamane czy mielone. W zależności od tego, na jakim etapie zatrzyma się ich obróbka, powstają kasze grube, średnie lub drobne. Zobacz, dlaczego warto, by karmiąca mama jadła kasze.
Ziarna, z których powstają kasze, są mało przetworzone, dzięki temu zachowują większość swoich naturalnych wartości odżywczych. Kasze zawierają sporo błonnika, który reguluje pracę przewodu pokarmowego, zapobiegając zaparciom. Witaminy, szczególnie z grupy B, które ułatwiają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz dobrze wpływają na stan włosów. Zaś witamina PP (niacyna), której szczególnie dużo jest w kaszach jęczmiennych, ma duże znaczenie w procesach krwiotwórczych, zapobiegając anemii (to ważne dla karmiącej mamy). Przyczynia się też do poprawy kondycji skóry. Kasze zawierają też składniki mineralne: fosfor, wapń, potas, magnez i żelazo. Są dobrym źródłem białka roślinnego.
Choć kasze przechodzą dość skomplikowane procesy produkcyjne, to wciąż zachowują większość swoich wartości odżywczych. W przypadku kasz gruboziarnistych (gryczana, pęczak, jaglana) ziarna są oczyszczane z łusek i polerowane, a drobniejszych rodzajów – dodatkowo łamane (mazurska, wiejska, perłowa, krakowska). Z najdrobniej zmielonych ziaren uzyskuje się kaszę mannę, kukurydzianą. Ponieważ w zbożach najwięcej substancji odżywczych znajduje się w zarodkach ziaren i tuż po łupiną, to wynika z tego, że najzdrowsze są kasze grube o najmniej rozdrobnionych ziarnach.
Kasze warto prużyć - czyli powoli gotować w małej ilości wody, tylko takiej, jaka kasza jest w stanie wchłonąć. Wtedy nawet jeśli wygotują się z niej jakieś wartościowe składniki, to z powrotem zostaną wchłonięte. Zwykle stosuje się dwie miarki wody na jedna miarkę kaszy, np. na pół szklanki kaszy jedną szklankę wody. W przypadku kasz grubych, np. pęczaku, należy użyć 2,5 raza więcej wody niż kaszy.
Kasze dobrze jest jadać z dodatkiem mleka lub mięsa - jedząc w trakcie jednego posiłku kaszę zawierającą białko roślinne oraz produkty z białkiem zwierzęcym, dostarczasz pełny zestaw aminokwasów, dzięki którym białko może być w pełni wykorzystane przez organizm. Niektóre z aminokwasów, np. lizyna, nie występują w produktach roślinnych (a więc w kaszach), a jedynie w tych pochodzenia zwierzęcego. Również dlatego kasze warto też jadać z rybą lub roślinami strączkowymi.
Zobacz też: Czego brakuje w diecie kobiet karmiących piersią? - film
Wróć do talerza
Staraj się przyzwyczajać swoją pociechę do jedzenia ich jak najwcześniej. A może przestawisz na razowe pieczywo lub ciemny makaron całą swoją rodzinę? W produktach z ziaren mało oczyszczonych kryje się mnóstwo błonnika, witamin, m.in. PP i z grupy B, oraz składników mineralnych (żelazo, wapń). Dietetycy zalecają trzy porcje produktów pełnoziarnistych dziennie. Może to być na przykład grahamka na śniadanie (dziecko może jej spróbować już pod koniec pierwszego roku życia), kasza lub makaron pełnoziarnisty jako dodatek do obiadu, a na podwieczorek ciastko owsiane. Jedzcie je choć kilka razy w tygodniu, na przemian z produktami z białej mąki. Ciemne pieczywo Piecze się je z mąki razowej pszennej lub żytniej. Najdelikatniejsze są bułeczki grahamki (z mąki pszennej), ale dobry jest też razowy chleb – musi być w 50% z mąki z pełnego przemiału. Nasza rada. Czytaj etykiety – chleb może być ciemny, bo zabarwiono go karmelem. Prawdziwy razowy musi być ciężki, gliniasty i długo utrzymywać świeżość. Spróbuj pieczywa z pszenicy orkiszowej (jest też mąka, kasza, grysik z orkiszu). Grube kasze Gryczana, pęczak, perłowa – im mniej oczyszczone i większe ma ziarno, tym jest cenniejsza. W porównaniu z nimi kasza manna ma niezbyt wiele wartości. Kasze świetnie smakują w zupach lub jako dodatek do drugiego dania. Można przyrządzać z nich placki lub nadzienie do pierogów. Nasza rada. Warto gotować kaszę w takiej ilości wody, aby ziarna całkowicie ją wchłonęły. Jeśli ugotujesz ją w plastikowym woreczku w dużej ilości wody, to większość cennych składników wygotuje się, a ty wylejesz je, odcedzając kaszę. Makaron razowy Podobnie jak pieczywo produkowany jest z mąki z pełnego przemiału. Łatwo go odróżnić – jest sporo ciemniejszy od zwykłego pszennego. W porównaniu z makaronem z białej mąki dostarcza podwójnej ilości...
To była kiedyś naprawdę polska specjalność! Kasze jadano na królewskich dworach, ich wielkimi smakoszami byli m.in. Władysław Jagiełło i Kazimierz Wielki. Dopiero później ich miejsce zajęły ziemniaki, a ostatnio także różnego rodzaju makarony. Dziś kasze uchodzą za zdrowe, ale i mało atrakcyjne. No bo jak często można jeść gryczaną z gulaszem czy mannę na mleku? Jednak naprawdę warto przywrócić kasze do łask. Jest o co walczyć, bo mało co na talerzu może się pochwalić takim bogactwem cennych składników! Zdrowe trzy razy B Białko, błonnik i witaminy z grupy B są największym bogactwem kasz. Białko to cegiełki, z których organizm dziecka tworzy nowe komórki. To zawarte w kaszach nie ustępuje wiele temu, które znajduje się w mięsie. Błonnik poprawia pracę przewodu pokarmowego, zapobiega zaparciom. Natomiast witaminy z grupy B budują układ nerwowy. Są potrzebne, by dziecko umiało się skoncentrować, nie było nerwowe i pobudzone. W kaszach jest też dużo magnezu (więcej mają tylko orzechy i mak) oraz wapnia. Warto je więc podawać dzieciom, szczególnie tym, które są alergikami. Pyszna i dobra kasza Jaką kaszę najlepiej podawać dziecku? W zasadzie każdą, którą polubi! → Jaglana. Zrobiona z prosa. Na pewno smyk chętnie po nią sięgnie, bo jest słodkawa. Można z niej zrobić wspaniałe zapiekanki, np.z rodzynkami, gruszkami, śliwkami, dodawać do warzyw, ryb, mięsa. Jest lekkostrawna, zawiera dużo białka, witamin z grupy B, wapń, fosfor, potas, żelazo. Nie ma glutenu, więc może ją jeść malec na bezglutenowej diecie. → Kukurydziana. Jest również lekkostrawna i bezglutenowa. Ma dużo białka, wapnia, potasu, fosforu, witaminy A oraz E. Wspaniale smakuje na słodko, np. z owocami (jabłka, gruszki, śliwki, rodzynki) i orzechami. Można ją dodawać do zup, robić z niej zapiekanki. Dobrze się komponuje z żółtym serem. → Gryczana....
Właśnie dzięki kaszce twoja pociecha ma szansę pierwszy raz zetknąć się z glutenem. Jeśli jest karmiona piersią – już w piątym miesiącu, a w szóstym – gdy dostaje mleko z butelki. Kiedyś produkty glutenowe podawało się dopiero w 10. miesiącu życia dziecka. Od ubiegłego roku jednak dietetycy zalecają, by odrobinę kaszki glutenowej (manny, pszennej) wprowadzić do menu dziecka szybciej. Sporo badań naukowych dowiodło, że wczesne, stopniowe wprowadzanie glutenu zmniejsza ryzyko zachorowania na celiakię (choroba polega na uczuleniu na białko zawarte w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie). Mniej więcej w tym samym czasie maluch może też próbować kaszek z innych zbóż, na początku łączonych z mlekiem lub jako składnik obiadów lub deserów. Sprawdź, czy wprowadzasz je do diety dziecka w odpowiedniej kolejności. Uważaj też na ilość, bo kaszka, zwłaszcza manna, tuczy. Zanim skończy rok Zacznij od podawania drobnych kaszek, które po przygotowaniu mają delikatną, płynną konsystencję. Po 7.–8. miesiącu przyjdzie czas na nieco grubsze rodzaje kasz. Jednak muszą one być dobrze rozgotowane. KASZKI GLUTENOWE: → Kaszka manna dla karmionych piersią – od 5. miesiąca, dla karmionych butelką – od 6. miesiąca Odrobinę – czyli pół łyżeczki – rozgotowanej kaszy manny możesz podać dziecku razem z przecierem jarzynowym, ale tylko raz w ciągu dnia. → Kaszka pszenna dla karmionych piersią – od 5. miesiąca, dla karmionych butelką – od 6. miesiąca Zamiast odrobiny manny do przecierów jarzynowych możesz dodawać kaszkę glutenową, np. pszenną. → Kuskus od 10. miesiąca dla karmionych piersią i butelką Warto o nim pamiętać, bo jest delikatny i szybko się go przygotowuje. Ta pszenna kasza może być na przykład składnikiem zupki. Ponieważ dodatek kuskusu sprawia, że w daniu są wyczuwalne grudki – maluch...
