Smółka: co to jest, jak wygląda, o czym świadczy brak smółki u noworodka [WIDEO]
Smółka u noworodka, czyli pierwsza kupka, jest czarna, lepka i gęsta. Ważne, by pojawiła się w odpowiednim czasie. To znak dla lekarzy, że dziecko jest zdrowe. Brak smółki może świadczyć o schorzeniach u malucha. O smółce u noworodka opowiada dr Marta Balicka, pediatra neonatolog ze Szpitala Medicover w Warszawie.
- Joanna Biegaj
Smółka jest wydalana przez noworodka w ciągu 48 godzin po przyjściu na świat. Brak smółki może być oznaką choroby Hirschsprunga. Natomiast przedwczesne wydalenie smółki jeszcze na etapie życia płodowego jest przyczyną zielonych wód płodowych i może grozić zespołem aspiracji smółki.
Spis treści:
- Smółka – co to jest i jak wygląda?
- Smółka u noworodka – kiedy się pojawia?
- Brak smółki u noworodka
- Smółka w wodach płodowych
- Zespół aspiracji smółki
Smółka – co to jest i jak wygląda?
Smółka (łac. meconium), nazywana też pierwszym stolcem w życiu dziecka, zostaje wydalona przez noworodka niedługo po urodzeniu. Jej pojawienie się oznacza, że jelita dziecka pracują prawidłowo. Smółka ma czarny lub czarnozielony kolor, jest lepka i gęsta, podobna do smoły (stąd nazwa). To wydzielina, która tworzy się w jelitach dziecka ok. 16 tygodnia ciąży, a w kolejnych miesiącach narasta.
Jak długo dziecko wydala smółkę? Smółka jest wydalana w ciągu pierwszych 2-3 dni życia noworodka. Po wydaleniu smółki pojawiają się stolce przejściowe, które po 3-4 dniach zastępuje normalna kupka niemowlaka.
Smółka składa się z:
- mazi płodowej
- wód płodowych
- komórek nabłonka przewodu pokarmowego płodu
- bilirubiny
- cholesterolu
- enzymów trawiennych.
Smółka u noworodka – kiedy się pojawia?
Pierwsza smółka u noworodka powinna pojawić się w pierwszej dobie po narodzinach – dotyczy to dzieci urodzonych w terminie. U wcześniaków smółka pojawia się nieco później – w ciągu dwóch dób po narodzinach.
Wydalenie smółki jest sygnałem dla lekarzy o stanie zdrowia noworodka – wyjaśnia dr Marta Balicka, pediatra neonatolog ze Szpitala Medicover w Warszawie – W czasie naszych wizyt na oddziale noworodkowym każda mama słyszy od nas pytania, czy maluch zrobił siusiu albo wydalił smółkę. Te pytania mają duże znaczenie – mówi pediatra. Lekarze obserwują, czy dziecko wydaliło smółkę po to, aby ustalić ryzyko niektórych wad dolnego odcinka przewodu pokarmowego – bo nie wszystkie tego typu wady są rozpoznawane prenatalnie – tłumaczy ekspertka.
– Dla nas, lekarzy, fakt, czy noworodek oddał już smółkę, czy nie, jest bardzo ważną rzeczą – mówi dr Balicka. – Jeśli noworodek nie wydali smółki w ciągu pierwszych 24 godzin życia, to rodzi się obawa, że gdzieś w dolnym odcinku przewodu pokarmowego jest niedrożność.
Brak smółki u noworodka
Istnieją poważne wrodzone choroby, których objawem jest opóźnione oddawanie smółki przez dziecko – tłumaczy dr Balicka. – Taką chorobą jest np. choroba Hirschsprunga, na którą statystycznie choruje 1 dziecko na ok. 5 tys. urodzeń. Polega ona na braku zwojów nerwowych w pewnym odcinku jelita grubego, co uniemożliwia prawidłową perystaltykę i w efekcie – zaleganie mas kałowych.
To, że noworodek w ciągu pierwszej doby życia nie wydalił smółki, nie oznacza, że ma chorobę Hirschsprunga. Podejrzenie choroby wymaga dalszej diagnostyki na oddziale chirurgii noworodka – mówi dr Balicka.
Smółka w wodach płodowych
Zdarzają się przypadki, gdy dziecko wydala smółkę do wód płodowych jeszcze przed narodzinami. Dzieje się tak zazwyczaj w przypadku ciąż przenoszonych (trwających dłużej niż 42 tygodnie). Przedwczesne wydalenie smółki powoduje zmianę koloru wód płodowych – robią się one zielone.
Smółka w wodach płodowych zazwyczaj nie niesie za sobą negatywnych konsekwencji dla dziecka.
Do czynników ryzyka wydalenia przez dziecko smółki do wód płodowych zalicza się:
- ciążę przenoszoną
- małowodzie
- stan przedrzucawkowy i rzucawkę
- nieprawidłową czynność serca płodu
- nadciśnienie u matki
- cukrzycę ciążową
- zespół wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu
- palenie papierosów w ciąży.
Zespół aspiracji smółki
W 2 do 10 proc. przypadków, gdy smółka została wydalona do wód płodowych, dochodzi do zespołu aspiracji smółki (zespołu MAS, ang. meconium aspiration syndrome). Smółka przedostaje się wtedy do dróg oddechowych płodu.
Zazwyczaj płód wydala smółkę do wód płodowych z powodu niedotlenienia wewnątrzmacicznego lub zakażenia. Takie niedotlenienie może stymulować ruchy oddechowe u dziecka, a smółka (wewnątrzmacicznie) dostaje się do tchawicy i oskrzeli. Grozi to zakażeniem układu oddechowego.
Konsekwencjami zespołu aspiracji smółki mogą być:
- zaburzenia drożności oskrzelików
- uszkodzenia pęcherzyków płucnych
- upośledzenia drożności drobnych oskrzeli
- rozwój przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodków.
W przypadku zespołu aspiracji smółki u noworodka ogranicza się do minimum zabiegi, pielęgnacje, diagnostykę, ponieważ ból oraz pobudzenie mogą nasilać niedotlenienie. Odsysa się smółkę z jamy ustnej, nosa, tchawicy, a także stosuje się tlenoterapię. Dziecku podaje się również antybiotyki. Rokowania w przypadku zespołu aspiracji smółki u dziecka zależą od tego, jak ciężki był stan dziecka.
Zobacz także: