Krzywica występuje już dziś dość rzadko dzięki temu, że dzieci w pierwszym roku życia dostają witaminę D3 w kroplach lub w mleku modyfikowanym. Jest ona też wytwarzana w skórze dziecka pod wpływem światła słonecznego. Ale nie lekceważ tej choroby, bo może się ona przydarzyć każdemu dziecku.
W naszym klimacie na niedobór witaminy D narażone są szczególnie maluchy między trzecim miesiącem a drugim rokiem życia. A także dzieci mieszkające w dużych miastach – bo znaczna część promieni ultrafioletowych pochłaniana jest przez dym i kurz znajdujące się w powietrzu. W chłodnej porze roku (jesienią i zimą) to zjawisko jest jeszcze bardziej nasilone. Warto też pamiętać, że powszechnie stosowane kremy z filtrami przeciwsłonecznymi skutecznie blokują naturalny proces tworzenia się w skórze witaminy D.
W pierwszym roku życia dziecko rośnie i zwiększa swoją wagę w szybkim tempie. A do tego niezbędna jest odpowiednia ilość witaminy D3. Jej brak powoduje problemy z wchłanianiem wapnia (budulec kości), a w konsekwencji spadek poziomu tego minerału we krwi i nadmierne wydzielanie fosforanów z moczem.
Jeśli spodziewasz się dziecka, powinnaś dbać nie tylko o to, by w twojej diecie znalazły się warzywa, owoce, mleko, masło, jajka, chude mięso i tłuste, najlepiej morskie ryby. Ważne jest też, by przebywać na świeżym powietrzu, chodzić na spacery (szczególnie w słoneczne dni). W ostatnim trymestrze ciąży warto też przyjmować witaminę D3 w ilości zaleconej przez lekarza. Pamiętaj, że ta witamina zawarta jest w preparatach dla kobiet w ciąży, więc dodatkowe jej przyjmowanie trzeba uzgodnić z lekarzem. Jeszcze będąc w twoim brzuszku, rozwijające się dziecko gromadzi zapasy witaminy D, które wyczerpują się pod koniec pierwszego miesiąca po urodzeniu.
Pierwsze symptomy krzywicy to drażliwość i niepokój u dziecka, mniejsza odporność, nadmierne pocenie się główki w trakcie snu i karmienia, a także rozmiękanie i spłaszczenie kości z tyłu główki (potylicy). Ciemiączko przednie u małego dziecka jest duże, a jego zarastanie może być opóźnione. Czasem zauważa się deformację klatki piersiowej (pogrubione połączenie żeber z przodu) i duży, „rozlany” brzuszek. Bywa, że dziecko ma odstające żebra. Dziecko, które skończyło roczek, może mieć tzw. guzy czołowe (dwie wypukłości na czole), bywa, że nóżki dziecka zaczynającego chodzić mają kształt litery O lub X (choć nie zawsze świadczy to o krzywicy), a później także występuje płaskostopie. Około drugiego roku życia krzywica często sama mija, zmienia się bowiem dieta dziecka. Więcej przebywa ono na powietrzu i słońcu. Niestety, niektóre objawy choroby (np. zniekształcenia kości) mogą się utrwalić i zostać na całe życie.
Zobacz też: Niedobór wapnia i witaminy D u dziecka
Niedobór witaminy D częściej miewają wcześniaki, dzieci z ciąży bliźniaczej, a także duże, szybko rosnące niemowlęta. Podobnie jak dzieci otyłe oraz te karmione niewitaminizowanym mlekiem i nieotrzymujące witaminy D3 w kroplach. Krzywica może się pojawiać u dzieci leczonych lekami przeciwdrgawkowymi, chorujących na biegunki, choroby związane ze złym wchłanianiem. A także u maluchów często zapadających na infekcje czy przekarmianych krowim mlekiem.
Dzieciom karmionym mlekiem modyfikowanym nie trzeba dodatkowo podawać witaminy D3, bo wystarczająca jej ilość jest w mieszance. W 100 ml mleka modyfikowanego początkowego jest ok. 40–50 jednostek tej witaminy. Jeśli dziecko ma dobry apetyt i pije chętnie, jego zapotrzebowanie na witaminę D jest zaspokojone. Dzieci karmione piersią powinny dostawać 400 jednostek witaminy D3 (jedna kropla) dziennie, bo pokarm mamy, choć bardzo wartościowy, zawiera jej zbyt mało, ale nawet ta niewielka ilość jest świetnie przyswajalna. Dzienna dawka witaminy D3 w pierwszym roku życia nie powinna być przekroczona.
Zobacz też: Kości mocne jak stal
To sprawa indywidualna. Moment rozpoczęcia podawania witaminy D3 noworodkowi zależy od tego, czy mama w ostatnim trymestrze ciąży przyjmowała tę witaminę, czy też nie. Jeśli tak, dziecku podaje się ją dopiero od trzeciego tygodnia życia. Jeżeli nie, to od pierwszych dni po urodzeniu. Witamina D3 jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego należy podawać ją przed karmieniem wprost do buzi. Stosowanie witaminy D3 trzeba kontynuować też w drugim roku życia jesienią, zimą i wczesną wiosną.
Tak. Dziecko, które przez dłuższy czas dostawało za dużo witaminy D3, traci apetyt, może mieć nudności, zaparcia, chce częściej pić i często robi siusiu. Przedawkowanie witaminy D3 przyczynia się też do powstawania kamicy nerkowej. Objawy te występują jednak bardzo rzadko.
Zobacz też: Dlaczego spacery są ważne
Krzywica, zwana też dawniej chorobą angielską, polega na niewłaściwej mineralizacji kości. Wynika z zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej w organizmie. Powoduje zaburzenia we wzroście kości , a w konsekwencji ich zniekształcenia. Krzywica najczęściej występuje u dzieci między 3. a 24. miesiącem życia. Skąd się bierze krzywica? Bezpośrednią przyczyną krzywicy jest niedobór witaminy D 3 , która reguluje w organizmie przyswajanie fosforu i wapnia. Wapń i fosfor są konieczne do prawidłowej budowy kości. Gdy ich brakuje, kości miękną i szkielet dziecka ulega deformacji. Krzywica zagraża przede wszystkim: niemowlętom otyłym i szybko rosnącym – którym dostarczono wszystkich składników pokarmowych za wyjątkiem witaminy D. wcześniakom i bliźniętom – co wynika z małych zapasów witaminy D z okresu życia płodowego. dzieciom urodzonym z małą masą ciała – często bardzo szybko przybierają one na wadze i jeśli nie otrzymają odpowiedniej ilości witaminy, objawy krzywicy mogą wystąpić już przed 3. miesiącem życia. dzieciom z niedoborami odporności – częste infekcje, biegunki, zakażenia, sprzyjają niedoborowi witaminy D. Krzywica może pojawić się też przy prawidłowej suplementacji witaminy D 3 . W takim przypadku może wynikać z: niewłaściwej diety (za dużo fosforanów, za mało wapnia) problemów metabolicznych. Jakie są jej objawy u dzieci? Pierwsze symptomy krzywicy to: drażliwość i niepokój u dziecka mniejsza odporność nadmierne pocenie się główki w trakcie snu i karmienia rozmiękanie i spłaszczenie kości z tyłu główki (potylicy) deformacja klatki piersiowej (pogrubione połączenie żeber z przodu) duży, „rozlany” brzuszek odstające...
Podawanie witaminy D3 niemowlęciu jest konieczne. Tylko jak to robić? Wszystko zależy od tego, czy twoje dziecko jest karmione piersią, czy pije mleko modyfikowane czy też jest karmione w sposób mieszany. Mleko mamy zawiera mało witaminy D, więc maluszek karmiony naturalnie powinien ją dostawać w kropelkach. Z dziećmi karmionymi butelką jest inaczej. Mieszanki mleczne są wzbogacone nie tylko w wapń, ale także w witaminę D – 100 ml mleka początkowego zawiera 40–60 j.m. (jednostek międzynarodowych) witaminy D3, a 100 ml następnego – 56–76 j.m. Ile witaminy D potrzebują niemowlęta w 1. roku życia? Dzieci w pierwszym roku życia potrzebują 400-600 j.m. witaminy D na dobę. Jeśli więc niemowlę pije ok. 1000 ml mleka modyfikowanego na dobę, nie musi dostawać dodatkowo witaminy D3. Tyle tylko, że niewiele dzieci, nawet po szóstym miesiącu, ma aż taki apetyt, dlatego wielu lekarzy zaleca podawanie im dodatkowo witaminy D w kropelkach. W zaleceniach lekarz powinien też uwzględnić to, czy dziecko jada (i w jakich ilościach) ryby, które są zasobne w witaminę D. A co robić, gdy malec dostaje pierś i jest dokarmiany butelką? Najważniejsze, by dokładnie określić, ile dostaje mleka modyfikowanego oraz innych produktów wzbogaconych w witaminę D3 (kaszek, serków) lub zawierających ją naturalnie (np. ryby bogate w witaminę D). Jeśli lekarz uzna, że zbyt mało, wtedy konieczna może się okazać dodatkowa suplementacja witaminy D. Jakie mleko modyfikowane - sprawdź opinie rodziców! Pamiętaj! Zawsze podawaj witaminę D w kroplach tylko w takiej ilości, jaką zalecił lekarz. Zarówno jej niedobór, jaki i nadmiar może być dla dziecka szkodliwy! Zobacz też: Co musisz wiedzieć o witaminie D dla niemowlaka? 9 ważnych faktów
Co prawda słońce przyczynia się do wytwarzania w organizmie witaminy D3, która zapobiega krzywicy, jednak dzieci w pierwszym roku życia nie powinno się wystawiać na działanie promieni słonecznych. Nie grożą im jednak braki tej witaminy. Jeśli noworodek jest karmiony tylko mlekiem modyfikowanym, nie musi otrzymywać dodatkowo witaminy D3, ponieważ jego pokarm ją już zawiera. Lekarz sprawdzi tylko, czy ilość wypijanego mleka gwarantuje dziecku pokrycie dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Gdyby okazało się, że dziecko wypija za małe porcje mleka, konieczne będzie podawanie witaminy D3 w kroplach. Witaminę otrzymują też niemowlęta karmione piersią - zazwyczaj od 15. dnia życia. A jeśli mama nie przyjmowała podczas ciąży witaminy D3, krople można podawać od pierwszych dni życia dziecka. Maluszkom, które oprócz mleka mamy są dokarmiane mieszanką, lekarz indywidualnie ustala dawkę witaminy D3. Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza - zmniejszenie i zwiększenie dawki może źle wpłynąć na rozwój dziecka. Zobacz także: Witaminy - co trzeba o nich wiedzieć?
