Szczepionka MMR przeciw śwince, odrze i różyczce: kiedy szczepić, skład, powikłania
Szczepionka MMR znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych i służy do uodparniania dzieci przeciw śwince, odrze i różyczce, czyli trzem chorobom mogącym wywołać groźne powikłania. Obecnie nie ma już żadnych wątpliwości, że szczepionka MMR jest bezpieczna. A co z autyzmem, o wywoływanie którego ją podejrzewano?
Szczepionka MMR zawiera trzy rodzaje wirusów, które po podaniu dziecku wywołują u niego odporność na odrę, świnkę i różyczkę. Pierwszą dawkę podaje się w 13-15 miesiącu życia, a drugą pięć lat później. Bezpieczeństwo szczepionki MMR zostało potwierdzone badaniami, a odczyny poszczepienne nie różnią się od tych, które mogą wystąpić po innych szczepieniach.
Spis treści:
- Szczepionka MMR: kiedy się podaje dziecku?
- Szczepionka MMR – skład
- Przeciwwskazania do podania szczepionki MMR
- Szczepienie odra świnka różyczka – powikłania i objawy poszczepienne
- Autyzm po szczepieniu MMR
- Dlaczego warto zaszczepić dziecko przeciw śwince, odrze i różyczce?
Szczepionka MMR: kiedy podaje się dzieciom?
Z kalendarza szczepień obowiązującego w 2021 roku wynika, że szczepionkę MMR w Polsce podaje się w dwóch dawkach. Pierwszą po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia (planowo w 13-15 miesiącu życia) oraz w 6. roku życia. Od 2019 roku nastąpiła zmiana w terminie podawania drugiej dawki – wcześniej był to 10 rok życia. Od stycznia 2019 druga dawkę MMR otrzymują dzieci w szóstym roku życia, a zasada ta obowiązuje dzieci urodzone w 2014 roku lub później.
Pełną odporność dziecko uzyskuje po podaniu drugiej dawki. Przesunięcie szczepienia zostało podyktowane tym, aby dzieci rozpoczynające naukę w szkole były w pełni zabezpieczone przed tymi chorobami.
Szczepionka MMR – skład
Na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki MMR – M-M-RVAXPRO oraz Priorix. Oba preparaty sprzedawane są w postaci ampułkostrzykawki z proszkiem i rozpuszczalnikiem do przygotowania zawiesiny. Przygotowana dawka szczepionki w przypadku obu preparatów ma objętość 0,5 ml i zawiera żywe, atenuowane, czyli osłabione wirusy odry, świnki i różyczki. Podaje się ją domięśniowo lub podskórnie.
Preparat M-M-RVAXPRO przeznaczony jest do stosowania od 12. miesiąca życia, a w wyjątkowych sytuacjach od 9. miesiąca życia. Preparat Priorix został dopuszczony do użycia od 9. miesiąca życia.
Skład chemiczny preparatu M-M-RVAXPRO (dane z ulotki):
- sorbitol,
- sodu fosforan,
- potasu fosforan,
- sacharoza,
- żelatyna hydrolizowana,
- podłoże 199 z solami Hanks'a,
- podłoże Eagle'a,
- sodu L-glutaminian,
- neomycyna,
- czerwień fenolowa,
- sodu wodorowęglan,
- kwas solny i sodu wodorotlenek (do ustalenia pH),
- woda do wstrzykiwań.
Skład chemiczny preparatu Priorix (dane z ulotki):
- aminokwasy,
- laktoza,
- mannitol,
- sorbitol,
- neomycyna,
- woda do wstrzykiwań.
Przeciwwskazania do podania szczepionki MMR
Głównym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na którykolwiek składnik szczepionki oraz aktywna ciężka lub ostra choroba przebiegająca z gorączką. Szczepionki nie podaje się też w przypadku ciężkich niedoborów odporności. Także wystąpienie wcześniej reakcji anafilaktycznej po podaniu innej szczepionki jest przeciwwskazaniem do podania szczepionki MMR.
Ponieważ szczepionkę MMR można podawać też dorosłym, wśród przeciwwskazań wymienia się też ciążę. Łagodna infekcja, np. przeziębienie, nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia.
Szczepienie MMR – powikłania i objawy poszczepienne
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) to odpowiednik polskiego Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. We wrześniu 2019 roku opublikowała na swojej stronie internetowej stanowisko w sprawie szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce. Potwierdziła w nim skuteczność i bezpieczeństwo jej stosowania.
Skutki uboczne szczepionek przeciw odrze, śwince i różyczce dostępnych w Polsce są podobne, jak w przypadku każdego innego leku czy szczepionki. Zostały one sklasyfikowane pod względem częstości występowania:
- Bardzo często, czyli u jednego dziecka na 10 zaszczepionych, występują: zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia, gorączka powyżej 37,5.
- Często, czyli u jednego na 9-100 zaszczepionych, występują: infekcja górnych dróg oddechowych, wysypka, ból i obrzęk w miejscu podania, gorączka powyżej 39 stopni.
- Niezbyt często, czyli u jednego dziecka na 100-1000 zaszczepionych, występują: zapalenie ucha środkowego, powiększenie węzłów chłonnych, jadłowstręt, nerwowość, bezsenność, nietypowy płacz, zapalenie spojówek lub oskrzeli, kaszel, biegunka, wymioty i obrzęk ślinianki przyusznej.
- Rzadko, czyli i jednego dziecka na 1000-10000 szczepionych, występują: reakcje alergiczne, drgawki gorączkowe.
Po wprowadzeniu preparatów do obrotu, na podstawie dobrowolnych doniesień, uzyskano dodatkowe informacje o rzadkich, czy wręcz bardzo rzadkich, niepożądanych odczynach poszczepiennych (NOP): reakcje anafilaktyczne, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, objawy podobne do odry lub świnki, małopłytkowość, zapalenie mózgu, zapalenie móżdżku, zespół Guillain-Barré (trwałe uszkodzenie nerwów na skutek zaburzeń autoimmunologicznych), poprzeczne zapalenie rdzenia, zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie naczyń krwionośnych, rumień wielopostaciowy, ból stawów, zapalenie stawów.
Autyzm po szczepieniu MMR
Twierdzenie o związku autyzmu i szczepionki MMR oparte jest na oszustwie. W 1998 roku w prestiżowym czasopiśmie „The Lancet" ukazał się artykuł chirurga dr Andrew Wakefielda, w którym stwierdził, że wirus odry zawarty w szczepionce MMR wywołuje u dzieci stan zapalny jelita grubego oraz zmiany neurologiczne. Zgodnie z wynikami jego badań zaszczepione dzieci miały mieć objawy autyzmu po podaniu szczepionki. Badanie przeprowadzono na 12 dzieciach, a Wakefield otrzymał zapłatę za wykazanie związku między szczepieniem na odrę a wystąpieniem autyzmu od prawników, którzy mieli wystąpić o odszkodowanie dla rodziców badanych dzieci. Sam lekarz po 12-letnim śledztwie został pozbawiony prawa do wykonywania zawodu za fałszerstwa medyczne, a „The Lancet" wycofał artykuł ze swojej bazy.
Dlaczego warto zaszczepić dziecko MMR?
Uznane i światowej sławy zespoły naukowców oraz ośrodki badawcze przeprowadziły do tej pory ponad 100 badań, które w żaden sposób nie potwierdziły stwierdzeń Wakefielda dotyczące związku szczepionki MMR z wystąpieniem autyzmu u dzieci. Jest to szczepionka gruntownie przebadana i bezpieczna. Chroni przed chorobami, których powikłania mogą być groźne dla zdrowia lub życia:
- Odra jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób. Od 1 do 3 osób na 1000 chorych na odrę umiera z powodu powikłań, nawet przy zapewnieniu im najlepszej opieki medycznej. Może być niebezpieczna, szczególnie dla niemowląt i małych dzieci, zbyt małych, aby je zaszczepić. Jej najczęstszymi powikłaniami są zapalenie ucha (potencjalnie prowadzące do utraty słuchu, zapalenie krtani (u małych dzieci z silnymi dusznościami), zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, odrowe zapalenie mózgu.
- Świnka zaczyna się gorączką, bólem głowy, utratą apetytu oraz obrzękiem i bolesnością ślinianek. Jej powikłania są rzadkie, jednak mogą spowodować głuchotę, zapalenie jąder, zapalenie najądrzy oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
- Różyczka wywołuje u małych dzieci gorączkę, wysypkę oraz zapalenie stawów (głównie u kobiet). Zakażenie różyczką w okresie ciąży może prowadzić do wad wrodzonych płodu.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl (2021)
Zobacz też: