Reklama

Choć dostęp do antykoncepcji hormonalnej jest w Polsce trudniejszy niż w innych krajach europejskich, naprawdę warto się nią zainteresować. Jest skuteczniejsza niż wiele innych metod antykoncepcyjnych i ma wiele zalet. Narosło też wokół niej sporo mitów. Rozwiejemy je i podpowiemy, jaki rodzaj antykoncepcji hormonalnej będzie dla ciebie najlepszy.

Reklama

Antykoncepcja hormonalna:

Działanie i skuteczność antykoncepcji hormonalnej

W skład środków antykoncepcyjnych wchodzą syntetyczne hormony – jeden lub dwa: gestagen albo estrogen i progestagen. Ich zadaniem jest:

  • zatrzymanie owulacji,
  • zagęszczenie śluzu szyjki macicy, które utrudnia plemnikom wędrówkę do jajowodów,
  • spadek kurczliwości jajowodów, co hamuje wędrówkę jajeczka w kierunku macicy,
  • zmiana właściwości śluzówki macicy, co uniemożliwia zagnieżdżenie się jajeczka.

Skuteczność antykoncepcji hormonalnej wynosi ponad 99 procent. W przypadku dwuskładnikowych tabletek hormonalnych wskaźnik Pearla wynosi 0,001, co oznacza, że na 100 tysięcy kobiet stosujących tę metodę antykoncepcji w ciągu roku tylko jedna zajdzie w ciążę. Skuteczność zależy od regularności przyjmowania tabletek i stanu zdrowia – skuteczność spada w przypadku biegunki i wymiotów.

Uwaga! Kiedy lekarz pyta cię, czy stale stosujesz jakieś leki, jeśli stosujesz antykoncepcję hormonalną, twoja odpowiedź musi brzmieć: TAK.

Antykoncepcja hormonalna w postaci tabletek antykoncepcyjnych

Na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek: jednoskładnikowe, zwane minipigułkami oraz dwuskładnikowe. Wszystkie ważne informacje na ich temat znajdziesz materiale: Tabletki antykoncepcyjne – rodzaje, stosowanie, przeciwwskazania.

Przed zapisaniem tabletek antykoncepcyjnych lekarz musi przeprowadzić wywiad, zbadać piersi i ciśnienie tętnicze krwi, wykonać badanie ginekologiczne oraz pobrać próbkę do cytologii. Czasami niezbędne jest zrobienie badania ALAT i ASPAT.

Antykoncepcja hormonalna „po’’ zwana awaryjną

To także antykoncepcja w postaci tabletek. Stosuje się ją w sytuacjach awaryjnych: gdy doszło do stosunku bez zabezpieczenia, gdy zawiodły inne metody antykoncepcji (np. pękła prezerwatywa).

Działanie takich tabletek uzależnione jest od fazy cyklu, w jakim znajduje się kobieta. Jeżeli jest ona w fazie przed owulacyjnej, antykoncepcja „po’’ hamuje owulację – nie dochodzi wówczas do zapłodnienia. Jeśli natomiast jajeczko zostało już uwolnione, hormony zawarte w tego typu tabletkach zmieniają śluz szyjki macicy oraz błonę śluzową macicy, co utrudnia zapłodnienie i zapobiega zagnieżdżeniu się jajeczka w macicy. Jak widać z tego opisu, antykoncepcja „po’’ nie jest metodą wczesnoporonną, gdyż o poronieniu mówi się wtedy, gdy zagnieżdżone już jajeczko ulegnie wydaleniu z macicy.

Skuteczność tego typu antykoncepcji hormonalnej wynosi od 50 do 90 procent i zależy od czasu, jaki upłynął od stosunku do przyjęcia tabletki.

Rodzaje antykoncepcji awaryjnej

W Polsce dostępne są dwa preparaty: z lewonorgestrelem (tańszy) oraz z uliprystalem (droższy). Pierwszy należy przyjąć nie później niż 72 godziny po stosunku, drugi – do 120 godzin od stosunku. Jeśli po zastosowaniu uliprystalu dojdzie jednak do ciąży, trzeba wykluczyć ciążę pozamaciczną, gdyż preparat zwiększa ryzyko tej nieprawidłowości.

Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji „po’’:

  • nadwrażliwość na składniki tabletki,
  • poważne schorzenia wątroby,
  • ciężka astma,
  • ciąża,
  • karmienie piersią,
  • choroba zakrzepowa,
  • nowotwory hormonozależne.

Uwaga! Antykoncepcji awaryjnej nie można stosować kilka razy w czasie jednego cyklu ani jako stałej metody antykoncepcyjnej.

Działania niepożądane:

  • tkliwość piersi,
  • bóle mięśni,
  • wahania nastroju,
  • bóle głowy i zawroty głowy,
  • nudności, wymioty, biegunka, brak apetytu.

Antykoncepcja awaryjna, jak każda antykoncepcja hormonalna, jest dostępna wyłącznie na receptę. Koszt takiej tabletki wynosi od 35 do 120 zł. Przyjmuje się, że jej skuteczność wynosi 98 procent, gdy została przyjęta w ciągu pierwszych 24 godzin od stosunku. Jeśli jajeczko zagnieździło się w macicy (czyli zaistniała ciąża) przed przyjęciem leku, nie jest w stanie ciąży zaszkodzić.

Antykoncepcja hormonalna w postaci plastrów

Jej zaletą jest to, że wnika do krwi z pominięciem układu pokarmowego. Plastry zawierają dwa hormony (estrogen i progesteron), które uwalniane są przez okres, jaki plaster znajduje się na ciele. Zwykle należy zmieniać plaster na nowy raz w tygodniu, najczęściej w 1., 7. i 15 dniu cyklu. Opakowanie plastrów na jeden cykl kosztuje 40-90 zł.

Plaster przykleja się na suchą, niezmienioną skórę ramienia, brzucha, uda, pleców lub pośladka. Jego skuteczność wynosi 0,9 w skali Pearla. Niestety skuteczność spada, jeżeli plaster odklei się przed czasem, co zdarza się u pięciu proc. kobiet. Czasami preparat wywołuje reakcję skórną (20 proc. kobiet).

Przeciwwskazaniem do stosowania plastrów antykoncepcyjnych jest wysoka masa ciała – powyżej 90 kg. Wynika to z dużej zawartości tkanki tłuszczowej, która utrudnia wnikanie hormonów do krwi.

Antykoncepcja hormonalna w postaci zastrzyków

Ten rodzaj antykoncepcji zawiera progesteron, który podaje się domięśniowo raz na trzy miesiące. Zastrzyki hamują owulację i zagęszczają śluz szyjki macicy. Koszt jednego zastrzyku to ok. 60 zł.

Skuteczność jest wysoka (0,3 w skali Pearla). Niestety po podaniu zastrzyku nie można odwrócić jego działania, co może być uciążliwe, jeśli okaże się, że kobieta źle toleruje lek. Powrót do płodności jest dłuższy niż w przypadku innych hormonalnych metod antykoncepcyjnych.

Zaletą zastrzyków antykoncepcyjnych jest to, że nie zwiększają ryzyka zakrzepicy i mogą być stosowane przez kobiety z nadwagą.

Antykoncepcja hormonalna w postaci implantów

Pod skórę ramienia wszczepia się mały (4 cm na 2 mm) plastikowy pręcik, który nawet przez pięć lat uwalnia hormon – progestagen (syntetyczny progesteron). Wszczepienie przypomina zastrzyk. Wykonuje się je w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu. Usunięcie implantu (można to zrobić w każdej chwili) szybko przywraca płodność. Koszt tej antykoncepcji hormonalnej waha się od 1000 do 2000 zł.

Implanty antykoncepcyjne można stosować wtedy, gdy są przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej dwuskładnikowej i innych metod antykoncepcyjnych: nadwaga, palenie papierosów, nadciśnienie, cukrzyca, karmienie piersią. Na skuteczność implantu nie mają wpływu: biegunka, wymioty, nie trzeba też pamiętać o przyjmowaniu tabletek czy zmianie plastra.

Skuteczność implantów jest bardzo wysoka i wynosi 0,01 w skali Pearla.

Do skutków ubocznych implantów antykoncepcyjnych należą:

  • nieregularne miesiączki lub ich zatrzymanie,
  • obniżone libido,
  • bóle brzucha,
  • nudności,
  • bóle głowy,
  • przybieranie na wadze,
  • trądzik,
  • wahania nastroju,
  • uczucie dyskomfortu w pochwie.

Przeciwwskazania do stosowania implantów:

  • ciąża,
  • choroba zakrzepowa,
  • wiek poniżej 18 lat,
  • podejrzenie raka sutka,
  • krwawienie z dróg rodnych o nieznanej przyczynie,
  • nadwrażliwość na składnik implantu,
  • hiperandrogenizacja.

Antykoncepcja hormonalna w postaci krążków dopochwowych

Kobieta sama zakłada w pochwie niewielki krążek, który przez 21 dni uwalnia progesteron i estrogen. Krążek hamuje owulację oraz zagęszcza śluz szyjkowy. Wadą tego rozwiązania jest to, że trzeba krążek wyjąć przed stosunkiem, a następnie go znowu założyć. Działanie antykoncepcyjne utrzymuje się do trzech godzin od wyjęcia krążka, dlatego od momentu jego wyjęcia do ponownego założenia nie powinny mijać więcej niż trzy godziny.

Wskaźnik skuteczności dla tej metody antykoncepcji hormonalnej wynosi 0,65 przy założeniu, że krążek styka się z błoną śluzową pochwy. Cena jednego krążka wynosi ok. 60 zł.

Mity o antykoncepcji hormonalnej

Poniżej znajdziesz spis mitów. Przeczytaj je i zapamiętaj: to wszystko o antykoncepcji hormonalnej NIE jest prawdą:

  • powoduje raka – nieprawda,
  • zabija libido – nie u wszystkich je zaburza, a nowej generacji preparaty nie mają wpływu na libido,
  • powoduje tycie – tycie to znak, że antykoncepcja hormonalna została źle dobrana,
  • po odstawieniu trudno jest zajść w ciążę – totalna bzdura,
  • po odstawieniu mogą być problemy z utrzymaniem ciąży czy zdrowiem płodu – bzdura,
  • stosując antykoncepcję hormonalną trzeba brać preparaty osłonowe – nie, gdyż prawidłowo dobrana antykoncepcja nie wywołuje skutków ubocznych.

Więcej o antykoncepcji:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama