Estrogeny - kluczowy hormon w płodności i cyklu miesiączkowym kobiety

Drzemie w nich potężna siła – sterują najważniejszymi procesami związanymi z płodnością kobiety. Jednak ich niedobór lub nadmiar może być groźny. Sprawdź, za co odpowiadają estrogeny i co robić, gdy ich poziom nie jest w normie!

Spis treści:
 

• Co to są estrogeny
• Jaka jest rola estrogenów w organizmie kobiety?
• Estrogeny w ciąży i podczas karmienia piersią
• Od czego zależy poziom estrogenów?
• Jakie są skutki niedoboru estrogenów u kobiety?
• Jakie są skutki nadmiaru estrogenów?
• Badanie poziomu estrogenów
• Jak leczyć nadmiar estrogenów?

Co to są estrogeny

To bardzo ważne hormony płciowe kobiety, sterujące rozwojem, a następnie funkcjonowaniem żeńskich narządów płciowych. Estrogeny warunkują wykształcenie się 2- i 3-rzędowych kobiecych cech płciowych. Odpowiadają za:
 

• wzrost macicy,
• jajowodów,
• pochwy,
• zewnętrznych narządów płciowych,
• sutków.

Pod ich nazwą kryje się cała grupa hormonów będących różnymi postaciami estrogenu, takich jak:
 

• estron,
• estriol,
• estradiol,
• estetrol (wytwarzany tylko w ciąży).

Poziom estrogenów w organizmie kobiety sterowany jest przez przysadkę mózgową i zmienia się w trakcie całego cyklu miesiączkowego.

Estrogeny produkowane są w:
 

• jajnikach,
• nadnerczach,
• komórkach tkanki tłuszczowej.

Jaka jest rola estrogenów w organizmie kobiety?

Estrogeny wpływają u kobiety na:
 

• płodność,
• cykl miesiączkowy,
• popęd seksualny,
• psychikę,
• wygląd.

Prawidłowy poziom estrogenów pozytywnie działa na:
 

• przemianę tłuszczową,
• układ krążenia,
• równowagę emocjonalną.

Estrogeny odgrywają bardzo ważną rolę w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Po zakończeniu krwawienia (wtedy ich poziom jest najniższy) następuje wzrost estrogenów w organizmie i rozrost błony śluzowej macicy. W ten sposób ciało kobiety przygotowuje się do zapłodnienia i do zagnieżdżenia się w nim zarodka. Dzieje się tak aż do momentu owulacji, czyli połowy cyklu miesięcznego kobiety. Kiedy dojdzie do pęknięcia pęcherzyka Graafa i przekształcenia się go w ciałko żółte, zaczyna się spadek wydzielania estrogenów.

Estrogeny w ciąży i podczas karmienia piersią

Estrogeny odgrywają bardzo ważną rolę podczas ciąży. W jej trakcie wydzielanie estrogenów jest szczególnie wysokie - ich ilość zwiększa się prawie dziesięciokrotnie.

Po zapłodnieniu przygotowują śluzówkę macicy na przyjęcie zarodka i podtrzymują ciążę. Dzięki estrogenom macica się powiększa, więcej jest w niej naczyń krwionośnych, dzięki czemu podczas porodu jej mięsień jest podatny na działanie pobudzającej skurcze oksytocyny.

Wysokie stężenie estrogenów w ciąży powoduje, że zwiększa się ukrwienie okolic intymnych i piersi, na skutek czego stają się one bardziej miękkie, obrzmiałe i szczególnie wrażliwe. Estrogeny wpływają też na rozwój kanalików mlekowych w piersiach. Dodają przyszłym mamom urody:
 

• piersi stają się większe,
• sylwetka zaokrąglona,
• włosy gęstsze i błyszczące,
• skóra gładsza.

Wpływają również na psychikę przyszłej mamy, budząc instynkt budowania gniazda, pod którego wpływem kobieta urządza mieszkanie na przyjęcie dziecka.

Od czego zależy poziom estrogenów?

Jest wiele czynników, które mogą zmienić poziom estrogenów i spowodować zaburzenia hormonalne. Ogromne znaczenie ma w tym przypadku:
 

• dieta,
• wysiłek fizyczny,
• stres,
• wiek,
• geny.

Jakie są skutki niedoboru estrogenów u kobiety?

Niedobór estrogenów występuje u kobiet w okresie menopauzy - organizm przestaje stopniowo produkować ten hormon. Zdarza się jednak także u znacznie młodszych kobiet. Do najczęstszych skutków niedoboru należą:
 

• zaburzenia miesiączkowania (np. cykle bezowulacyjne),
• niepłodność,
• osteoporoza,
• objawy związane z zanikiem cech płciowych - obniżenie barwy głosu, hirsutyzm (męski typ owłosienia), męska sylwetka.

Jakie są skutki nadmiaru estrogenów?

Nadmiar estrogenów - hiperestrogenizm - pojawia się w organizmie kobiety w przypadku przyjmowania zbyt dużych dawek leków zawierających hormony. Ich większa ilość może także wynikać z nowotworów jajnika.

Zbyt duża ilość estrogenów objawia się w ciele kobiety w postaci:
 

• zaburzenia miesiączkowania,
• zwiększonego ryzyka wystąpienia zakrzepów i zatorów,
• nadmiernego przyrostu błony śluzowej macicy,
• obrzęków,
• przyrostu masy ciała,
• migreny,
• nudności,
• wymiotów,
• powiększonych piersi,
• zaburzeń pracy wątroby.

Badanie poziomu estrogenów

Zaburzenia miesiączkowania i problem z płodnością to główne powody, dla których lekarz ginekolog może zlecić zbadanie poziomu estrogenów. Ponieważ ilość hormonów płciowych u kobiet zmienia się w ciągu miesiąca dlatego trzeba zbadać poziom estrogenów w kilku fazach cyklu miesiączkowego.

Przy 28-dniowym cyklu pierwsze badania najlepiej wykonać między 3. a 5. dniem cyklu, drugie w trakcie owulacji, między 12-14 dnia cyklu lub na 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką (w przypadku cykli odbiegających długością od 28 dni), zaś trzecie już po jajeczkowaniu - zazwyczaj ok. 21. dnia cyklu.

Podwyższony poziom estrogenów może świadczyć o:
 

• nowotworze lub guzach jajników, nadnerczy,
• chorobach wątroby,
• nadczynności tarczycy.

Obniżony poziom estrogenów występuje w przypadku:
 

• zespołu Turnera,
• hipogonadyzmu (niedoczynność gonad),
• zespołu policystycznych jajników,
• niedoczynności przysadki.

Poziom tego hormonu obniża się także u anorektyczek, w wyniku niedożywienia.

Jak leczyć nadmiar estrogenów?

Jeżeli badanie wykaże za dużą ilość estrogenów, lekarz przepisze preparaty hormonalne blokujące nadmierne wytwarzanie hormonów. Poziom estrogenu można też obniżyć za pomocą diety. Opiera się ona na:
 

• świeżych owocach (grejpfruty, pomarańcze) i warzywach (fasola, brokuły, kalafior, brukselka),
• niskotłuszczowym nabiale,
• naturalnie dojrzewających serach,
• produktach pełnoziarnistych,
• rybach morskich niehodowlanych,
• owocach morza,
• orzechach, migdałach, ziarnach słonecznika lub dyni.

Na obniżenie poziomu estrogenów wpływa również dieta śródziemnomorska, bazująca na tłuszczach roślinnych zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe.

Niewskazane jest:
 

• jedzenie mięsa hodowlanego, które może być ulepszane sztucznymi hormonami,
• soi,
• picia piwa, napojów słodzonych,
• kupowania owoców i warzyw pryskanych chemicznymi środkami ochrony.

Zobacz także

Czy wiesz wszystko o dniach płodnych? Sprawdź się! [QUIZ]

Dni płodne po okresie: kiedy są, jak je obliczyć przy regularnym i nieregularnym cyklu

Śluz płodny: jak wygląda śluz w dni płodne i niepłodne?

Porady na temat płodności. Chcą być hitem a są zwykłym mitem!