Szczepionka na grypę – kiedy warto się szczepić?

Szczepionka na grypę chroni nie tylko przed zachorowaniem na grypę sezonową, ale także przed związanymi z nią groźnymi powikłaniami. Grypa nie jest błahą chorobą – może mieć bardzo ciężki przebieg. Objawy grypy nie są przyjemne: to wysoka temperatura, bóle mięśni i duże osłabienie organizmu. Zachorowanie może skończyć się pobytem w szpitalu, a także zawałem czy udarem, o czym rzadko się mówi. Zdarzają się również śmiertelne przypadki grypy.

Spis treści:

• Czy szczepić się na grypę?
• Kiedy się szczepić?
• Czy szczepionka jest skuteczna?
• Powikłania po szczepionce przeciw grypie
• Ile kosztuje szczepienie przeciw grypie?
• Szczepionka przeciw grypie dla dzieci
• Kiedy nie można się szczepić na grypę?
• Szczepienie przeciwko grypie w ciąży
• Szczepienia przeciw grypie a koronawirus

Czy szczepić się na grypę?

Zdaniem specjalistów, warto się szczepić na grypę i każdy powinien rozważyć tę metodę wzmocnienia odporności. Są jednak pewne grupy, dla których szczepionka przeciw grypie może być szczególnie ważna. Przyjęcie jej zalecane jest zwłaszcza:

• dzieciom od 6. miesiąca życia do 18. roku życia (a szczególnie tym do 60. miesiąca życia),
• kobietom w ciąży lub planującym ciążę,
• osobom powyżej 55. roku życia,
• osobom, które mają bliski kontakt z dziećmi poniżej 6. miesiąca życia lub osobami starszymi, schorowanymi,
• funkcjonariuszom publicznym, pracownikom ochrony zdrowia, handlu, oświaty,
• pensjonariuszom domów pomocy społecznej oraz domów spokojnej starości,
• osobom z osłabioną odpornością, chorym na nowotwory,
• dzieciom i dorosłym cierpiącym na choroby przewlekłe,
• dzieciom z wrodzonymi wadami serca.

Kiedy się szczepić?

Sezon grypowy przypada zwykle na styczeń–marzec, ale zachorowania pojawiają się już w listopadzie i grudniu, a nawet w październiku. Na przyjęcie szczepionki przeciwgrypowej najlepszym momentem jest wczesna jesień. Ze szczepieniem nie warto czekać do ostatniej chwili, bo na uodpornienie potrzeba około 2-3 tygodni.

Czy szczepionka na grypę jest skuteczna?

Skład szczepionki przeciwgrypowej jest co roku aktualizowany. Tworzy się ją z takich odmian wirusa grypy, które prawdopodobnie będą powodowały zachorowania w zbliżającym się sezonie. Ponieważ wirus grypy często mutuje, może zdarzyć się, że osoba zaszczepiona zachoruje. Specjaliści podkreślają jednak uwagę, że zachorowanie po szczepieniu ma zwykle łagodniejszy przebieg i niesie ze sobą mniejsze ryzyko groźnych powikłań pogrypowych. Ze względu na mutacje wirusa grypy szczepienie trzeba powtarzać co roku. Skuteczność szczepionki szacowana jest na ok. 40-70 proc. – zależy ona m.in. od wieku i stanu zdrowia osoby szczepionej. W przypadku młodych, silnych organizmów szczepienie przeciwko grypie jest najbardziej skuteczne.

W sezonie 2020/2021 dostępne są tylko szczepionki czterowalentne (wcześniej były też trójwalentne):

• Influvac Tetra,
• Vaxigrip Tetra,
• Fluarix Tetra,
• Fluenz Tetra,

W ich składzie, niezależnie od producenta, znajdują się antygeny 4 szczepów wirusa grypy, rekomendowane przez WHO.

Powikłania po szczepionce przeciw grypie

Powikłania w postaci niepożądanych odczynów po szczepieniu przeciwko grypie zdarzają się bardzo rzadko. Mogą pojawić się niegroźne reakcje miejscowe, takie jak:

• zaczerwienienie w miejscu wkłucia,
• bolesny obrzęk utrzymujący się 2-3 dni,
• objawy grypopodobne: lekkie osłabienie, podwyższona temperatura, bóle mięśni i głowy.

Powikłaniem po szczepieniu przeciwko grypie może być też zespół Guillaina-Barrégo. Pojawia się on o wiele częściej po przechorowaniu grypy niż po szczepieniu.

Przed przyjęciem szczepionki na grypę pacjent powinien być zakwalifikowany do szczepienia przez lekarza. Takie postępowanie jest zalecane przy wszystkich szczepieniach.

Ile kosztuje szczepienie przeciw grypie?

Szczepionka przeciw grypie jest umieszczona w kalendarzu szczepień zalecanych, co znaczy, że trzeba płacić za nią z własnej kieszeni. Niektórzy pracodawcy finansują akcję szczepień przeciw grypie dla swoich pracowników. Szczepionka czterowalentna (w zastrzyku) to koszt w przybliżeniu 40 zł, nowa szczepionka dla dzieci podawana do nosa to koszt ok. 95 zł. Dla dzieci od 3. do 5. roku życia szczepionka donosowa jest refundowana – rodzic pokrywa tylko połowę ceny.

Szczepionka przeciw grypie dla dzieci

Jest polecana dopiero od 6. miesiąca życia dziecka. W tym sezonie można zaszczepić dziecko powyżej 24. miesiąca życia szczepionką donosową. Zamiast zastrzyku maluch otrzymuje psiknięcie aerozolu do obu nozdrzy. Dzięki temu znika strach związany z kłuciem podczas szczepienia. Szczepionka donosowa zawiera żywe osłabione wirusy grypy. Można stosować ją u dzieci od 2. roku życia do 18 lat. Jeśli chcesz zaszczepić młodsze dziecko, musisz podać mu szczepionkę w zastrzyku.

Dzieci poniżej 9. roku życia, które otrzymują szczepionkę przeciw grypie pierwszy raz, po czterech tygodniach powinny otrzymać dawkę przypominającą. W kolejnych latach będą już szczepione jednorazowo.

Kiedy nie można się szczepić na grypę?

Jednym z przeciwwskazań do szczepienia przeciwko grypie jest zbyt młody wiek. Noworodki i niemowlęta do 6. miesiąca życia nie mogą być poddawane szczepieniu. W takiej sytuacji, aby chronić dziecko przed zachorowaniem, zaszczepić powinni się wszyscy domownicy – rodzice, rodzeństwo, dziadkowie (jeśli mieszkają razem z maluszkiem). To sposób, aby – jak to określają specjaliści – otoczyć dziecko tzw. kokonem, który utrudni kontakt z zarazkami grypy.

Szczepionka domięśniowa nie powinna być podawana osobom:

• uczulonym na białko jaja kurzego bądź inne składniki szczepionki,
• chorym, kiedy infekcji towarzyszy gorączka,
• z zespołem Guillain-Barré zdiagnozowanym w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia na grypę.

Donosowej szczepionki na grypę nie należy podawać osobom:

• uczulonym na białko jaja kurzego bądź inne składniki szczepionki,
• chorym, kiedy infekcji towarzyszy gorączka,
• w ciąży,
• z ciężkimi zaburzeniami odporności,
• przyjmującym leki zawierające salicylany.

Zobacz także: Na czym polega metoda kokonu?

Szczepienie przeciwko grypie w ciąży

Wbrew obiegowej opinii ciężarne mogą się szczepić. Jednym ze szczepień zalecanych w ciąży jest właśnie szczepienie przeciwko grypie. Lekarze zalecają przyjęcie szczepionki na grypę tym przyszłym mamom, których ciąża przypada na okres jesienno-zimowy. W ciąży jest większe ryzyko powikłań pogrypowych (np. zapalenia płuc, oskrzeli, ucha, które trzeba leczyć antybiotykiem). Jeśli dojdzie do zachorowania, zagrożone jest również dziecko. Choroba mamy może doprowadzić do niskiej masy urodzeniowej dziecka, a nawet – być przyczyną poronienia, dlatego też w tym roku szczepienie na grypę jest refundowane dla ciężarnych - za szczepionkę płacą pół ceny.

Zaszczepić można się na każdym etapie ciąży. Szczepienie powinno być jednak poprzedzone badaniem lekarskim. Ciężarne powinny otrzymać szczepionkę inaktywowaną (wirusy grypy są w niej zabite). W ciąży nie wolno podawać szczepionki zawierającej żywe wirusy.

Szczepienia przeciw grypie a koronawirus

W dobie pandemii zaszczepienie się na grypę jest szczególnie polecane. Szczepionka co prawda nie da pełnej ochrony przed zakażeniem koronawirusem, ale znacząco wzmocni odporność organizmu. Poza tym w obecnej sytuacji, gdy nadal nie ma szczepionki na koronawirusa, warto sięgać po najlepsze dostępne metody na uniknięcie pogrypowych powikłań, w tym właśnie po szczepionkę na grypę. Pamiętajmy, że grypa i koronawirus często mają podobne objawy i jeśli pacjent pojawi się w gabinecie z objawami grypowymi, a będzie zaszczepiony, wówczas lekarzowi łatwiej będzie zidentyfikować chorobę i wszcząć odpowiednie leczenie.

Zobacz też:

• Szczepionka przeciw grypie w ciąży – co trzeba wiedzieć?
• Jak objawia się grypa u dziecka?
• Jak łagodzić ból przy szczepieniu dziecka?