Dwa dni na dziecko – komu przysługują i na jakich zasadach?
Jeżeli pracownik wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, może w każdym roku kalendarzowym skorzystać z przysługujących mu dodatkowych dni wolnych od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem. Jakie warunki należy spełnić? Czy dni wolne przysługują na każde dziecko?
Dwa dni wolne na opiekę na dziecko
Pracownik, zgodnie z przepisami kodeksu pracy, może skorzystać z dwóch wolnych dni i nie musi tego motywować w konkretny sposób, wystarczy, że wykaże, iż ma pod swoją opieką dziecko, które nie ukończyło 14 lat.
Nie jest przy tym ważne, czy jest to dziecko własne pracownika, przysposobione czy przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej. Pracownik, który chce skorzystać z takiego zwolnienia, powinien jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach.
Wolne przysługuje tylko jednemu z rodziców
Zwolnienie z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat przysługuje tylko jednemu z rodziców. Oznacza to, że jeżeli oboje rodzice są zatrudnieni, to tylko jedno z nich może złożyć swojemu pracodawcy oświadczenie o chęci skorzystania ze zwolnienia.
Żadne przepisy prawne nie regulują jednak tego, w jaki sposób pracodawca może sprawdzić, czy drugie z rodziców nie skorzystało już z tego uprawnienia. Jeżeli więc oboje rodzice nie są zatrudnieni w tym samym zakładzie pracy, pracodawca przyjmujący oświadczenie o chęci korzystania z dni wolnych z tytułu opieki, będzie musiał opierać się jedynie na oświadczeniu pracownika.
Warto przeczytać: Wyjazd dziecka za granicę – czy potrzebna jest zgoda obojga rodziców?
Zobacz także
Najpierw trzeba złożyć oświadczenie
Aby móc skorzystać z prawa do opieki nad dzieckiem, pracownik powinien złożyć swojemu pracodawcy oświadczenie, że chce z tego zwolnienia skorzystać, zanim jeszcze napisze wniosek o udzielenie o opiekę nad dzieckiem.
Takie oświadczenie ma być jednocześnie potwierdzeniem, że drugie z rodziców z tego przywileju korzystać nie będzie. Następnie, aby uzyskać zwolnienie, pracownik powinien poinformować pracodawcę (zazwyczaj pisemnie) o chęci skorzystania z dni wolnych, a także wskazać konkretne daty, kiedy nie pojawi się w pracy z tego powodu. Co ważne, dni wolne mogą zostać wykorzystane rozdzielnie, tzn. nie trzeba wykorzystywać ich na raz, dzień po dniu.
Niewykorzystane dni na dziecko przepadają
Pracownik powinien pamiętać, że dwa dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem przysługują mu w każdym roku kalendarzowym. Niewykorzystane dni w jednym roku nie przechodzą na kolejny rok, pracodawca nie musi też płacić za nie ekwiwalentu. Należy pamiętać, że jest to przywilej pracownika i on sam musi zadbać o to, żeby z niego skorzystać. Jeżeli pracownik nie wykaże inicjatywy w tym względzie, pracodawca nie będzie zobowiązany wysłać pracownika na zwolnienie.
Dwa dnie wolne bez względu na ilość dzieci
Wymiar zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem nie jest zależny od tego, ile dzieci wychowuje pracownik. Dwa dni wolnego będzie przysługiwało pracownikowi, który opiekuje się jednym dzieckiem i tyle samo dni zwolnienia otrzyma pracownik, który ma np. czwórkę dzieci. Wobec tego wystarczy, że chociaż jedno dziecko pracownika będzie mieć mniej niż 14 lat, aby mógł on uzyskać zwolnienie.
Przykłady
1. Pracownik ma trojkę dzieci w wieku 2, 5 i 7 lata. Żona pracownika zrzekła się korzystania ze zwolnienia, wobec tego pracownik może wykorzystać 2 dni na podstawie art. 188 kodeksu pracy.
2. Pracownica wychowuje czwórkę dzieci w wieku 19, 16, 15 oraz 9 lat. Również może skorzystać z dwóch wolnych dni z tytułu opieki nad dzieckiem, ponieważ opiekuje się dzieckiem, które nie ukończyło 14 lat.
Ważne! Za dni, w które pracownik korzysta ze zwolnienia przysługuje mu prawo do pełnego wynagrodzenia.
Zwolnienie również po rozwodzie
Przepisy nie regulują w odmienny sposób praw rodziców, którzy nie wychowują dzieci wspólnie. Wobec tego, nawet jeżeli dziecko rozwiedzionych rodziców jest pod stałą opieką matki, a ojciec ma ustalone kontakty, będzie on mógł korzystać z opisywanego zwolnienia.
Nie ma też stosownych wyłączeń w stosunku do rodziców, którym ograniczono władzę rodzicielską lub całkowicie ich jej pozbawiono. Skoro jednak przepis mówi o rodzicu "wychowującym" dziecko, należałoby domniemywać, że z prawa do dwóch wolnych dni powinien korzystać ten z rodziców, który ma pełną władzę rodzicielską. Należy jednak podkreślić, że przepisy tej kwestii nie regulują. Wszystko będzie więc zależeć od wniosków rodziców i uzgodnień pomiędzy nimi.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 1502 z późn.zm.)
Polecamy: Opieka nad niepełnosprawnym dzieckiem – zasiłek i uprawnienia