Nazwisko dziecka najczęściej jest tożsame z nazwiskiem ojca, choć nie zawsze musi tak być. Dziecko może również nosić nazwisko matki albo oba. Rodzice dziecka nie zawsze noszą to samo nazwisko. Bywa, że po ślubie małżonkowie pozostają przy swoich panieńsko-kawalerskich nazwiskach. Zdarza się również, że para zostaje rodzicami, mimo że nie mają ślubu. Sprawdziliśmy, jak sprawę nadawania dziecku nazwiska regulują polskie przepisy (również gdy rodzice dziecka nie są małżeństwem).

Reklama

Spis treści:

Nazwisko dziecka: jakie są możliwości?

Jeśli małżonkowie mają takie samo nazwisko, wówczas z założenia dzieci również je otrzymują (chyba że małżonkowie ustalą inaczej). Kobieta samotna po urodzeniu dziecka może zdecydować, że będzie ono nosiło jej nazwisko. Para, która żyje w związku nieformalnym, może ustalić, że dziecko będzie nosiło nazwisko ojca, ale tylko wówczas, gdy uzna on ojcostwo albo zostanie mu ono udowodnione przez sąd.

Jak wynika z artykułu 88. kodeksu rodzinnego, dziecko, wobec którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża, nosi nazwisko obojga małżonków. Gdy mąż i żona noszą różne nazwiska — dziecko otrzymuje takie nazwisko, które małżonkowie wskażą w zgodnych oświadczeniach. Może to być: nazwisko jednego z rodziców lub dwa nazwiska (np. Nowak-Kowalska).

Zobacz także

O tym, jakie nazwisko będzie nosiło dziecko (dzieci) kobieta i mężczyzna decydują, wypełniając dokumenty przed wstąpieniem w związek małżeński.

Nazwisko dziecka takie samo jak ojca

To najczęstsza sytuacja z uwagi na to, że w Polsce wiele kobiet po ślubie decyduje się na przyjęcie nazwiska męża, a nawet jeśli para żyje bez ślubu, to i tak z reguły wybiera dla dzieci nazwisko partnera. W tym drugim przypadku nazwisko matki i dzieci jest inne, podobnie jak w małżeństwach, w których kobieta pozostaje przy nazwisku panieńskim. Czy tworzy to jakieś problemy?

Joanna opowiada: „Ja po ślubie nie zmieniałam nazwiska, pozostałam przy panieńskim, bo nie rozumiem, dlaczego miałabym zmieniać swoją tożsamość z powodu ślubu. Dla mnie imię i nazwisko jest integralną częścią tego, kim jestem”. Dodała też, że podczas ślubu zdecydowała wraz z mężem, że dzieci będą nosiły jego nazwisko. „Wiem, że wielu rodziców się martwi, że dzieci mogą mieć problemy wśród rówieśników, kiedy noszą inne nazwisko niż mama, ale moje nigdy się nie spotkały z problemami z tego powodu. Rodzice też zastanawiają się, czy nie utrudnia to życia rodziny, np. podczas wizyty u lekarza, spraw szkolnych albo wyjazdu za granicę. I znowu – nigdy nie miałam z tym kłopotu. W razie czego jest skrócony akt urodzenia albo dowody osobiste” – stwierdziła Joanna i podkreśliła, że jej nigdy nie zdarzyło się, by musiała w jakikolwiek sposób udowadniać, że to naprawdę jej dzieci.

Nazwisko dziecka takie samo jak matki

W Polsce rzadko zdarza się sytuacja, że mąż po ślubie decyduje się na przyjęcie nazwiska żony. Ale jeśli tak jest, dzieci również „domyślnie” otrzymują to nazwisko. Częściej jednak nazwisko po matce otrzymuje dziecko w momencie, gdy ojciec jest nieznany, nie uznaje ojcostwa albo para nie ma ślubu. W tym ostatnim przypadku zawsze z założenia dziecko otrzymuje nazwisko matki, ale jeśli ojciec je uzna, wówczas nazwisko dziecka może być zmienione na nazwisko ojca.

Jest jeszcze jedna możliwa sytuacja: kobieta pozostająca w związku małżeńskim (i nosząca nazwisko męża) rodzi dziecko innego mężczyzny. Jeśli biologiczni rodzice nie wskażą inaczej – dziecko będzie nosiło nazwisko matki i jej męża. Gdy małżeństwo zakończy się rozwodem, były mąż niebędący ojcem dziecka może wówczas wystąpić sądownie o zaprzeczenie ojcostwa (co jednak nie musi wiązać się ze zmianą nazwiska dziecka).

Zgodnie z zasadą domniemania ojcostwa – dziecko, które urodziło się nie później niż 300 dni od daty uzyskania rozwodu (obowiązuje data uprawomocnienia wyroku), otrzymuje nazwisko byłego męża matki (nawet jeśli nie jest on biologicznym ojcem dziecka).

Podwójne nazwisko dziecka

W małżeństwie to małżonkowie decydują, jakie nazwisko będą nosiły ich dzieci. Mogą ustalić, niezależnie od tego, jakie oni będą nosili nazwiska po ślubie, że ich dzieci otrzymają oba – zarówno nazwisko ojca, jak i matki.

W przypadku dzieci ze związków pozamałżeńskich (partnerskich) sytuacja wygląda inaczej. Tu z założenia, jeśli ojciec uzna ojcostwo, dziecko otrzymuje podwójne nazwisko – po ojcu i po matce. Jeśli para chce, by było inaczej, musi złożyć stosowne oświadczenie.

Zobacz także: Zmiana nazwiska dziecka: jakich formalności trzeba dopełnić?

Dziecko ma inne nazwisko niż wychowujący go opiekun – czy to problem?

Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Dla niektórych różne nazwiska nie są żadnym problemem, a dla innych mogą stanowić kłopot, nawet jeśli nie na tle formalno-prawnym, to w kontaktach społecznych. Pytana przez nas Joanna o to, czy jej dzieciom było przykro, że mają inne nazwisko niż ona, powiedziała: „Nie, nigdy nie było im przykro. Od zawsze wychowywałam dzieci w poczuciu, że nie ma jednej słusznej drogi i że nie zawsze trzeba postępować tak, jak (prawie) wszyscy”.

Z kolei Natalia, która po śmierci mamy została adoptowana przez ciocię, miewała w dzieciństwie nieprzyjemne sytuacje z powodu tego, że jej nazwisko jest inne niż cioci. „Dzieci z klasy, mimo że wiedziały o mojej sytuacji, często dopytywały, czy to jest moja prawdziwa rodzina, skoro mamy inne nazwiska. Kiedyś nawet jedna nauczycielka zapytała: a pani Nowak to czyja mama, przecież nie mamy takiego ucznia w klasie?” – wspomina Natalia.

Różne nazwiska dzieci i rodziców powodem problemów w podróży

Jeśli dziecko nosi inne nazwisko niż mama czy tata i wybierają się razem w podróż (zwłaszcza poza granice Unii Europejskiej), rodzic musi być przygotowany na to, że zostanie poproszony o udokumentowanie, że to naprawdę jego dziecko (straż graniczna ma obowiązek udaremniania porwań dzieci, co wciąż zdarza się dość często). Dlatego rodzic powinien mieć przy sobie dokument, który potwierdzi pokrewieństwo, najlepiej akt urodzenia dziecka. Można również wyrobić dziecku tymczasowy dowód osobisty lub paszport (znajduje się w nich informacja na temat nazwiska panieńskiego matki). Dokumenty te nie są jednak wystarczające, jeśli dziecko ma nazwisko po ojcu, a matka ma nowe nazwisko np. po mężu z drugiego małżeństwa.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama