Potrawy wigilijne lista
AdobeStock
Święta i uroczystości

Potrawy wigilijne: lista 12 tradycyjnych dań wigilijnych i ich symbolika

Potrawy wigilijne zgodnie z tradycją są daniami postnymi. Na polskich stołach królują ryby oraz specjały z kapustą, grzybami, makiem. Oto lista 12 najpopularniejszych potraw wigilijnych wraz z ich symboliką.

Potrawy wigilijne to tradycja, ale lista dań w każdym domu może się nieco różnić. Wyjaśniamy, które potrawy najczęściej goszczą na wigilijnym stole w Polsce i co symbolizują. Nie wszyscy wiedzą, że 12 potraw wigilijnych wcale nieprzypadkowo od lat króluje na stołach w wigilię Bożego Narodzenia.

Potrawy wigilijne – lista 12 tradycyjnych dań

  1. Barszcz czerwony z uszkami
  2. Ryba w galarecie
  3. Śledzie w oleju lub śmietanie
  4. Karp smażony
  5. Kapusta wigilijna (bigos wigilijny)
  6. Ryba po grecku
  7. Kutia
  8. Kluski z makiem
  9. Pierogi wigilijne z kapustą i grzybami
  10. Kompot z suszu
  11. Makiełki/makówki śląskie
  12. Zupa grzybowa

1. Potrawy wigilijne: barszcz czerwony z uszkami

Potrawy wigilijne: barszcz czerwony z uszkami
AdobeStock

W większości polskich domów pierwszym daniem wigilijnym jest barszcz czerwony z uszkami. Tradycyjny barszcz nie jest oczywiście robiony z koncentratu czy z torebki, a z prawdziwych buraków czerwonych, które, zgodnie z ludowymi przekonaniami, symbolizują urodę i długie życie. 

Co ciekawe, pierwsze wzmianki o barszczu pojawiły się w  1576 roku w „Żywocie człowieka poczciwego”  Mikołaja Reja.

Zobacz przepis na barszcz czerwony dla niemowlaka

2. Potrawy wigilijne: ryba w galarecie

Potrawy wigilijne: ryba w galarecie
AdobeStock

Ryba jest symbolem Jezusa Chrystusa i odradzania się do życia, dlatego na wigilijnym stole nie może zabraknąć potraw z rybą właśnie. Polacy w tym dniu wybierają najczęściej karpia, ale można sięgać również po inne gatunki ryb. Jedząc ryby, zgodnie z wierzeniami zapewniamy sobie zdrowie i dostatek. 

Ryba w wielu wierzeniach symbolizuje żywioł wody i płodność. Dla chrześcijan niesie ze sobą znaczenia również takie jak: nieśmiertelność i moc odradzania się. To także nawiązanie do chrztu oraz eucharystii.

Zobacz przepis na rybę w jarzynach dla dzieci

3. Potrawy wigilijne: śledzie w oleju lub śmietanie

Potrawy wigilijne: śledzie
AdobeStock

Śledź w tradycji ludowej symbolizuje czas postu i wyrzeczeń. Ponieważ wieczerza wigilijna jest postna, wiele osób przygotowuje na nią śledzie w różnej postaci. Najpopularniejsze są śledzie w oleju i w śmietanie. Niektórzy przełamują ich smak, dodając jabłka, gruszki lub żurawinę. 

Tradycyjnie ryba nie jest traktowana jako mięso, a śledzie, ze względu na dostępność i łatwość w przechowywaniu, były podstawowym składnikiem diety średniowiecznego chrześcijanina.

Zobacz przepis na śledzia po kaszubsku

4. Potrawy wigilijne: karp smażony

Potrawy wigilijne: karp smażony
AdobeStock

Karp jest najpopularniejszą rybą, która gości na wigilijnym stole. Na ziemiach polskich karp pojawił się za sprawą czeskich cystersów już w XII wieku. Jednak swoją popularność zyskał dopiero w czasach powojennych. Przyczyna była dość prozaiczna: bieda. Karp jest rybą łatwą w hodowli i stosunkowo tanią, dlatego władze ludowe uznały, że najlepiej będzie właśnie nim zarybiać stawy hodowlane. A ponieważ przez to stał się najbardziej dostępny, ludzie przyzwyczaili się, że 24 grudnia jest dniem karpia. 

Zobacz przepis na karpia w sosie cytrusowym

5. Potrawy wigilijne: kapusta wigilijna (bigos wigilijny)

Potrawy wigilijne: kapusta wigilijna
AdobeStock

Kapusta symbolizuje trwałość sił witalnych, a także zdrowia i bogactwa. Zgodnie z wierzeniami ludowymi kiszona kapusta symbolizowała moc odrodzenia, a jej obecność na wigilijnym stole miała realny wpływ na budzącą się po zimie przyrodę. W połączeniu z grochem i grzybami ma zapewnić szczęście, dostatek i ochronę przed chorobami. Nie dziwne zatem, że gospodynie tak bardzo dbają o to, by na wigilijnym stole nie zabrakło dań z kapustą.

Zobacz przepis na świąteczny kisz z kapustą i grzybami.

6. Potrawy wigilijne: ryba po grecku

Potrawy wigilijne: ryba po grecku
AdobeStock

Na liście potraw wigilijnych z rybą ryba po grecku zajmuje ważną i bardzo popularną pozycję. Może być podawana zarówno na ciepło, jak i na zimno. W skład ryby po grecku wchodzą kawałki usmażonych filetów rybnych zanurzone w sosie warzywnym. Nazwa tego dania niewiele ma wspólnego z Grecją, ale Polacy wprost za nim przepadają!

Pierwowzorem polskiej wariacji jest tradycyjne greckie psari plaki, czyli ryba z warzywami duszona w winie. Co ciekawe, ponoć największym przysmakiem koneserów jest głowa ryby.

Zobacz przepis na wigilijną rybę z warzywami

7. Potrawy wigilijne: kutia

Potrawy wigilijne: kutia
AdobeStock

Kutia to tradycyjna, słodka potrawa kuchni kresowej. Jej głównymi składnikami są mak, miód, bakalie i pszenica. Miód spożywany na wieczerzy wigilijnej miał przynosić dostatek i długie życie, chronił także przed demonami. Orzechy symbolizowały płodność i powodzenie, a pszenica dobre plony w kolejnym roku i dobrobyt materialny. Mak z kolei kumulował te wszystkie znaczenia. Dodatkowo, w wierzeniach ludowych mak, który posiada właściwości nasenne, postrzegany był jako łącznik z zaświatami. Wierzono bowiem, że duchy zmarłych mogą pojawić się wśród żywych także w wieczór wigilijny. Dlatego też przez lata mak uważany był za najważniejszy składnik kolacji wigilijnej – jego brak miał przynosić nieszczęście i niepowodzenie w domu. 

Zobacz przepis na świąteczną struclę biszkoptową z makiem i bakaliami

8. Potrawy wigilijne: kluski z makiem

Potrawy wigilijne: kluski z makiem
AdobeStock

Wiara w magiczną moc maku swoimi korzeniami sięga czasów przedchrześcijańskich związanych z kultem przodków i przyrody. Mak symbolizował płodność i zapewniał kontakt ze zmarłymi, dlatego też  musiał być wykorzystywany również do innych dań, np. popularnych klusek z makiem. Aby zapewnić domostwu i domownikom szczęście i urodzajne plony, trzeba było zjeść podczas wigilii chociaż jedną kluskę z makiem. 

Zobacz przepis na kokardki z makiem i bakaliami pod koglem-moglem

9. Potrawy wigilijne: pierogi z kapustą i grzybami

Potrawy wigilijne: pierogi wigilijne z kapustą i grzybami
AdobeStock

To jedno z wigilijnych dań, które gości na polskich stołach i bez którego Polacy nie wyobrażają sobie świąt. Ta wigilijna potrawa symbolizuje to samo, co kapusta wigilijna czy łazanki z kapustą i grzybami, czyli siły witalne i dostatek. Grzyby w kulturze ludowej były kojarzone z zaświatami oraz magią. Poza tym potrawy z kapustą i grzybami są po prostu przepyszne (dlatego często znikają ze stołu jako pierwsze). W niektórych domach pierogi z kapustą i grzybami podawane są z barszczem czerwonym zamiast uszek. 

Zobacz przepis na pierogi ruskie dla dzieci

10. Potrawy wigilijne: kompot z suszu

Potrawy wigilijne: kompot z suszu
AdobeStock

Kompot z suszonych owoców ma dość specyficzny wędzony smak, ale idealnie nadaje się na kolację wigilijną, ponieważ doskonale wpływa na trawienie (a dania z kapustą, grzybami i smażone ryby bywają źródłem problemów trawiennych). Susz składa się zwykle z suszonych jabłek zapewniających zdrowie i miłość, śliwek odpędzających ciemne moce, i gruszek, które mają przynieść długie życie. 

W obrzędowości ludowej owoce symbolizowały witalność, nieśmiertelność, odrodzenie, a dodatkowo:

  • gruszki zapewniały długowieczność,
  • jabłka wróżyły miłość i zdrowie,
  • suszone śliwki odpędzały złe moce i przynosiły pomyślność,
  • suszone figi i rodzynki symbolizowały oczyszczenie i obfitość.

Zobacz przepis na kompot morelowo-gruszkowy

11. Potrawy wigilijne: makiełki/makówki śląskie

Potrawy wigilijne: makiełki/makówki śląskie
AdobeStock

Makiełki (lub: makówki), czyli potrawa wigilijna przyrządzana głównie na Śląsku, to kolejne danie z makiem w roli głównej. Obecność makówek śląskich na stole ma zapewnić domownikom dobrobyt, pomyślność, szczęście i powodzenie na kolejny rok. Według wierzeń ludowych wspólne, rodzinne spożywanie tego dania miało zapewnić rodzinie jedność. Podawane były zwyczajowo na koniec wieczerzy i należało je jeść przez cały okres świąt.

Zobacz przepis na makiełki śląskie

12. Potrawy wigilijne: zupa grzybowa

Potrawy wigilijne: zupa grzybowa
AdobeStock

Ostatnim bardzo popularnym tradycyjnym daniem wigilijnym jest zupa grzybowa. W niektórych domach to właśnie ona serwowana jest jako pierwsza potrawa, zamiast barszczu czerwonego z uszkami, w innych jest drugą obowiązkową zupą w wigilijnym menu. Jej głównym składnikiem są oczywiście grzyby, które mają zapewnić zdrowie, brak chorób i dobrobyt. Zupa grzybowa jest najczęściej spożywana na Mazowszu, natomiast zupę grzybową z łazankami podawano dawniej na wschodnich kresach Polski.

Zobacz przepis na zupę grzybową dla dzieci

Zobacz też:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA