
Krztusiec u dzieci: objawy, powikłania, szczepienie
Spis treści:
- Co to jest krztusiec?
- Krztusiec u dzieci – objawy
- Krztusiec u niemowlaka – objawy
- Krztusiec u dzieci szczepionych
- Powikłania po krztuścu
- Jak szczepić dziecko przeciw krztuścowi
- Przeciwwskazania do szczepienia na krztusiec
- NOP po szczepionce przeciw krztuścowi
Co to jest krztusiec?
Krztusiec (inaczej koklusz) to choroba zakaźna, a jej przyczyną są bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Choroba jest bardzo zaraźliwa: 90 proc. osób, które nie są uodpornione, zakaża się krztuścem w wyniku kontaktu z chorą osobą. Kokluszem można się zakazić w każdym wieku.Krztusiec u dzieci – objawy
Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni. Bakterie, po przedostaniu się do organizmu, wnikają do tkanek. Wydzielają toksynę, która niszczy nabłonek dróg oddechowych. Dostaje się też do układu nerwowego i może uszkodzić mózg.Początkowo objawy krztuśca przypominają zwykłą infekcję. Dziecko ma:
- katar,
- ból gardła,
- czasem gorączkę.
Krztusiec u niemowlaka – objawy
Objawy krztuśca u niemowląt są takie same jak u starszych dzieci. Jednak niemowlę nie powie, że boli je gardło i źle się czuje. Dlatego początkowo, zanim pojawi się uporczywy kaszel i jego niepohamowane napady, niemowlę jest marudne, ma zatkany nos, katar i podwyższoną temperaturę ciała lub gorączkę. Gdy pojawi się męczący kaszel, który często u niemowląt może wywoływać wymioty i ulewania, chorobę łatwiej już zdiagnozować. Uwaga! Dzieci poniżej 3. miesiąca życia nie mają przy krztuścu „piejącego’’ kaszlu, a noworodki wcale nie potrafią kasłać.Czasami zamiast kaszlu u niemowlęcia pojawiają się:
- kichanie,
- łzawienie,
- gwałtowne ruchy rączkami i nóżkami,
- napady utrudnionego oddechu albo bezdech.
Bezdech u niemowlęcia może być jedynym objawem krztuśca i jednocześnie przyczyną zgonu.
Krztusiec u dzieci szczepionych
Zdarza się, że mimo szczepienia dziecko zachoruje na koklusz. Badania opublikowane w 2017 roku pokazały, że choć szczepionka nie chroni w 100 proc. przed zachorowaniem, to jednak łagodzi przebieg choroby:- ryzyko wystąpienia wymiotów po napadzie kaszlu w przypadku krztuśca u dzieci szczepionych spada o 30 proc.,
- ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i hospitalizacji spada aż o 60 proc.
Powikłania po krztuścu u dzieci
U 6 na 100 chorych dzieci występują powikłania po krztuścu (zwykle u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia).Najczęstsze powikłania to:
- bezdech,
- niedotlenienie,
- sinica,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- drgawki,
- powstawanie przepuklin, np. przepukliny pępkowej,
- pękanie naczyń krwionośnych w oku i na twarzy,
- wyniszczenie organizmu (wskutek wymiotów).
Jak szczepić dziecko przeciw krztuścowi?
Szczepionka przeciw krztuścowi zawsze jest podawana w jednym wstrzyknięciu jako szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP). Szczepionka DTP zawiera pełnokomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTwP) lub bezkomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTaP). Szczepionka przeciw krztuścowi należy do kalendarza szczepień obowiązkowych dla dzieci i nastolatków.Odporność na krztusiec po szczepieniu maleje z czasem, dlatego szczepienie trzeba powtarzać. Szczepionkę przeciw krztuścowi podaje się dzieciom w wieku:
2, 3-4 i 5 miesięcy (DTP lub DTaP)
16-18 miesięcy (DTP lub DTaP)
6 lat (DTaP)
14 lat (DTaP).
Zaleca się także ponowne szczepienie w 19. roku życia, a później (u dorosłych) co 10 lat. Wcześniaki szczepione są bezkomórkową szczepionką na krztusiec, wysoko skojarzoną 5 w 1: przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu B.
Przeciwwskazania do szczepienia na krztusiec
Nie można szczepić przeciw krztuścowi dzieci, które miały reakcję wstrząsową po poprzedniej dawce szczepionki lub mają uczulenie na którykolwiek składnik szczepionki. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów niepożądanych po poprzedniej dawce szczepionki, o podaniu kolejnej dawki szczepionki powinien każdorazowo zdecydować lekarz lub specjalista poradni konsultacyjnej ds. szczepień.Nie można szczepić przeciw krztuścowi dzieci chorych (infekcja, zwłaszcza z gorączką), mających zaburzenia neurologiczne (nawet przemijające). Lekarz może zadecydować o odłożeniu szczepienia lub o zaszczepieniu dziecka szczepionką bezkomórkową.
NOP po szczepionce przeciwko krztuścowi
Najczęstsze niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionce przeciwko krztuścowi to:- odczyny miejscowe (ból, świąd, obrzęk w miejscu ukłucia),
- odczyny ogólne: gorączka, brak łaknienia, nadmierna senność lub znaczne skrócenie czasu snu, płacz, rozdrażnienie.
Źródło: euroimmun.pl, szczepienia.pzh.gov.pl
Bibliografia:
McNamara LA i in., Reduced Severity of Pertussis in Persons With Age-Appropriate Pertussis Vaccination. United States, 2010-2012. Clin Infect Dis. 2017 Sep 1;65(5):811-818. dostęp online (01.12.2020): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29017283
Sprawdź też: