Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Podmiot i orzeczenie: czym jest, jak je rozpoznać
Adobe Stock
Język polski

Podmiot i orzeczenie: czym są, jak je rozróżnić [ĆWICZENIA]

Bez wiedzy na temat tego niemalże nierozłącznego duetu trudno nauczyć się jakiegokolwiek języka, nie tylko ojczystego. Wyjaśniamy, czym jest podmiot, a czym orzeczenie: jakie są ich typy i na jakie pytania odpowiadają.

Zarówno podmiot, jak i orzeczenie to części zdania, które razem tworzą związek główny w zdaniu. Próbując zrozumieć, czym jest podmiot, a czym orzeczenie, warto wyobrazić sobie części zdania w formie… rodziny. Na pierwszym miejscu będzie orzeczenie, zaraz po nim podmiot – stanowią one parę, są niczym rodzice. Jedno jest zależne od drugiego. Tłumaczymy, czym jest podmiot, a czym orzeczenie i jak umiejętnie rozróżnić je w zdaniu.

Jak skutecznie uczyć dziecko? [Wideo]

Co to jest orzeczenie: typy orzeczeń, zdania z orzeczeniem [PRZYKŁADY]

Orzeczenie to część zdania, która opisuje podmiot – dokładnie: orzeczenie informuje, co robi podmiot. Orzeczenie jest wyrażone czasownikiem w formie osobowej. Szukanie orzeczenia w zdaniu to tak naprawdę szukanie czasownika w formie osobowej. W języku polskim występują zdania bez podmiotu, jednak nie ma zdań bez orzeczenia. Na jakie pytanie odpowiada orzeczenie? Co robi/co robią, jaką czynność wykonuje/wykonują, np. śpi, myślą, śpiewam.

W zdaniach, w których występuje podmiot i orzeczenie, orzeczenie zawsze musi być dopasowane do formy podmiotu.

Przykłady orzeczenia w zdaniu

  • Ania zjadła pomidora (orzeczenie: zjadła)
  • Mama wyjrzała przez okno (orzeczenie: wyjrzała)
  • Tata pracował przy komputerze (orzeczenie: pracował)
  • Babcia zbierała maliny do koszyczka (orzeczenie: zbierała)

Typy orzeczeń

Orzeczenia dzielą się na dwa typy:

  • orzeczenie proste (czasownikowe), które najczęściej określa się czasownikiem w formie osobowej
  • orzeczenie złożone (inaczej imienne), które składa się z dwóch członów, nazywanych łącznikiem (np. być, zostać, stać się, wydawać się, stanowić, wyglądać, brzmieć)  i orzecznikiem (najczęściej jest wyrażony rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem, zaimkiem, np. jest lekarzem, był głośno). Po łączniku zawsze musi występować orzecznik.

Przykłady zdań, w których występuje orzeczenie proste:

  • Jego żona biegała (orzeczenie: biegała)
  • Janek rysuje drzewo (orzeczenie: rysuje)
  • Ala głaszcze kota (orzeczenie: głaszcze)

Przykłady zdań, w których występuje orzeczenie imienne:

  • Obiad jest zjedzony (orzeczenie: jest zjedzony)
  • Pokój jest posprzątany (orzeczenie: jest posprzątany)
  • Alicja była trzecia w kolejce (orzeczenie: była trzecia)

Co to jest podmiot: typy podmiotów, zdania z podmiotem [PRZYKŁADY]

Podmiot to wykonawca czynności, która wyrażona jest orzeczeniem. Podmiotem może być osoba, przedmiot, zwierzę, idea. Na jakie pytanie odpowiada podmiot? Podmiot (tak jak rzeczownik) odpowiada na pytania: kto? co?

Typy podmiotów:

  • gramatyczny,
  • logiczny,
  • domyślny,
  • szeregowy, 
  • towarzyszący, 
  • zbiorowy.

Podmiot gramatyczny

Wyrażony jest rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym, np. Kot pije mleko (podmiot: kot), Ona lubi pływać.

Podmiot logiczny

Określany jest za pomocą pytania w dopełniaczu (kogo, czego) i używa się go zwykle w zdaniach, w których mowa jest o braku czy nadmiarze czegoś, np. Na zebraniu nie było Magdy (podmiot: Magdy)

Podmiot domyślny

To podmiot, którego trzeba się domyślić, bowiem nie występuje on w zapisie zdania. Przykład: Wysiadł z autobusu (podmiot domyślny: on).

Podmiot szeregowy 

Tak nazywa się podmiot, w którym występuje więcej niż jeden wykonawca określonej czynności, np. Mama z tatą wrócili z zakupów (podmiot: mama z tatą)

Podmiot towarzyszący

To określenie podmiotu, który składa się z dwóch rzeczowników (jeden jest w mianowniku, a drugi w narzędniku, oba są połączone przyimkiem z lub wraz, np. Dom wraz z ogrodzeniem został odnowiony rok temu (podmiot: dom wraz z ogrodzeniem).

Podmiot zbiorowy

Tak określamy podmiot, który jest wyrażony słowem odnoszącym się do zbioru (rzeczy, osób) np. Klasa poszła do kina (podmiot: klasa).

Podmiot i orzeczenie: ćwiczenia

Ćwiczenie 1:

Przepisz podane niżej zdania i określ, co jest w nich podmiotem, a co orzeczeniem.

  1. Na stole leżą książki, zeszyty i długopisy.
  2. Wczoraj dobrze się bawiłam.
  3. Jaś zjadł banany.
  4. Weronika podlała kwiaty
  5. Dzisiaj wyszłam z psem na spacer.

Ćwiczenie 2:

Wypisz orzeczenia, które znajdują się w podanych niżej zdaniach.

  1. Zająłbym się czymś pożytecznym.
  2. Na zegarku wybiła dwudziesta.
  3. Zjadłabym jakiś smaczny obiad.
  4. Dom nie jest posprzątany

Ćwiczenie 3

Określ rodzaje podmiotu, które znajdują się w podanych niżej zdaniach.

  1. Maciej jest w domu.
  2. Dominik leży na kanapie.
  3. Najlepsi osiągną swój cel.
  4. Nie było jej wczoraj w pracy.

Odpowiedzi:

Ćwiczenie 1:

Orzeczenie: leżą, bawiłam, zjadł, podlałam, wyszłam

Podmiot: książki, zeszyty i długopisy, ja (domyślnie), Jaś, Weronika, ja (domyślnie)

Ćwiczenie 2: zająłbym się, wybiła, zjadłabym, posprzątany

Ćwiczenie 3: gramatyczny, gramatyczny, domyślny, logiczny.

Zobacz też:

Głoski twarde i miękkie
Adobe Stock
Język polski
Głoski twarde i miękkie: czym są, jak je rozpoznać [PRZYKŁADY]
Głoski to najmniejszy element dźwiękowej formy wypowiedzi. Dzielą się one na samogłoski i spółgłoski, wśród których dodatkowo można wyróżnić głoski dźwięczne i bezdźwięczne, ustne i nosowe oraz twarde i miękkie. Wyjaśniamy, czym charakteryzują się głoski twarde i miękkie.

Nie wiesz, jak odróżnić głoskę twardą od miękkiej? Temat twardości i miękkości głosek w języku polskim może wydawać się skomplikowany, ale na szczęście taki nie jest. Wyjaśniamy, jak w prosty sposób nauczyć dziecko rozpoznawania głosek miękkich i twardych, aby nie miało problemu z poprawną pisownią. Jak rozpoznać głoski twarde i miękkie?  Do głosek twardych należy większość spółgłosek występujących w języku polskim: b, c, cz, d, dz,  f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż. Głoskami miękkimi nazywa się głoski, które mają zmiękczenie. W języku polskim są to głoski, które w wymowie mają słyszalne „i”.  Głoski miękkie zapisuje się za pomocą kreski nad literą (np. ć, ś, ń, ź) .  Oprócz głosek miękkich w języku polskim mamy też głoski zmiękczone . To g łoski, przy których wymowie słychać zmiękczenie, ale w ich zapisie nie ma kreski nad literą. Głoski zmiękczone występują przed literą i (ona je zmiękcza). Głoski zmiękczone w języku polskim to spółgłoski bi, ci, dzi, fi, gi, mi, ni, si, zi.    ZAPAMIĘTAJ: Wszystkie głoski miękkie w języku polskim to: spółgłoski z kreseczką: ś, ń, ć, ź, dź,  spółgłoska: j spółgłoski zmiękczone przez i:  bi, ci, dzi, fi, gi, mi, ni, si, zi Głoski twarde to   większość spółgłosek: b, c, cz, d, dz,  f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż. WAŻNE: Samogłoski nie zaliczają się ani do głosek miękkich, ani do twardych (np. a, e, i, o, u, ó, y, ą, ę)   Przykłady słów z głoskami miękkimi: dźwig (dź) ślub (ś) śledź (ś, dź) dzień (ń) jajo (j, j) Przykłady słów z...

Głoski nosowe i ustne
Adobe Stock
Język polski
Głoski ustne i nosowe: co je odróżnia, jak je wymawiać?
Głoski to najmniejsze i niepodzielne części mowy. Od liter różnią się tym, że głoski się wymawia, a litery zapisuje się lub czyta. Głoski podzielone są na spółgłoski, samogłoski, a także na głoski twarde i miękkie oraz głoski ustne i nosowe. Skupimy się na ostatnim zagadnieniu: głoskach ustnych i nosowych. Wyjaśniamy, czym są i jak je rozpoznać?

Głoski nosowe to głoski, w których wymowie bierze udział zarówno jama ustna, jak i jama nosowa. Powietrze podczas wymawiania głosek nosowych przepływa przez oba te narządy. Głoskami ustnymi określa się głoski, przy których wymowie powietrze dostaje się tylko i wyłącznie do jamy ustnej. Czynnikiem, który determinuje, którędy popłynie powietrze i w jaki sposób będzie wymawiana głoska, jest tzw. podniebienie miękkie (to ruchoma część podniebienia zakończona języczkiem). W przypadku głosek ustnych podniebienie miękkie przylega do tylnej ściany jamy gardłowej, zamykając przejście powietrza do jamy nosowej. W przypadku głosek nosowych podniebienie miękkie odchyla się od tylnej ściany jamy gardłowej, wskutek czego powietrze dostaje się do jamy nosowej. Dlatego też łatwo jest odróżnić głoski nosowe od ustnych – różnica pomiędzy nimi jest wyraźnie słyszalna. Jak rozpoznać głoski ustne, a jak nosowe – ćwiczenia  Głoski nosowe, jak sama nazwa wskazuje, brzmią, jakby były mówione przez nos. Przykłady głosek nosowych to ą, ę, m, m’ („m” zmiękczone) n, ń. Głoski nosowe są wyraźnie mówione za pomocą ust – poza wymienionymi głoskami nosowymi, cała reszta głosek to głoski ustne. Jak nauczyć dziecko rozpoznawać głoski ustne, a jak nosowe? Wystarczy proste ćwiczenie. Poproś dziecko, aby powiedziało alfabet, zatykając nos. Te, których wymowa będzie zniekształcona, to głoski nosowe. Powinno zauważyć, że w trakcie wymawiania ą, ę, m i n nie głoski nie będą brzmiały wyraźnie, a powietrze będzie usiłowało wydostać się przez nos. Z kolei te, które będą brzmiały normalnie w trakcie zatykania nosa to głoski ustne. To możliwie najprostsze i zarazem najskuteczniejsze ćwiczenie podziału głosek na ustne i nosowe – tuż obok nauczenia się ich na pamięć. Głoski nosowe i ustne – przykłady...

Głoski
AdobeStock
Rozwój dziecka
Co to są głoski? Czym różnią się od liter? Przykłady i ćwiczenia 
Pomagamy zrozumieć, czym są głoski i czym różnią się od liter. Opisujemy wszystkie głoski występujące w języku polskim. Przedstawiamy podział głosek. Wyjaśniamy, jak należy je liczyć. Zrozumienie tematu ułatwiają przygotowane przez nas proste przykłady i ćwiczenia.

Wyjaśniamy, jakie są głoski w języku polskim i jak odróżnić głoskę od litery. Ta wiedza pomoże w treningu głoskowania, czyli dzielenia słowa na głoski. To ma ogromne znaczenie dla nauki czytania. Przekonaj się, że rozpoznawanie głosek i podział słów na głoski może być łatwy.  Spis treści: Co to są głoski?  Czym różnią się od liter? Jak liczyć głoski? Podział głosek  Głoski: przykłady ćwiczeń Co to są głoski? Czym różnią się od liter? Głoski to najmniejsze, niepodzielne dźwięki mowy. Najprościej można powiedzieć, że głoska jest dźwiękiem, a litera zapisem graficznym . Głoska od litery różni się tym, że głoskę słyszymy i wymawiamy, a literę widzimy i zapisujemy. Wszystkie głoski występujące w języku polskim to: samogłoski : a, ą e, ę, i, o, u, y,  spółgłoski :    b, c, ć, cz, d, dz, dż, dź, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, ń, p, r, s, ś, sz, t, w, z, ż, ź. Przykłady głosek Przykładowy podział na głoski warto zacząć od krótkich słów, np. dom: d – o – m (3 głoski: d, o, m), miś: m – i – ś (3 głoski: m, i, ś), kot: k – o – t (3 głoski: k, o, t), mama: m – a – m – a (4 głoski: m, a, m, a), kotek: k – o – t – e – k (5 głosek: k, o, t, e, k). Kiedy widzimy, że podział na głoski idzie dziecku coraz lepiej, można sięgać po coraz trudniejsze przykłady. Na przykład takie, w których liczba głosek wcale nie będzie równa liczbie liter.  Jak liczyć głoski? Bywa, że głoska odpowiada literze, np. w wyrazie „moneta” – jest 6 głosek i 6 liter. Czasami jednak jedna głoska zapisywana jest za pomocą dwóch liter, czyli jest tzw. dwuznakiem. Na przykład w wyrazie „deszcz”...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
1000 zł na wakacje
Prawo i finanse
Bon 1000 zł na wakacje: od kiedy bon turystyczny 2023? Nowe informacje
Magdalena Drab
początek roku szkolnego 2023
Newsy
Będą dłuższe wakacje: początek roku szkolnego 2023/2024 został przesunięty
Magdalena Drab
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem – czy urlop opiekuńczy 2023 jest płatny?
Joanna Biegaj
ile dać na komunię
Święta i uroczystości
Ile dać na komunię w 2023: ile do koperty od gościa, dziadków, chrzestnej i chrzestnego?
Maria Nielsen
wniosek u urlop rodzicielski
Prawo i finanse
Wniosek o urlop rodzicielski 2023 – wzór do druku
Magdalena Drab
Wyjątkowe życzenia na Dzień Matki
Święta i uroczystości
Życzenia na Dzień Matki: wyjątkowe dla wyjątkowej mamy
Luiza Słuszniak
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
gdzie nad morze z dzieckiem
Czas wolny
Gdzie nad morze z dzieckiem? TOP 10 sprawdzonych miejsc dla rodzin z maluchami
Ewa Janczak-Cwil
ile punktów można zdobyć na egzaminie ósmoklasisty
Edukacja
Punkty na egzaminie ósmoklasisty 2023: ile trzeba mieć punktów?
Joanna Biegaj
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Szkarlatyna - co to oznacza
Zdrowie
Szkarlatyna u dzieci: co to za choroba? Przyczyny, objawy i leczenie płonicy
Beata Turska
larwy kleszczy
Edukacja
Larwy kleszczy – jak wygląda larwa kleszcza i czy jest niebezpieczna? [ZDJĘCIA]
Joanna Biegaj
czy można przykrywać wózek pieluchą
Pielęgnacja
Zakrywanie wózka pieluchą to nie sprytna ochrona przed słońcem. Dziecku grozi szpital!
Magdalena Drab
gęsty katar u dziecka
Zdrowie
Gęsty katar u dziecka – jak szybko się go pozbyć?
Ewa Janczak-Cwil
pas poporodowy
Połóg
Pas poporodowy: kiedy i ile godzin nosić pas brzuszny? [EFEKTY I OPINIE]
Agnieszka Majchrzak
latające kleszcze
Święta i uroczystości
Latające kleszcze – czy strzyżak sarni jest niebezpieczny?
Magdalena Drab
angielskie imiona
Imiona
Angielskie imiona żeńskie i męskie: popularne i ładne (+ ich polskie odpowiedniki)
Joanna Biegaj
uczulenie na słońce
Pielęgnacja
Uczulenie na słońce u dziecka: jak wygląda wysypka od słońca u dziecka? Leczenie, zapobieganie
Małgorzata Wódz