Pochwa po porodzie – jak wygląda i kiedy wraca do normy?

Wygląd pochwy po porodzie zależy od wielu czynników. To jednak kwestie indywidualne najczęściej decydują o tym, jak kobieta reaguje na zmiany hormonalne i obciążenia, oraz jak zmienia się pochwa po porodzie. Nie można więc z góry przewidzieć, kiedy pochwa wróci do normy, czy zostanie luźna albo czy zmiany w wyglądzie będą trwałe.

Spis treści:

1. Jak wygląda pochwa po porodzie?
2. Czy pochwa po porodzie wraca do normy?
3. Problemy związane z pochwą po porodzie:
4. Suchość pochwy po porodzie

• Swędzenie pochwy po porodzie
• Zbyt ciasna pochwa po porodzie
• Luźna pochwa po porodzie
• Obniżenie pochwy po porodzie

4. Ćwiczenia pochwy po porodzie
5. Plastyka pochwy po porodzie

Jak wygląda pochwa po porodzie?

Po porodzie wygląd pochwy zwykle się zmienia, podobnie jak jej rozmiar. W pierwszych dniach po urodzeniu dziecka wiele do życzenia pozostawia elastyczność pochwy. Często mówi się o tzw. pochwie ziejącej (inna nazwa to otwarta pochwa po porodzie – ma wyraźnie otwarte wejście). To normalny stan na tym etapie połogu i nie należy się nim niepokoić.

Bywa też, że pochwa ma nieco inny kolor albo jest posiniaczona wskutek ciężkiego porodu, np. porodu kleszczowego. Te zmiany cofają się po pewnym czasie.

Komplikacje w czasie porodu mogą sprawić, że czas powrotu pochwy do stanu sprzed ciąży potrwa nawet kilka miesięcy. Najczęściej dzieje się tak, gdy kobieta siłami natury rodziła długo bardzo duże dziecko. Jedną z komplikacji może być pęknięcie pochwy, które wymaga szycia. Jeśli szycie zostanie wykonane prawidłowo, z czasem rozmiar i wygląd pochwy wraca do normy. Bywa jednak, że zbyt ciasne szycie po nacięciu krocza powoduje zwężenie pochwy, które może później wywoływać dyskomfort podczas współżycia.

Po cesarskim cięciu pochwa nie ulega żadnym zmianom, ponieważ nie jest narażona na rozciąganie, jakie powoduje przechodzenie dziecka przez kanał rodny.

Czy pochwa po porodzie wraca do normy?

Ciąża i poród wywołują zmiany hormonalne, które wpływają na tkanki. Produkowana przez ciałko żółte i błonę śluzową macicy relaksyna rozluźnia więzadła, aby dziecko mogło przejść przez miednicę. Z kolei estrogeny zwiększają elastyczność pochwy, aby zmieściło się w niej dziecko w czasie porodu. Aby ocenić, czy pochwa po porodzie uległa trwalszym zmianom, należy poczekać do zakończenia połogu, a czasem jeszcze dłużej.

U większości kobiet w czasie połogu pochwa po porodzie naturalnym jest luźniejsza niż przed ciążą. Jeśli powrót do formy po porodzie przebiega prawidłowo, pochwa wraca do poprzednich rozmiarów w ciągu 6-8 tygodni. Czas, w jakim obkurcza się pochwa po porodzie, zależy m.in. od sposobu karmienia – u kobiet karmiących piersią zmiany postępują nieco wolniej niż u kobiet karmiących dziecko mieszanką mleczną.

Problemy związane z pochwą po porodzie

U większości kobiet pochwa dość szybko wraca do normy i do rozmiarów sprzed porodu, ale w niektórych przypadkach dochodzi do zmian, które dłuższego czasu regeneracji. W skrajnych przypadkach, gdy trwałe zmiany niekorzystnie wpływają na życie kobiety, stosuje się zabieg chirurgiczny zwany plastyką pochwy.

Najczęstsze dolegliwości związane z pochwą po porodzie:

Suchość pochwy po porodzie

W pierwszych 6 tygodniach po porodzie pochwa ma prawo być dość sucha. Wynika to ze zmian hormonalnych, a dokładniej ze spadku poziomu estrogenów. Czas ten, zwany połogiem, nie jest najlepszym okresem do współżycia. Lekarze zwykle zalecają unikanie seksu w połogu, aby pochwa i cały narząd rodny mogły bez przeszkód wrócić do stanu sprzed ciąży.

U części kobiet suchość pochwy po porodzie trwa dłużej niż 6 tygodni. Można temu przeciwdziałać, stosując środki nawilżające i dając sobie jeszcze trochę czasu na powrót do formy – każdy organizm regeneruje się w innym tempie. Jeśli problem nie ustąpi, można stosować specjalne tabletki dopochwowe (przepisywane przez lekarza), które nawilżają pochwę, ale też pomagają przywrócić jej naturalną florę bakteryjną.

Swędzenie pochwy po porodzie

Swędzenie pochwy po porodzie bywa związane z jej suchością. Może być też wynikiem gojenia się rany po nacięciu krocza lub jego pęknięciu. Świąd najczęściej dokucza w 4-6. dobie po porodzie. Dolegliwość jednak szybko ustępuje, a do końca połogu zwykle zanika.

Swędzenie pochwy może być objawem infekcji dróg rodnych, o którą nie tak trudno w połogu. Wydzielane przez macicę tzw. odchody połogowe mogą stać się pożywką dla bakterii wywołujących infekcje intymne. Jeśli kolor i zapach wydzieliny z pochwy zmienia się, a swędzenie narasta, warto iść do ginekologa. Jeśli lekarz potwierdzi zakażenie pochwy, przepisze odpowiednie leczenie.

Zbyt ciasna pochwa po porodzie

Ciasna pochwa po porodzie może być skutkiem złego zszycia krocza (w Polsce nadal dość często stosuje się nacinanie krocza, a czasami krocze pęka samoistnie). Objawem zbyt ciasnej pochwy jest ból i pieczenie podczas stosunku.

Jeśli kobieta ma uczucie ciasnej pochwy po porodzie, a miała szyte krocze, powinna zgłosić się do lekarza. Czasami uczucie ciasnej pochwy to efekt słabego nawilżenia (tzw. suchość pochwy). Przypadłość ta częściej występuje u kobiet karmiących piersią. Podobne objawy może powodować infekcja pochwy.

Luźna pochwa po porodzie

Jeśli pochwa po porodzie nie wraca do wcześniejszych rozmiarów, mówi się o poporodowym rozluźnieniu pochwy. Najczęściej problem dotyczy kobiet, które wielokrotnie rodziły siłami natury. Zdarza się jednak i takim, które mają za sobą tylko jeden lub dwa porody.

​Dolegliwość ta pojawia się również często jako skutek urodzenia dużego dziecka. Jego rozmiary poluzowują więzadła i mięśnie dna miednicy, a także mięśnie pochwy. Zbyt luźna pochwa po porodzie (inaczej: otwarta pochwa), to nie tylko pogorszenie jakości życia intymnego, ale też większe ryzyko zakażeń intymnych.

Luźna pochwa po porodzie przez lekarzy nazywana jest zespołem rozluźnienia pochwy, zespołem luźnej pochwy lub oznaczana skrótami: VRS lub ZRP. Zespół luźnej pochwy lub zbyt luźne wejście do pochwy ginekolodzy diagnozują dopiero po zakończeniu karmienia piersią. Przy niewielkim rozluźnieniu pochwy zaleca się ćwiczenia mięśni dna miednicy. Duże rozluźnienie pochwy po porodzie lub nieskuteczność ćwiczeń jest wskazaniem do laseroplastyki pochwy albo plastyki pochwy, czyli waginoplastyki.

Obniżenie pochwy po porodzie

Dolegliwość ta nazywana jest obniżeniem narządów po porodzie i może dotyczyć nie tylko pochwy. W zależności od tego, który narząd uległ obniżeniu, diagnozuje się:

• obniżenie przedniej lub tylnej ściany pochwy;
• obniżenie macicy;
• obniżenie pęcherza moczowego;
• obniżenie odbytnicy.

Wyróżnia się kilka stopni obniżenia narządów, od których uzależnione jest dalsze postępowanie.

• stopień 0 – nie obserwuje się zmian;
• stopień 1 – obniżenie powyżej połowy wysokości pochwy;
• stopień 2 – obniżenie występuje do połowy wysokości pochwy;
• stopień 3 – obniżenie do przestrzeni między połową wysokości pochwy a wejściem do pochwy;
• stopień 4 – wypadnięcie narządów (znajdują się u ujścia pochwy lub poza nim).

Pierwszy i drugi stopień obniżenia narządów jest wskazaniem do leczenia zachowawczego, czyli fizjoterapii i odpowiednich ćwiczeń. W stopniu 3 i 4 konieczny jest zabieg operacyjny.

Ćwiczenia pochwy po porodzie

Ćwiczenia pochwy po porodzie polegają na napinaniu mięśni pochwy i odbytu (ćwiczenia mięśni Kegla) i nie mają nic wspólnego z zatrzymywaniem strumienia moczu. Ćwiczenia trzeba powtarzać kilka razy dziennie po kilka minut, napinając mięśnie dna miednicy na 10 sekund za każdym razem.

W gabinetach fizjoterapii można nauczyć się tych ćwiczeń lub wykonywać je z pomocą specjalistycznego sprzętu, który rejestruje, czy właściwe mięśnie ulegają napięciu. Regularne ćwiczenia nie tylko przyspieszają powrót pochwy po porodzie do normalnych rozmiarów, ale są też świetną profilaktyką nietrzymania moczu i wypadania narządów lub rehabilitacji lżejszych stopni tej dolegliwości.

Plastyka pochwy po porodzie

Zabieg plastyki pochwy odbywa się w całkowitym znieczuleniu i trwa od 0,5 godziny do 1,5 godziny. Możliwe jest też znieczulenie miejscowe, jeśli pacjentka takie woli, lub ma przeciwwskazania do narkozy. Zabieg wykonuje się z zastosowaniem lasera lub stosuje się wszywanie specjalnych nici. Jedna i druga procedura zwiększa elastyczność pochwy, likwidując jej nadmierne rozciągnięcie. Możliwe jest też zwężenie wejścia do pochwy.

Po zabiegu pacjentka może wrócić do normalnego życia, powinna tylko przez pewien czas unikać wysiłku fizycznego. Plastyka pochwy wykonywana jest na NFZ wyłącznie wtedy, gdy obniżenie ścian pochwy związane jest z nietrzymaniem moczu. Jeśli problemem jest tylko zbyt luźna pochwa po porodzie, waginoplastyka nie jest refundowana.

Sprawdź także:

• Krocze po porodzie – regeneracja i pielęgnacja
• Pierwsze dni po porodzie w szpitalu
• Te mięśnie muszą być w formie u każdej kobiety! W jakiej są twoje?