Bezsenność w ciąży: przyczyny problemów ze snem i sprawdzone sposoby na zaśnięcie
Na bezsenność w ciąży lub pogorszenie jakości snu cierpi, według Amerykańskiej Narodowej Fundacji Snu, aż 75 proc. kobiet spodziewających się dziecka. Problem dotyka głównie przyszłych mam w III trymestrze ciąży, ale niewiele mniej kobiet ma kłopoty ze snem na wcześniejszych etapach ciąży.
Bezsenność w ciąży może być powodowana zmianami w organizmie ciężarnej. Rosnąca macica uciska narządy wewnętrzne. Wywołuje to duszności w ciąży, parcie na pęcherz i konieczność częstego oddawania moczu, kurcze łydek i zgagę, które utrudniają zasypianie i wybudzają ze snu. Problemy ze snem w ciąży to także wina hormonów oraz niepokoju, które mogą towarzyszyć zbliżającemu się porodowi.
Spis treści:
Bezsenność w ciąży – przyczyny
Bezsenność w ciąży związana jest zarówno ze zmianami hormonalnymi, jak i fizycznymi, które zachodzą w ciele przyszłej mamy. Najczęstsze przyczyny bezsenności w czasie ciąży to:
- zmiany hormonalne – zaburzają głęboką fazę snu (rem), pogarszając jego jakość. W III trymestrze sen się skraca, ze względu na podwyższone stężenie progesteronu, a co z tym związane – wydłużenie czasu czuwania. Kłopoty ze snem w I trymestrze ciąży mogą wynikać z dużej senności, która pojawia się w ciągu dnia i drzemek. Zakłócają one naturalny rytm czuwania i snu i utrudniają zasypianie w nocy;
- częste oddawanie moczu w nocy – powiększająca się macica wraz z dzieckiem uciska pęcherz moczowy, znacząco zmniejszając jego objętość, stąd konieczność częstego korzystania z toalety;
- ból pleców – wraz z powiększającym brzuchem swoje położenie zmienia punkt ciężkości ciała kobiety, wzrasta też masa ciała, a to może przyczynić się do pojawienia się bólu w obrębie pleców;
- trudności ze znalezieniem wygodnej pozycji do spania – rosnący brzuch lub wymuszona pozycja spania na boku może negatywnie wpływać na jakość snu;
- skurcze mięśni – mogą być związane z brakiem elektrolitów, np. magnezu, lub wywołane zmniejszonym dopływem krwi do kończyn (przyczyną jest uciski macicy wraz z płodem na naczynia krwionośne);
- stres przed porodem – poród może budzić skrajne emocje, także te negatywne jak strach, lęk, niepewność, a one utrudniają spokojny sen. Nierzadko pojawiają się koszmary senne;
- ruchy płodu – spokojna i wygodna (z perspektywy) dziecka pozycja może zachęcać do wzmożonych ruchów, a te mogą utrudniać ciężarnej spokojny sen;
- refluks żołądkowo-przełykowy, czyli cofanie się treści pokarmowych z żołądka do przełyku. Ten dyskomfort jest wynikiem zmian hormonalnych oraz coraz większym uciskiem macicy wraz z płodem na inne organy wewnętrzne matki.
Sposoby na bezsenność w ciąży
Powtarzające się problemy ze snem i wynikające z nich kłopoty warto zgłosić lekarzowi. Co prawda nie przepisze on leków na bezsenność w ciąży, gdyż mogą niekorzystnie wpływać na płód, ale podpowie, jak w bezpieczny sposób łagodzić dolegliwości utrudniające zasypianie i głęboki sen. Najczęściej w takiej sytuacji poleca się:
1. Układanie się do snu na boku
Zwłaszcza na lewym. Tak jest zdrowiej dla kobiety i dziecka, bo wtedy łatwiej krąży krew – do łożyska dociera więcej substancji odżywczych. Łatwiej też pracować nerkom, które usuwają produkty przemiany materii i nadmiar płynów, co zmniejsza obrzęki stóp i dłoni. Ciężarnej będzie wygodniej, jeśli między kolana włoży niewielką poduszkę (albo specjalną podłużną poduszkę).
2. Małe kolacje
Chodzenie spać w ciąży z pełnym żołądkiem kończy się zgagą. Trudno też wtedy mówić o spokojnym śnie. Ważne jest nie tylko to, co się je, ale też pora jedzenia – od ostatniego obfitego posiłku do położenia się spać powinny minąć dwie godziny. Później można zjeść już tylko coś lekkiego: jogurt, banana.
Jeśli bezsenność powodują koszmarne sny lub bóle głowy w ciąży, prawdopodobnie odpowiada za to niski poziom cukru we krwi. Warto wtedy wzbogacić ostatni posiłek o białko, np. jajko, jogurt, serek. Dzięki temu we krwi aż do rana utrzyma się wysoki poziom cukru.
3. Babcine sposoby na bezsenność
Podobno łatwiej zasnąć po wypiciu szklanki ciepłego mleka lub zjedzeniu produktu bogatego w węglowodany (kromki chleba, jabłka). Ale uwaga! Jeśli powodem bezsenności w ciąży jest zgaga w ciąży, warto znaleźć inny sposób, bo ta dolegliwość niestety nasila się po posiłku obfitującym w węglowodany.
4. Niezwłoczne oddawanie moczu
To normalne, że w drugiej połowie ciąży często odczuwa się potrzebę oddawania moczu, co dokucza zwłaszcza w nocy. Nie warto wtedy wstrzymywać się z pójściem do toalety, gdyż może to doprowadzić do infekcji dróg moczowych w ciąży (zapalenie pęcherza). Jeżeli potrzeba oddawania moczu pojawia się bardzo często, a porcje moczu są niewielkie, trzeba o tym powiedzieć lekarzowi, bo to może być już objaw rozwijającej się infekcji.
5. Zioła
Leki ziołowe na sen i uspokojenie mogą być równie silne (i szkodliwe dla płodu) jak preparaty chemiczne. Dlatego przed zastosowaniem ziołowego specyfiku trzeba skonsultować się z lekarzem, gdyż nie wszystkie zioła w ciąży są bezpieczne. Na pewno jednak nie zaszkodzi w ciąży melisa. Napar z niej działa uspokajająco i wypity wieczorem pomaga zasnąć.
6. Relaks
Warto wypróbować łagodne ćwiczenia rozciągające i oddechowe (sprawdź: Jak oddychać w ciąży). Można też zastosować wizualizację: wyobraź sobie, np. że siedzisz na plaży w słoneczny poranek. Patrzysz na fale. Staraj się wsłuchiwać w dźwięki, wyczuwać zapachy. Relaksacja w ciąży uspokaja i koi nerwy.
7. Zajęcie na przeczekanie
Zamiast godzinami przewracać się z boku na bok, lepiej jest wstać, poczytać książkę, ewentualnie obejrzeć coś w telewizji. Najgorsze, co można zrobić, to leżeć, przewracać się z boku na bok i denerwować tym, że nie można zasnąć. Warto za to unikać przed pójściem do łóżka wpatrywania się w tablet, telefon czy komputer – emitowane przez nie niebieskie światło zakłóca proces zasypiania. I jeszcze jedno: wieczorem dobrze jest wietrzyć sypialnię. Odpowiednia ilość tlenu sprawia, że nocny wypoczynek jest lepszej jakości.
8. Masaż
Czuły dotyk bliskiej osoby pomaga wieczorem wyciszyć się i zasnąć. Oto prosty przepis dla partnera na wykonanie masażu.
- Kup olejek lawendowy. Dostaniesz go w sklepie zielarskim.
- Włącz muzykę. W roli „uspokajacza nerwów” dobrze sprawdzają się dźwięki natury, np. śpiew ptaków, szum fal.
- Rozgrzej olejek w dłoniach. Delikatnie wymasuj ukochanej kark, ramiona i stopy.
9. Rozmowa z lekarzem
Gdy bezsenność w ciąży staje się bardzo uciążliwa, pojawia się osłabienie i nerwowość, trzeba porozmawiać z lekarzem. Sen jest niezbędny do normalnego funkcjonowania. Pracującej przyszłej mamie może przydać się kilka dni zwolnienia lekarskiego, co da jej szansę na wypoczynek i zregenerowanie sił.
Sprawdź, na jakich zasadach możesz skorzystać z L4 w ciąży.
Skutki bezsenności w ciąży
Dobrej jakości sen jest bardzo ważny, a skutki bezsenności w ciąży mogą objawiać się nie tylko w samopoczuciu przyszłej mamy. Problemy ze snem u ciężarnych, a więc kłopoty z zasypianiem, częste wybudzanie się w nocy, zbyt wczesne budzenie się rano, powodują:
- problemy z koncentracją,
- brak energii w ciągu dnia,
- nadmierną senność za dnia,
- ogólne osłabienie,
- pogorszenie odporności, co może sprzyjać np. bakteryjnym infekcjom intymnym w ciąży.
Sprawdź też: