Kąpiel noworodka: kiedy powinna się odbyć i jak ma wyglądać pierwsza oraz kolejne kąpiele noworodka?

Pierwsza kąpiel noworodka i odpowiedni moment na nią nigdzie nie są ściśle określone – zależy to wyłącznie od decyzji rodziców bądź lekarzy zajmujących się dzieckiem w szpitalu. Zwykle maluch zostaje umyty na oddziale szpitalnym w pierwszej dobie po narodzinach. Nie wszyscy rodzice wiedzą jednak, że kąpiel w szpitalu nie jest obowiązkiem. Jeśli w planie porodu zastrzeżesz, że chcesz zrobić to w domu, personel powinien uszanować twoją prośbę. Są jednak sytuacje, w których obmycie dziecka w szpitalu jest konieczne, np. gdy noworodek przyszedł na świat ubrudzony krwią i smółką.

Spis treści:

1. Kiedy pierwsza kąpiel noworodka?
2. Pierwsza kąpiel noworodka w domu
3. Jak kąpać noworodka? Jak trzymać noworodka do kąpieli?
4. W jakiej temperaturze kąpać noworodka?
5. Jak często należy kąpać noworodka?
6. Kiedy kąpać noworodka: o której godzinie? Czy można o każdej porze?
7. Kiedy kąpać noworodka: przed czy po jedzeniu?
8. Kosmetyki do kąpieli noworodka
9. Kiedy oczyszczać buzię dziecka?
10. Czym smarować noworodka po kąpieli?

Kiedy pierwsza kąpiel noworodka?

Wiele mam zadaje sobie pytanie, kiedy powinno się umyć noworodka. W państwach takich jak Niemcy czy Wielka Brytania czeka się z tym nawet kilka tygodni, jednak w Polsce lekarze i położne uważają, że z pierwszym myciem należy zaczekać jedynie ok. 6 godzin od narodzin.

Pierwsze obmycie dziecka mogą wykonać już położne czy pielęgniarki na oddziale w szpitalu. Noworodek jest zazwyczaj ubrudzony krwią, wodami płodowymi i innymi wydzielinami z organizmu. W szpitalu wystarczy jednak szybkie obmycie. „Prawdziwa” pierwsza kąpiel noworodka z reguły odbywa się dopiero w domu.

Pierwsza kąpiel noworodka w domu

Umycie dziecka w wannie (wanience) po powrocie ze szpitala nie jest zwykłą czynnością pielęgnacyjną. Choć maź płodowa, z którą maluszki przychodzą na świat, stanowi dla skóry ochronę, w domu najlepiej ją zmyć. Wraz z nią dziecko pozbędzie się groźnych drobnoustrojów, które – chcąc nie chcąc – przyniosło ze sobą ze szpitala. Choć będziecie podekscytowani i zmęczeni, warto znaleźć czas na umycie dziecka pierwszego dnia po powrocie do domu.

Są rodzice, którzy w pierwszych dniach życia noworodka decydują się na tzw. kąpiele na sucho. Oznacza to, że nie kąpią dziecka w wanience z wodą, a układają na przewijaku i delikatnie przemywają ciało dziecka zwilżoną wodą myjką (bawełnianą szmatką). Podobnie jak po kąpieli noworodka w wanience, trzeba zadbać o dokładne osuszenie skóry dziecka.

Podczas pierwszych kąpieli noworodka warto używać samej wody lub płynów do kąpieli przeznaczonych dla dzieci od 1. dnia życia.

Pamiętaj! Ze względu na niebezpieczne chorobotwórcze bakterie szpitale nie są miejscem przyjaznym dzieciom. Dlatego po powrocie do domu nie warto zwlekać z kąpielą noworodka.

Jak kąpać noworodka? Jak trzymać noworodka do kąpieli?

Pierwsza kąpiel noworodka powinna trwać maksymalnie 2-3 minuty. Wiedz, że nie musi ona odbywać się w łazience. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wanienkę ustawiać w dziecięcym pokoju albo w sypialni rodziców. Żeby rozebranemu dziecku nie było za chłodno (noworodki często płaczą w kąpieli dlatego, że jest im zimno), w pokoju powinno być cieplej niż zazwyczaj. Idealna temperatura powietrza do kąpieli to ok. 24°C.

Instrukcja kąpieli noworodka:

1. To ważne, by niemowlaka trzymać pewnie, a jednocześnie delikatnie.
2. Przy myciu niemowlaka jedną rękę podłóż pod pośladki, a drugą podtrzymuj kark i głowę.
3. Teraz oprzyj je na swoim przedramieniu.
4. Powoli zanurzaj dziecko w wodzie. Zacznij od pupy, potem włóż nogi, a na koniec plecy.
5. Wyjmij rękę spod pupy malucha dopiero wówczas, gdy stabilnie opiera się ono o dno wanienki albo leży na leżaczku.
6. Polewaj wodą brzuch dziecka. Teraz możesz użyć delikatnego preparatu do mycia.
7. Dokładnie masuj ciało dziecka, nie omijając pachwin i pach. Zacznij od góry i przesuwaj się powoli aż do pupy.

Rodzice zastanawiają się też, czy pierwsza kąpiel nie zaszkodzi pępkowi noworodka. Nie powinno się tak zdarzyć. Do dziecięcej wanny należy nalać tyle wody, aby kikut pępowinowy znajdował się nad jej powierzchnią. Jeśli mimo wszystko pępek noworodka zamoczy się, wystarczy dokładnie osuszyć go wacikiem.

W jakiej temperaturze kąpać noworodka?

Optymalna temperatura wody dla noworodka powinna mieć ok. 37°C. Można ją sprawdzić „na oko”, łokciem, jednak bezpieczniejszy jest do tego termometr do wody – można je znaleźć w większości hipermarketów, drogerii czy sklepów dziecięcych. Warto też zadbać o to, aby w wanience nie było zbyt dużo wody – przez pierwsze kilka miesięcy wystarczy zaledwie ok. 10 cm wody.

Jak często należy kąpać noworodka?

Dziecka nie trzeba kąpać codziennie; według zaleceń nowo narodzone dziecko powinno być kąpane minimum dwa, trzy razy w tygodniu, a w pozostałe dni można oczyszczać jego ciało myjką. Specjaliści zwracają jednak uwagę, że kąpiel w wanience jest lepsza od mycia poza nią i pełni nie tylko rolę zabiegu pielęgnacyjnego, ale także pomaga dziecku się odprężyć i wyciszyć, a potem lepiej i dłużej spać.

Kiedy kąpać noworodka: o której godzinie? Czy można o każdej porze?

Możesz kąpać noworodka o każdej porze. Najważniejsze, aby wybierać taki moment w ciągu dnia, który odpowiada rodzicowi oraz jest odpowiedni dla dziecka. Na początku pewnie trudno uwierzyć, że mycie może być dla dziecka zabiegiem odprężającym, ponieważ podczas pierwszych kąpieli większość noworodków głośno płacze. Ale gdy tylko dziecko przyzwyczai się do zanurzania w wanience, zauważysz, że po kąpieli i nakarmieniu lepiej śpi.

Kiedy kąpać noworodka: przed czy po jedzeniu?

Warto pamiętać jednak o jednej zasadzie.Nie kąp dziecka bezpośrednio po jedzeniu, może to skończyć się ulaniem lub wymiotami. Najlepiej będzie, jeśli odczekasz godzinę po posiłku, albo wykąpiesz malucha przed jedzeniem. Jeśli twoje dziecko będzie bardzo głodne i niespokojne, możesz dać mu odrobinę pokarmu i zacząć je kąpać.

Ważne! Jeśli chcesz kąpać je rano albo w południe, planuj dzień w ten sposób, by nie wychodzić później na spacer – może to sprzyjać przeziębieniom.

Kosmetyki do kąpieli noworodka

W czym kąpać noworodka? Do kąpieli noworodka używaj płynnych środków myjących, które są polecane dla dzieci od pierwszego dnia życia (powinny mieć taką informację na opakowaniu). Najlepsze są emolienty, czyli preparaty, które myją i chronią skórę przed wysuszeniem (kupuje się je w aptece). Jeśli wlałaś do kąpieli emolient, nie używaj już mydła, żeby nie zniweczył działania emolientu. Warto pamiętać, że skóra noworodka po użyciu płynu i innych kosmetyków do kąpieli jest śliska i należy zachować szczególną ostrożność, by dziecko nie wypadło nam z rąk.

Uwaga! Nie zaleca się już kąpania noworodków w roztworze nadmanganianu potasu, potocznie zwanym kali. Stosuje się go tylko na zlecenie dermatologa.

Kiedy oczyszczać buzię dziecka?

Buzię dziecka najlepiej oczyszczać na przewijaku przed kąpielą lub po niej. Do pielęgnacji buzi noworodka potrzebna jest przegotowana letnia woda, płyn do mycia ciała i wacik, którym delikatnie przeciera się twarz.

Ważne jest umycie oczu dziecka. Prawidłowo robi się to wacikiem nasączonym solą fizjologiczną, każde oko osobnym. Należy jednym ruchem przetrzeć oczko dziecka w kierunku od zewnątrz do wewnątrz, nigdy odwrotnie.

Główka dziecka jest wrażliwa na działanie kosmetyków, więc do szóstego miesiąca najlepiej myć włosy płynem do kąpieli. Szampon może wysuszać skórę na główce dziecka. Można też stosować produkty 2w1, przeznaczone zarówno do ciała, jak i do skóry głowy noworodka.

Czym smarować noworodka po kąpieli?

Po kąpieli trzeba delikatnie osuszyć ciałko dziecka, pamiętając, aby nie trzeć skóry ręcznikiem – wystarczy ją po prostu dotykać przez materiał. Dziecko o zdrowej skórze smaruj po kąpieli kremem nawilżającym lub balsamem przeznaczonym dla dzieci od pierwszego dnia życia albo nie używaj niczego. Jeśli dziecko ma suchą, pękającą i złuszczająca się skórę, smaruj ją tłustymi kremami nawet dwa razy dziennie. Rodzaj kremu najlepiej skonsultować z lekarzem dermatologiem.

Pamiętaj! Obecnie odchodzi się od stosowania oliwki po kąpieli, ponieważ może ona wysuszać skórę dziecka. Warto jej jednak używać jako kosmetyku do masażu.

Zobacz też:

• Jak często kąpać noworodka? Co ile dni kąpać latem i zimą? Zalecenia
• Kiedy wreszcie odpadnie pępek? Co robić, gdy to się stanie?
• Pielęgnacja noworodka: jak dbać o dziecko po urodzeniu
• Wyprawka dla noworodka - ubranka, kosmetyki i akcesoria [WIDEO]

Konsultacja merytoryczna

Prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich

Specjalistka neonatologii i chorób płuc, Konsultant Krajowy w dziedzinie neonatologii, ponadto konsultantka w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oraz członkini Rady Naukowej IPCZD. Jej głównymi kierunkami zainteresowań są wczesne uszkodzenia mózgu, ich ewolucja kliniczna i wpływ na rozwój