Dynia – właściwości zdrowotne, składniki odżywcze

Dynia ma wiele prozdrowotnych właściwości. Wszystko dlatego, że zawiera cenne składniki: witaminy i mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest przy tym niskokaloryczna – gotowana dostarcza mniej kalorii i cukrów niż surowa, lekkostrawna i pyszna. Wszystko to sprawia, że jest cennym składnikiem diety osób dorosłych i dzieci. Mało tego! Dynia dla niemowlaka też jest zdrowa i można mu ją podawać od początku rozszerzania diety.

Składniki odżywcze w dyni

Dynia ma dużo cennych składników odżywczych. Zawiera sporo beta-karotenu (prowitaminy A), witaminy C, witamin z grupy B, czyli B1, B2, B6, kwas foliowy (witamina B9), nikotynowy (witamina B3), pantotenowy (witamina B5) oraz fosfor, żelazo, wapń, potas i magnez.

Zawartość poszczególnych składników w 100 g miąższu dyni surowej i ugotowanej:

• wartość energetyczna – 26 kcal dynia surowa, 20 kcal dynia gotowana
• białko – 1 g dynia surowa, 0,72 g dynia gotowana
• tłuszcz – 0,10 g dynia surowa, 0,07 g dynia gotowana
• węglowodany – 6.50 g dynia surowa, 4,90 g dynia gotowana
• błonnik – 0,5 g dynia surowa, 1,1 g dynia gotowana
• sód – 1 mg
• witamina C – 9 mg dynia surowa, 4,7 mg dynia gotowana
• tiamina (witamina B1) – 0,050 mg dynia surowa, 0,031 mg dynia gotowana
• ryboflawina (witamina B2) – 0,110 mg dynia surowa, 0,078 mg dynia gotowana
• niacyna (witamina B3) – 0,600 mg dynia surowa, 0,413 mg dynia gotowana
• pirodyksyna (witamina B6) – 0,061 mg dynia surowa, 0,044 mg dynia gotowana
• kwas foliowy (witamina B9) – 16 µg dynia surowa, 9 µg dynia gotowana
• witamina A – 8513 IU dynia surowa, 5755 IU
• witamina E – 1,06 mg dynia surowa, 0,80 mg dynia gotowana
• witamina K - 1,1 µg dynia surowa, 0,8 µg dynia gotowana
• wapń – 21 mg dynia surowa, 15 mg dynia gotowana
• magnez – 12 mg dynia surowa, 9 mg dynia gotowana
• żelazo – 0,80 mg dynia surowa, 0,57 mg dynia gotowana
• fosfor – 44 mg dynia surowa, 30 mg dynia gotowana
• potas – 340 mg dynia surowa, 230 mg dynia gotowana
• cynk – 0,32 mg dynia surowa, 0.23 mg dynia gotowana.

Jakie właściwości ma dynia?

• dynia wzmacnia system odpornościowy – dzięki zawartości witamin i minerałów;
• usuwa z organizmu związki toksyczne i reguluje pracę jelit – jest doskonałym źródłem pektyn (błonnika);
• jest bezpieczna – słabo wiąże azotany z ziemi, nie trzeba specjalnie jeździć po nią do gospodarstw ekologicznych;
• jest lekkostrawna – mogą ją jeść osoby, które mają bardzo wrażliwe żołądki;
• zapobiega wymiotom – miąższ z dyni mogą stosować przy mdłościach przyszłe mamy.
• pomaga w walce z pasożytami – nasiona dyni (pestki) stosuje się je przeciw pasożytom przewodu pokarmowego u dzieci. Zawarta w nich kukurbitacyna przenika przez ciała pasożytów i poraża ich układ nerwowy. W przeciwieństwie do innych środków (np. chemicznych) jest nieszkodliwa. Nie przenika przez przewód pokarmowy człowieka i nie drażni śluzówki. Pestki dyni zapobiegają odkładaniu się złego cholesterolu, pomagają przy opryszczce, wrzodach żołądka.

Właściwości dyni zależą od stopnia dojrzałości

Dojrzałość dyni poznaje się po głuchym odgłosie, wydawanym podczas stukania w dynię. Skórka dyni powinna być gładka, bez przebarwień, a warzywo zbite i jędrne.

Dynie można przechowywać w przewiewnym pomieszczeniu w temperaturze około 10°C do sześciu miesięcy. W temperaturze pokojowej – do 2 tygodni (mniejsze dynie), do kilku tygodni (duże okazy).

Znaczenie ma kolor miąższu dyni – im bardziej intensywny, tym więcej w nim witamin. Dynia o intensywnie pomarańczowym miąższu zawiera dużo beta-karotenu.

Jak jeść dynię?

Ze względu na walory odżywcze i bogaty skład, dynię warto jeść pod różnymi postaciami. Najlepsza jest dynia gotowana lub pieczona. Popularne są również przetwory z dyni. Z dyni można robić przysmaki słodkie i wytrawne, które sprawią, że nawet zimą cała rodzina otrzyma cenne składniki.

Zdrowy jest nie tylko miąższ z dyni, ale również tłoczony z niej olej i pestki dyni.

• Olej z dyni – przypomina w smaku oliwę prowansalską, jest tłoczony na zimno, delikatny w smaku, i zawiera zdrowe kwasy tłuszczowe.
• Pestki dyni – jedzone na surowo lub lekko prażone, zawierają witaminę E, witaminę C, tiaminę, ryboflawinę, niacynę, kwas foliowy, witaminę B6, a także witaminy A i K. Mają w swoim składzie cenne minerały, takie jak cynk (dobrze wpływa na włosy, skórę, paznokcie i przyspiesza gojenie się ran), wapń, żelazo, magnez, fosfor i potas.

Z dyni można zrobić także odżywcze maseczki dla skóry.

Maseczka z dyni – przepis:
miąższ dyni zmieszaj z jogurtem i odstaw na 2 godziny, nałóż na twarz, spłucz letnią wodą.

Maseczka z dyni do skóry suchej – przepis:
ugotuj miąższ z dyni, ostudź, zmiksuj z oliwą.

Sprawdź także:

• Dynia dla dzieci – dlaczego jest lepsza od marchewki
• Dynia w ciąży – dlaczego warto ją jeść
• Zupa z dyni dla dzieci – przepis

Konsultacja merytoryczna

dr inż. Anna Stolarczyk

Dietetyczka, członkini Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych