Dieta wegańska u dzieci - czy jest bezpieczna, opinie ekspertów
Teza, że dieta wegańska jest zbyt restrykcyjna dla dzieci i nie zaspokaja wszystkich potrzeb rosnącego organizmu, jest coraz częściej obalana przez ekspertów. Przyznają oni jednak zgodnie, że jadłospis roślinny jest trudniejszy do zbilansowania i wymaga współpracy rodziców z lekarzem.
- Aleksandra Zaborowska
Dieta wegańska to dieta oparta na eliminacji wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Od wegetarianizmu odróżnia ją to, że weganie nie tylko powstrzymują się od spożywania mięsa, ale także nabiału czy miodu. Wiele osób wybiera ten rodzaj odżywiania nie tylko z powodów zdrowotnych, ale też ideologicznych. Czy w pełni roślinny jadłospis jest bezpieczny dla zdrowia malucha? Tak, pod warunkiem, że jest mądrze zrównoważony i konsultowany z dietetykiem oraz pediatrą.
Spis treści:
- Dieta wegańska dla dzieci i niemowląt - zalecenia ekspertów w Polsce i na świecie
- Dieta roślinna u dzieci? Tylko odpowiednio zrównoważona
- Dieta wegańska u dzieci - jak zbilansować?
- Najpopularniejsze błędy w planowaniu diety roślinnej dla dzieci
- Przepisy na roślinne posiłki dla maluchów
Dieta wegańska dla dzieci i niemowląt - zalecenia ekspertów w Polsce i na świecie
Ministerstwo Zdrowia w Polsce, z diet eliminujących produkty zwierzęce, uznało za w pełni bezpieczną dla dzieci tylko dietę wegetariańską. Zdaniem dr Małgorzaty Desmond, utytułowanej dietetyczki klinicznej, to nie sama dieta wegańska stanowi zagrożenie dla dzieci, ale niekompetentne podejście do niej. Polscy eksperci wyrażają swój sceptycyzm wobec diety wegańskiej u dzieci wyłącznie na podstawie relatywnie niskiej świadomości o właściwym komponowaniu i bilansowaniu takiego jadłospisu u rodziców w Polsce. Ryzyko niedoborów można zniwelować, jeśli dietę roślinną wprowadza się pod kontrolą dietetyka i pediatry, dlatego eksperci w Polsce dopuszczają tego typu sposób żywienia wyłącznie pod warunkiem właściwego zbilansowania, które na pewno wymaga więcej uwagi i edukacji.
O diecie roślinnej wypowiadają się pozytywnie międzynarodowe organizacje, w tym Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne (ADA) oraz Amerykańska Akademia Pediatrów (AAP), które zgodnie twierdzą, że gdy dieta wegańska jest odpowiednio zbilansowana - nie stwarza żadnych zdrowotnych zagrożeń dla osób na wszystkich etapach życia, włącznie z niemowlakami, małymi dziećmi i nastolatkami.
Dieta roślinna u dzieci? Tylko odpowiednio zrównoważona
Trzeba pamiętać, że dieta wegańska, nawet u dorosłych, jest znacznie trudniejsza do zdrowego zbilansowania niż tradycyjna, czy nawet wegetariańska. Jeśli ma być zdrowa, należy poświęcić jej dużo uwagi, regularnie konsultować się z lekarzem oraz wykonywać comiesięczne/coroczne badania możliwych niedoborów. Nieodpowiednio zrównoważony weganizm, z racji tego, że nie pozwala na dostarczanie do organizmu żadnych składników pochodzenia zwierzęcego, może u dziecka prowadzić do:
- anemii,
- niedożywienia,
- osłabienia reakcji psychomotorycznych.
W praktyce jednak, odpowiednio zbilansowana pod kątem wartości odżywczych dieta roślinna wcale nie musi prowadzić do tego typu schorzeń. Badania dowodzą, że rodzice dzieci na diecie wegańskiej przykładają znacznie większą wagę do jakości spożywanego jedzenia i są bardziej czujni na punkcie możliwości występowania niedoborów. Statystycznie, wegańskie dziecko spożywa więcej witamin, minerałów i substancji odżywczych niż dziecko na bogatej w produkty zwierzęce, ale niezbilansowanej diecie tradycyjnej.
Co z tego wynika? Ważne zawsze dbać o to, aby dziecko jadło różnorodne produkty, a jego dieta była odpowiednio zbilansowana. Jednak przed wyeliminowaniem jakiejkolwiek grupy produktów z dziecięcej diety należy poradzić się lekarza oraz dietetyka. Tylko wtedy będziemy mieli pewność, że sposób odżywiania naszego dziecka jest właściwy.
Dieta wegańska u dzieci - jak zbilansować?
W pełni roślinna dieta jest na pewno większym wyzwaniem dla rodzica, który musi poświęcić znacznie więcej czasu i uwagi, aby przygotowywane dla dziecka posiłki były odpowiednio zrównoważone. Trzeba szczególnie zwracać uwagę na źródła tych składników odżywczych, których łatwo dostarczają produkty mleczne i mięso. Należą do nich:
- białko, którego świetnym źródłem są rośliny strączkowe
- wapń (niezbędny m.in. dla prawidłowego rozwoju kości) - znajduje się on np. w orzechach, maku, produktach sojowych i niektórych warzywach
Jadłospis dziecka wegańskiego trzeba także dobrze skomponować pod kątem żelaza, witaminy D czy B12, często za pomocą suplementów. Ten aspekt dotyczy właściwie wszystkich typów jadłospisu, bo na niedobory tych składników często cierpią także maluchy na niewłaściwie zbilansowanych dietach mięsnych.
Najpopularniejsze błędy w planowaniu diety roślinnej dla dzieci
Zdaniem dr Desmond, rodzice stosujący u swoich dzieci diety bezmięsne najczęściej popełniają następujące błędy:
- brak suplementacji witaminy B12 lub suplementacja na nieodpowiednim poziomie
- stosowanie produktów bogatych w analogi B12 (np. suplementy chlorelli i spiruliny) zamiast klasycznych suplementów B12,
- przygotowywanie domowych napojów roślinnych np. z migdałów - żaden napój roślinny (oprócz sojowego) nie jest podobny składem do mleka krowiego. Minimalnie korzystne są jedynie te o zwiększonej zawartości wapnia, reszta napojów roślinnych wykonywanych w domu jest właściwie bezwartościowa,
- poświęcanie niewystarczającej uwagi odpowiedniej ilości wapnia w diecie - w diecie wegańskiej jest ona możliwa do uzyskania, ale wymaga starannego planowania jadłospisu
- niedostateczne spożywanie produktów strączkowych, które stanowią główne źródło białka u dzieci niejedzących nabiału
- niedostateczne spożycie roślinnych źródeł kwasów Omega-3, które w dietach mięsnych łatwo pozyskać np. z ryb (w diecie roślinnej jest to np. siemię lniane czy orzechy włoskie).
Przepisy na roślinne posiłki dla maluchów
Poniżej znajdziesz kilka przepisów opartych wyłącznie na roślinnych składnikach, które świetnie sprawdzą się dla maluchów w różnym wieku!
- Batat z cieciorką i pomidorami
- Konfitura z dyni
- Wegańskie kotlety z ciecierzycy
- Hiszpański chłodnik gazpacho
- Pasta kanapkowa z czerwonej fasoli
- Czekoladowe ciastka z ciecierzycy
Bibliografia:
- M. Desmond, Dzieci wegetariańskie i wegańskie, malgorzatadesmond.com [dostęp online: 25.09.2020]
- M. Jarosz, I. Traczyk, Współczesne poglądy na żywienie wegetariańskie, Żyw. Człow. Metab., 2010, 37, 1, 66
- D. Włodarek, Dieta wegańska u dzieci, Forum Pediatrii Praktycznej, forumpediatrii.pl
Zobacz też:
- Czy dieta wegańska u dziecka to szkodliwa fanaberia? [WYWIAD Z EKSPERTEM]
- Co zamiast jajek, masła i mleka? Roślinne zamienniki
- Czy niemowlę może nie jeść mięsa? Wyjaśnia pediatra z IMiD