Jak karmić piersią: przewodnik dla mamy

Kobiece mleko chroni przed alergią, infekcjami, chorobami serca, cukrzycą, otyłością, wieloma typami nowotworów. Z badań wynika, że dzieci karmione piersią lepiej mówią (ssanie stymuluje rozwój mięśni odpowiedzialnych za mówienie), są śmielsze, bardziej asertywne, mają wyższy IQ.
Wszyscy to wiemy, a jednak w pierwszych 3 dobach życia dziecka jedynie 86 proc. niemowląt dostaje tylko pierś, w 4. miesiącu – 31 proc., a w 6. – zaledwie 14 proc. (ta liczba w ostatnich 15 latach spadła o połowę!). Powody rezygnacji z karmienia? Obawy, że pokarm jest mało wartościowy, alergizuje, a dziecko jest głodne i nie rozwija się dobrze. Nie rezygnuj pochopnie z karmienia piersią. Nawet jeśli nie wiesz, jak karmić piersią, masz małe piersi, niewiele mleka, a dziecko zamiast grzecznie ssać, odpycha się i płacze. Uwierz w siebie i spróbuj karmić. Pomożemy ci, podpowiadając, jak to robić.

Kiedy pierwszy raz nakarmić dziecko piersią?

Jak najszybciej po porodzie, najlepiej w pierwszych 2 godzinach. Położna ci w tym pomoże (to jej obowiązek, zgodnie z nowymi standardami opieki okołoporodowej). Nie wahaj się pytać ją o wszystko, bo te karmienia są bardzo ważne dla ciebie i dziecka.
W ciągu pierwszych 2 godzin po porodzie noworodek jest bardzo czujny, aktywny, ma ochotę ssać. Potem będzie zmęczony i głęboko zaśnie. Przez kolejne 2 dni może mieć znacznie mniejszą ochotę na ssanie piersi.
Nie martw się tym, że masz mało mleka (lub nawet nie masz go wcale) i nie będziesz miała czym karmić.
Zobacz, co zrobić, gdy masz mało mleka.

Czy jest sens przystawiać dziecko do piersi, skoro nie mam mleka po porodzie?

Tak. W pierwszych godzinach po porodzie dziecku wystarczy kilka mililitrów pokarmu: tyle, ile zmieści się w jednej łyżeczce od herbaty! Większa ilość mleka pojawi się niedługo – pod warunkiem że noworodek będzie ssać. Wtedy do twojego mózgu biegnie sygnał i organizm zaczyna wydzielać więcej prolaktyny: hormonu, dzięki któremu w piersiach pojawia się więcej mleka.

W jakiej pozycji karmić piersią?

Tuż po porodzie najbardziej poleca się karmienie na leżąco. Zobacz, jak wygląda pozycja leżąca do karmienia (i inne polecane przez specjalistów).

Jak przystawić dziecko do piersi?

Ułóż noworodka na boku (na poduszce) tak, by jego buzia znajdowała się na wysokości twojej piersi. Jedną ręką podtrzymaj pierś: czterema palcami od dołu, kciukiem od góry. Dotknij brodawką ust dziecka i delikatnie je połaskocz. Gdy malec otworzy buzię, przytul go mocno do siebie. Pamiętaj, by zawsze przystawiać dziecko do piersi (a nie odwrotnie). Dziecko powinno uchwycić brodawkę z jak największą częścią otoczki.

Skąd wiedzieć, czy dziecko dobrze ssie?

Gdy zacznie ssać, będziesz słyszała odgłosy przełykania, jakby postękiwanie. Jeśli jest to raczej cmokanie, oznacza to, że dziecko chwyciło brodawkę zbyt płytko i wysuwa mu się ona z buzi. Ssie wtedy pierś płytko i nie wymasuje całego mleka spod otoczki. Delikatnie odłącz dziecko od piersi (wkładając palec w kącik jego ust). Po chwili jeszcze raz zaproponuj ssanie. Przypilnuj, by tym razem dobrze uchwyciło brodawkę.

Ile razy dziennie dziecko powinno jeść z piersi?

Minimum to 8-9 karmień w ciągu doby (często jednak dzieci na początku ssą częściej).

Zobacz, jak przystawiać dziecko do piersi:

[CMS_PAGE_BREAK]

Jak długo trwa jedno karmienie piersią?

To sprawa indywidualna. Jeden niemowlak ssie szybko i w 10 minut opróżnia pierś. Inny potrzebuje na to 40 minut. Nie pospieszaj go, pilnuj tylko, by nie podsypiał. Jeśli tylko od czasu do czasu lekko porusza buzią i ma zamknięte oczy, to znaczy, że śpi, a pierś traktuje jak smoczek. Spróbuj malca obudzić, łaskocząc w policzek albo stópkę. Jeśli to nic nie da, odłącz go od piersi (wkładając palec w kącik jego ust). Gdy się obudzi, zaproponuj ssanie. Jeżeli dalej śpi, odłóż go do łóżeczka.

Czy dziecko musi być karmione piersią w nocy?

Przez pierwsze 2–3 miesiące – tak. W nocnym pokarmie jest najwięcej kwasów tłuszczowych omega-3, potrzebnych dla rozwoju mózgu i siatkówki oka. Nocne karmienia są też ważne dla ciebie, bo pobudzają laktację: jest wtedy największe stężenie protaktyny.

Czy budzić dziecko na nocne karmienie piersią, jeśli śpi?

W pierwszych 2–3 miesiącach – tak. Przerwa między posiłkami nie powinna być dłuższa niż 3 godziny w dzień i 4 w nocy (oczywiście niewielkie przesunięcia są dopuszczalne). Zbyt duże przerwy mogłyby spowodować osłabienie laktacji. Oczywiście budź malca delikatnie. Spróbuj zmienić mu pieluszkę, zagadać do niego, połaskocz.

Czy w nocy też muszę czekać, aż dziecku się odbije?

Nie, jeśli dziecko ssało wolno, a potem od razu zasnęło. Jeżeli jednak jadło szybko, płakało, to lepiej potrzymać je kilka minut w pozycji pionowej, podtrzymując plecki, by zalegające w brzuszku powietrze nie spowodowało gazów i kolki.

Skąd mam wiedzieć, ile dziecko zjadło?

To nieważne. Karmiąc piersią, nie musisz wiedzieć, ile dziecko zjadło. Gdy będzie głodne, upomni się o jedzenie.
Jak sprawdzić, czy dziecko się najada?

• Policz, czy dziecko intensywnie ssie 6-7 razy dziennie co najmniej przez 10 minut
• Zwróć uwagę, czy robi siusiu 6-7 razy na dobę
• Zwróć uwagę, czy robi kupkę przynajmniej raz dziennie.

Jeśli tak, to wystarczy, gdy zważysz dziecko w przychodni raz w miesiącu przy okazji wizyt u pediatry. Jeżeli niepokoisz się, że zjada za mało, waż je raz w tygodniu. W wyjątkowych przypadkach lekarz (lub doradca laktacyjny) może poprosić, by ważyć dziecko przed i po karmieniu: różnica pokaże, ile zjadło podczas posiłku. Bez zalecenia jednak tego nie rób, bo to stresujące i dla ciebie, i dla dziecka.

W czasie karmienia przytrzymywać pierś, by nie zasłaniała noska?

Nie, bo wtedy wysuwasz z buzi dziecka brodawkę i uciskasz przewody mleczne, przez co może dojść do zastoju mleka. Gdy wydaje się, że nosek jest zbyt mocno wtulony w pierś, przysuń pupę i nóżki dziecka bliżej siebie. Wtedy główka odchyli się troszkę do tyłu.
Zobacz, jak radzić sobie z zastojem pokarmu.

Dlaczego nie podawać dziecku smoczka?

Smoczek ssie się inaczej niż pierś. Dziecko, które uczy się jeść z piersi, może to wprowadzić w błąd. Potem zacznie zbyt płytko chwytać pierś i będzie miało problemy ze ssaniem. Spróbuj uciszać jego płacz inaczej: kołysaniem, masowaniem.

Mam piersi twarde od mleka, ale synek po kilku łykach odrywa się i płacze. Co robić?

Może doszło do zastoju pokarmu: dziecko nie może uchwycić brodawki, by ssać. Jak najczęściej proponuj mu pierś, ale wcześniej połóż na nią ciepły okład i odciągnij trochę mleka. Po karmieniu połóż zimny okład, np. z wody lub liści kapusty: rozgniecionych i trzymanych przez co najmniej godzinę w lodówce. Między karmieniami, gdy pierś się przepełni, odciągaj trochę pokarmu.

Jak sobie radzić z zapaleniem piersi?

Pierś jest zaczerwieniona, bolesna. Możesz mieć gorączkę powyżej 38°C, źle się czuć. Zapalenie piersi trzeba leczyć, gdyż może spowodować poważniejsze komplikacje, np. ropień. Koniecznie idź do ginekologa lub internisty (pewnie zapisze ci antybiotyk). Jako pierwszą proponuj maluchowi chorą pierś. Po karmieniu połóż na nią zimny okład.

Mam popękane brodawki. Jak sobie z tym poradzić?

Zmień pozycję dziecka podczas ssania. Po karmieniu posmaruj brodawki swoim mlekiem albo specjalnym kremem (np. Bepanthen, Alantan plus, Lanolina). Jeśli brodawki krwawią, przerwij karmienie na dzień lub dwa. W tym czasie odciągaj mleko.

[CMS_PAGE_BREAK]

Czy myć piersi przed karmieniem?

Nie. Na otoczce piersi znajdują się ujścia gruczołów łojowych, które wydzielają substancję natłuszczającą. Jej zmycie spowodowałoby wysuszenie naskórka i narażenie go na uszkodzenie. Piersi najlepiej myć wodą rano i wieczorem, przy okazji mycia całego ciała.

Córeczka często ulewa. Moje mleko jej szkodzi?

Nie. Ulewanie pokarmu u niemowląt jest spowodowane niedojrzałością mięśnia zwanego zwieraczem przełyku. Zazwyczaj mija do końca 6. miesiąca. Czasem powodem problemów jest zbyt szybki wypływ pokarmu z piersi (warto zmienić pozycję karmienia na leżącą na plecach). Jeśli to nie pomaga, poradź się lekarza. To wręcz konieczne, gdy malec wymiotuje.

To prawda, że piwo wspomaga laktację?

Nie ma badań naukowych, które by to potwierdzały. Pamiętaj jednak, że w czasie laktacji nie powinnaś pić alkoholu. W piwie, nawet tzw. bezalkoholowym, jest alkohol, który przenika do twojego pokarmu. Gdy pijesz, dziecko też pije.

Co zrobić, by mieć więcej mleka?

Połóż się z dzieckiem na cały dzień do łóżka i podawaj mu pierś, kiedy chce ssać. Kiedy naje się z jednej piersi, proponuj mu drugą. Gdy znów będzie głodne, jeszcze raz pozwól mu ssać. Trzy razy dziennie pij zioła mlekopędne (np. anyżek, koper włoski, czarnuszka).

Między karmieniami wycieka mi mleko. Czemu?

Jest to spowodowane odruchem wypływu pokarmu. Czasem wystarczy sama myśl o dziecku i już w mózgu uruchamia się sygnał, dzięki któremu do piersi napływa mleko.

Synek ma wysypkę. To alergia na mój pokarm?

Raczej nie. Może jednak być uczulony na któryś ze składników twojej diety. Jeśli podejrzewasz alergię, porozmawiaj z pediatrą. Może zalecić, żebyś na pewien czas zrezygnowała z mleka i jego przetworów. Nie jedz produktów wysoko przetworzonych, zawierających konserwanty (fast foody, pasztety, chipsy, zupki w proszku). Obserwuj, czy te zmiany pomogą dziecku.

To prawda, że karmienie niszczy piersi?

Nie. U wielu kobiet ma wręcz pozytywny wpływ na wygląd biustu – staje się większy. Staraj się nie dopuszczać do nadmiernego przepełnienia piersi, np. w czasie zbyt długiej przerwy nocnej. To, jak będą wyglądały piersi, w dużej mierze zależy od ciebie i od właściwej pielęgnacji biustu.

Czy dzieci na butelce lepiej przybierają na wadze?

Często tak, ale jest to spowodowane ich przekarmianiem, co niekorzystnie wpływa na zdrowie. Mogą mieć problemy z otyłością, częściej chorować. Nie martw się, jeśli twoje dziecko jest szczupłe. To dobrze!

Przeczytaj 22 rady, dzięki którym polubisz karmienie piersią.