
Umiejętności te to tzw. odruchy noworodkowe – reakcje na różne bodźce zewnętrzne. Natura wyposażyła w nie dziecko, by mogło przeżyć poza łonem mamy, zaadaptować się w nowym otoczeniu i zdrowo się rozwijać. Część odruchów, z którymi maluch się rodzi, jest obecna tylko w pierwszych miesiącach życia, potem zanika. W ich miejsce, w miarę dojrzewania układu nerwowego, pojawiają się podobne, lecz już wyuczone zachowania. Inne odruchy, np. umiejętność oddychania, mrużenia oczu w reakcji na silne światło, pozostają z nami na całe życie. Po porodzie lekarz skontroluje, czy twoje dziecko reaguje na bodźce tak, jak powinno. Upewni się w ten sposób, czy układ nerwowy maluszka dobrze funkcjonuje.
Odruch Moro
Jak dziecko reaguje? Na głośny hałas lub nagłą zmianę pozycji (gdy je np. raptownie uniesiesz) rozpościera rączki i nóżki, napręża się, wygina plecki, a następnie zaciśnięte piąstki przyciąga do klatki piersiowej.
Skąd się wziął odruch Moro? Pomagał odzyskać równowagę, a także, w razie zagrożenia, pozwalał mocno chwycić się mamy – prawdopodobnie odruch ten jest pozostałością po czasach prehistorycznych. Wtedy umiejętność szybkiego wtulenia się w mamę, która w chwili zagrożenia musiała salwować się ucieczką, mogła zadecydować o przeżyciu noworodka.
Kiedy zaniknie odruch Moro? Słabnie stopniowo, zanika około czwartego miesiąca życia dziecka.
Odruch kroczenia
Jak dziecko reaguje? Podtrzymywane pod paszkami, podnosi, prostuje nóżki i porusza nimi na przemian – jak przy stawianiu kroczków.
Skąd się wziął odruch kroczenia? W ten sposób, zdaniem niektórych naukowców, objawia się pierwotny instynkt chodzenia – jednak źródło tego odruchu nie jest do końca zbadane.
Kiedy zaniknie odruch kroczenia? W drugim miesiącu. Powróci, jako nowo nabyta umiejętność, około dziesiątego miesiąca życia, kiedy niemowlę nauczy się samodzielnie stawiać pierwsze kroczki, przytrzymując się np. mebli.
Odruch szukania i ssania
Jak dziecko reaguje? Gdy maleństwo poczuje muśnięcie w policzek, odwraca główkę w kierunku tego bodźca, otwiera usta i jest gotowe do ssania. Kiedy w buzi poczuje pierś lub np. palec, zaczyna ssać. Potrafi skoordynować ssanie z połykaniem pokarmu.
Skąd się wziął odruch szukania i ssania? To jeden z najważniejszych odruchów, umożliwiający naturalne zaspokojenie głodu – a więc przeżycie. Noworodek ma nieostry wzrok, ale jego zmysł dotyku jest bardzo dobrze rozwinięty. Dzięki niemu czuje dotykanie w policzek i traktuje to jako zapowiedź karmienia: odwraca więc główkę tam, gdzie znajduje się przypuszczalne źródło pożywienia.
Kiedy zaniknie odruch szukania i ssania? Odruch szukania – około czwartego miesiąca. Umiejętność ssania utrzyma się aż do zakończenia karmienia piersią lub butelką (dorośli nie umieją tak ułożyć warg i języka jak ssące niemowlę).
Odruch Babińskiego
Jak dziecko reaguje? Rozprostowuje paluszki stóp i rozsuwa je wachlarzowato, gdy poczuje łaskotanie w podeszwę lub przesuwanie palcem po spodzie jego stopy od pięty do paluszków.
Skąd się wziął odruch Babińskiego? Źródło i przyczyna występowania odruchu Babińskiego (nazwa pochodzi od nazwiska lekarza, który go zbadał i opisał) są nieznane. Być może ma on związek z tym, że połączenia nerwowe między mózgiem a stopami u maluchów nie są w pełni wykształcone.
Kiedy zaniknie odruch Babińskiego? Zanim mały człowiek skończy drugi rok życia. Wtedy, podobnie jak starsze dzieci i dorośli, na łaskotanie w stópki maluszek zacznie reagować podkurczeniem paluszków i oczywiście radosnym śmiechem!
Zobacz także: Wiemy, co widzi, słyszy i czuje noworodek!