
Tuż po urodzeniu pediatra sprawdza, czy dziecko urodziło się zdrowe i ocenia w dziesięciopunktowej skali Apgar. Ale zanim zostaniecie wypisani ze szpitala do domu, noworodka czeka jeszcze drugi sprawdzian. Lekarz oceni, czy ma ono odruchy, które są charakterystyczne dla tego wczesnego okresu życia.
Po co noworodkowi odruchy
Gdy delikatnie dotkniesz prawego policzka dziecka, odwróci główkę w tę stronę. Kiedy czegoś się przestraszy, wyprostuje rączki i nóżki. Robi to mimowolnie: takimi czynnościami nie steruje świadomość. Niektóre z odruchów są właściwie niepotrzebne. To tylko pozostałości po naszych przodkach – były im niezbędne do przeżycia (np. chwytność stóp). Ale są i takie, które pomagają dziecku przystosować się do nowego otoczenia.
W momencie urodzenia układ nerwowy dziecka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Gdy dzidziuś porusza rączką, nóżką czy główką, to najczęściej robi to automatycznie, bez udziału woli. Nie potrafi jeszcze świadomie ssać piersi, wyciągać rączki po zabawki, uśmiechnąć się czy unosić główki.
Obecność odruchów świadczy o tym, że z mózgiem dziecka wszystko jest w porządku, pracuje tak, jak powinien.
Kiedy odruchy u noworodka znikną
Układ nerwowy dziecka stale się rozwija, dlatego z czasem odruchy przestaną już być mu potrzebne. Muszą zniknąć – właśnie po to, by dziecko mógło decydować, co chce robić, a czego nie: na przykład, że chce teraz wyciągnąć rączkę po zabawkę albo wstać.
Odruchy powinny zanikać w określonym czasie i tak zwykle się dzieje. Ich dłuższe pozostanie może świadczyć np. o nieco wolniejszym rozwoju dziecka, zbyt silnym lub za słabym napięciu mięśniowym. Nie martw się jednak, tylko idź z malcem do pediatry. Jeżeli zauważy coś niepokojącego, wypisze skierowanie do neurologa.
Noworodek lubi ssać
Gdy włożysz dziecku palec do buzi, zacznie go ssać. Dzięki temu odruchowi, który wykształcił się już w życiu płodowym, noworodek potrafi zaspokoić głód. Ale uwaga: maleństwo ssie nie tylko wtedy, gdy jest głodne! To odruch, noworodek będzie więc ssać wszystko, co znajdzie się w jego buzi: smoczek, kołderkę, pieluszkę, a także... twój palec!
Jeśli dziecko ma słaby odruch ssania, jak najszybciej idź z nim do neurologa, a także do logopedy (to konieczne do prawidłowego rozwoju mowy). Ten odruch zanika około trzeciego miesiąca. Potem dziecko ssie już tylko wtedy, gdy chce, bo np. jest głodne, zmęczone, czegoś się przestraszyło.
Noworodek szuka piersi
Gdy delikatnie dotkniesz prawego policzka maleństwa (palcem, brodawką piersiową), odwróci się w tę stronę. Ten odruch pomaga maluszkowi odnaleźć pierś. Odruch zanika w trzecim, czwartym miesiącu.
Noworodek jest silny
Gdy dotkniesz kciukiem wewnętrznej strony dłoni dziecka, ono natychmiast zaciśnie na niej swoją rączkę (nawet bardzo mocno!). Robi to jednak nieświadomie. Gdy coś odwróci jego uwagę, puści twój palec.
Odruch zanika około szóstego miesiąca. To konieczne, by maluszek świadomie nauczył się chwytać zabawkę, otwierać i zamykać dłoń, a podczas raczkowania podpierał się na całej rączce, a nie na piąstce.