Kolejność wychodzenia zębów – najpierw jedynki, zęby stałe wyrzynają się w innej kolejności

To, jak wychodzą zęby, może być dziedziczne i związane z płcią: późne ząbkowanie może być cechą rodzinną, zaś pierwsze mleczaki na ogół szybciej pojawiają się u dziewczynek niż u chłopców. Jeżeli twoje dziecko ząbkuje później niż rówieśnicy, nie trzeba tym się martwić – dzięki temu jego ząbki będą zdrowsze, lepiej zmineralizowane. Z kolei zęby stałe wyrzynają się w innej kolejności niż mleczne, a czas ich wychodzenia jest dość rozpięty – trwa to około 7 lat.

Spis treści:

• W jakiej kolejności wychodzą zęby mleczne?
• Kolejność wychodzenia zębów stałych
• Objawy wyrzynania zębów
• Opóźnione wychodzenie zębów
• Sposoby na bolesne ząbkowanie

Kolejność wychodzenia zębów mlecznych u niemowląt

Zawiązki zębów powstają jeszcze w okresie życia płodowego, ale na pierwszy ząbek (jest nim dolna jedynka), trzeba zwykle poczekać, aż dziecko skończy 6. miesiąc życia. Najłatwiej sprawdzić jego obecność, dotykając delikatnie dolne dziąsło dziecka.

Mleczaki to 20 zębów, w skład których wchodzi 8 siekaczy, 4 kły i 8 zębów trzonowych.

Oto kolejność wyrzynania (wychodzenia) zębów mlecznych u niemowlaka i starszego dziecka:

• jedynki dolne (siekacze przyśrodkowe) – 6-8 miesiąc życia dziecka,
• jedynki górne (siekacze przyśrodkowe) – 7-10 miesiąc życia,
• dwójki dolne i górne (siekacze boczne) – 8-13 miesiąc,
• czwórki dolne i górne (pierwsze przedtrzonowce) – 12-15 miesiąc życia dziecka,
• trójki dolne i górne (kły) – 16-20 miesiąc życia,
• piątki dolne i górne (drugie przedtrzonowce) – 20-30 miesiąc.

Trzy etapy wychodzenia zębów mlecznych

Wyrzynanie zębów u dziecka podzielone jest na trzy etapy. W pierwszej fazie formuje się korona zęba i początkowa część korzenia. Ząb zaczyna przesuwać się po torze swojego wyrzynania (faza przederupcyjna). Druga faza polega na przebiciu się korony zęba przez dziąsło do światła jamy ustnej aż do uzyskania kontaktu z zębem przeciwstawnym (faza przedfunkcyjno-erupcyjna). Trzeci etap to zakończenie rozwoju korzenia zęba i czynnego wyrzynania (faza funkcyjna). W przypadku każdego zęba proces ten zajmuje około roku.

Wydrukuj kalendarz wyrzynania zębów.

Między dziećmi urodzonymi w terminie a wcześniakami są różnice w czasie wychodzenia zębów. Dzieciom donoszonym zęby zaczynają wyrzynać się między 5. a 10. miesiącem życia, a wcześniakom o kilka tygodni później – między 6. a 11. miesiącem życia.

Kolejność wychodzenia zębów stałych

Zęby stałe tworzą: 8 siekaczy, 4 kły, 8 przedtrzonowców i 8 trzonowców. W sumie jest to 28 zębów (lub 32 jeżeli wyrżnęły się także ósemki, czyli tzw. zęby mądrości).

Proces wychodzenia zębów stałych zaczyna się od 6. roku życia i kończy w wieku 14 lat. Zęby mądrości mają bardzo zróżnicowane terminy wyrzynania – od 17. do 25. roku życia. Mogą też być przypadki wrodzonego braku zawiązka ósemki. Dojrzewanie wszystkich zębów stałych, aż do uformowania się ich korzeni trwa około 3 lat.

W takiej kolejności wychodzą zęby stałe:

• szóstki górne i dolne (pierwsze trzonowce stałe) – między 6. a 7. rokiem życia dziecka,
• jedynki dolne i górne (jedynki stałe) – między 6. a 8. rokiem życia,
• czwórki górne i dolne (pierwsze przedtrzonowce stałe) – między 10. a 12. rokiem,
• piątki górne i dolne (drugie przedtrzonowce stałe) – między 10. a 13. rokiem życia dziecka,
• trójki górne i dolne (stałe kły) – między 8. a 13. rokiem życia,
• siódemki górne i dolne (drugie trzonowce stałe) – między 11. a 13. rokiem,
• ósemki górne i dolne (trzecie trzonowce stałe) – między 17 a 25 rokiem życia.

Wyrastanie zębów stałych zwykle nie jest bolesne dla dziecka. Poprzedza je wypadanie zębów mlecznych, co jest związane z resorpcją fizjologiczną korzeni, która jest stymulowana przez związek zęba stałego usytuowany w pobliżu korzenia/korzeni zębów mlecznych. Resorpcja korzeni rozpoczyna się na 2-4 lata przed terminem fizjologicznej wymiany u dziecka mlecznych zębów na uzębienie stałe.

Zawiązki zębów stałych powstają jeszcze w czasie życia płodowego dziecka. Zawiązki szóstek zaczynają się mineralizować od urodzenia dziecka (okołoporodowo), sieczne zęby stałe – ok. 3-4. miesiąca życia dziecka, czwórki – ok. 1-2. roku życia, siódemki i piątki – w 2-3. roku życia dziecka, a ósemki dopiero w 7-10. roku życia dziecka. Mineralizacja zębów trwa więc od pierwszego dnia urodzenia do trzeciego roku życia, zaś ósemek odbywa się do 10. roku życia.

Późne wychodzenie zębów

Opóźnione ząbkowanie oznacza, że dziecko skończyło rok i nadal nie ma ani jednego zęba. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być m.in.:

• brak zawiązków zębów,
• celiakia,
• niedożywienie,
• zaburzenia hormonalne,
• zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej

Brak wyrżniętych zębów wymaga wizyty u pediatry oraz u stomatologa dziecięcego. Konieczna jest także konsultacja logopedyczna, gdyż z tego powodu dziecko może mieć wady wymowy.

Objawy wyrzynania zębów (ząbkowania)

Wychodzenie zębów u dziecka to spore obciążenie dla jego organizmu, które dodatkowo zbiega się z naturalną utratą wrodzonej odporności, jaka następuje po pierwszych 6 miesiącach życia niemowlęcia.

Wyrzynaniu się zębów mlecznych u dziecka mogą towarzyszyć następujące objawy ząbkowania:

• pobudzenie nerwowe,
• wkładanie palców do buzi,
• wkładanie do ust i gryzienie twardych przedmiotów np. zabawek,
• nadmierne ślinienie się,
• zaczerwienione i rozpulchnione dziąsła,
• lekko podwyższona temperatura ciała (poniżej 38 stopni C),
• zaburzenia snu,
• wysypka na twarzy,
• płacz,
• biegunka,
• brak apetytu.

Uwaga: Wbrew powszechnej opinii, gorączka podczas ząbkowania nie jest normą i wymaga konsultacji lekarskiej.

Sposoby na bolesne ząbkowanie

Jest kilka sposobów mogących pomóc w złagodzeniu bolesnych objawów wychodzenia zębów u dziecka:

• delikatne masowanie dziąsła nad wyrzynającym się zębem – masaż wykonuje się umytym palcem z małą ilością żelu lub maści na ząbkowanie,
• gryzak z silikonu, miękkiej gumy o chropowatej powierzchni wypełniony wodą i wcześniej schłodzony w lodówce,
• kojące herbatki ziołowe, np. rumianek, melisa,
• środki przeciwbólowe – tylko po konsultacji z lekarzem (np. paracetamol, ibuprofen).
  

Zobacz także:

• Zbyt wczesna wizyta wróżki zębuszki wróży kłopoty
• Gryzaki do zadań specjalnych: przy nich ząbkowanie to pikuś!
• 7 ważnych rad, jak dbać o zęby u dziecka

Konsultacja merytoryczna

dr n. med. Emma Kiworkowa

Stomatolog, lekarz ortodonta, właścicielka kliniki Villa Nova Dental Clinic na warszawskim Wilanowie. Wspólnie z mamą Dżuliettą Kiworkową założyła i prowadzi Fundację Wiewiórki Julii, która ma pod opieką dzieci z domów dziecka oraz podopiecznych fundacji Budzik i Akogo?.